کسی هست، که در تمام شگفتی عظیم زایش و زندگی دست دارد

صبح ساحل ، اجتماعی - هر روز صدای اولین گریه میلیون‌ها نوزاد در بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها و خانه‌ها به گوش می‌رسد و با هر صدای گریه نوزادی، زنی لبخند می‌زند، عشق می‌زاید و مادر می‌شود و هر مادری انگار که شاعر است و کسی هست که در تمام این شگفتی عظیم دست دارد، کسی شبیه واژه مادر که مهر می‌زاید و فراموش می‌شود...

واژه مادر که مهر می‌زاید و فراموش می‌شود...از ابتدای ماه‌های بارداری مادران تا زمان تولد نوزاد و پس‌ازآن کسی که در تمام مراحل کنار مادر و نوزاد است و مثل یک مادر یک مشاور یک پرستار لحظه‌به‌لحظه این شگفتی را با مادران سهیم می‌شود «ماما» است.

کسی که به‌خصوص با ترویج سزارین و کم‌رنگ شدن ماما در مسیر طبیعی و طولانی که باید طی شود بیشتر رو به فراموشی رفته است، و هنوز صدا کردن ماما بدون پسوند خانم دکتر یا خانم پرستار برای خیلی‌ها عجیب به نظر می‌رسد.

خوشبختانه در سال‌های اخیر با افزایش سرعت روند فرهنگ‌سازی و آگاهی بخشی به مادران باردار در خصوص اهمیت زایمان طبیعی و نقش ماما در هرچه بهتر گذراندن این دوران شگفت‌انگیز، درک بیشتر و بهتری از اهمیت این نقش در مسیر خلقت و بقا شکل‌گرفته است.

هر سال پنجـم مـاه مـی مصـادف بـا ۱۵ اردیبهشـت، از سـوی سازمـان بهداشت جهانی و کنفدراسیون بین‌المللی مامایی به‌منظور ارج نهادن به تلاش‌های ارزشمند این قشر از جامعه به نام روز جهانی ماما نام‌گذاری شده است.

به بهانه این روز به یکی از پر سابقه‌ترین زایشگاه‌های شهر بندرعباس که امروز تبدیل به بیمارستانی جنرال در تمامی زمینه‌های پزشکی شده است رفتیم و دقایقی را در کنار ماماهای این بیمارستان بودیم.

در ابتدا، راهروی بیمارستان را به سمت اتاق رئیس طی کردیم و زنی پر از مهر که گرد سال‌ها تجربه و بخشندگی به چهره‌اش نشسته و او را زیباتر کرده بود به استقبال‌مان آمد.

پزشکدخت عصار، زنی که سال‌ها پیش در زمانی که بندرعباس هنوز لقب دروازه طلایی اقتصاد کشور را به دوش نمی‌کشید و مُهر محرومیت به پیشانی کوچه‌های خاکی شهر خورده بود به همراه همسرش اولین خشت زایشگاه ام لیلا را بنا نهاد و امروز سال‌ها از زمانی که شانه‌های همسرش دیگر دوشادوش تلاش‌هایش نیست می‌گذرد و همچنان پابرجا و زیبا به این مهر ناتمام پا می‌فشارد.

رئیس بیمارستان ام لیلا در گفت‌وگو با ایسنا ، اظهار کرد: از سال 1354 که بیمارستان را افتتاح کردیم با دو بخش زنان و جراحی شروع به کارکردیم که از همان سال‌ها بسیار بخش پرفعالیتی بوده است.

عصار با بیان این‌که از سال 57 به بعد بیمارستان ام لیلا جنرال شده و به تمام بخش‌ها و رشته‌های پزشکی مجهز است، افزود: بخش زنان این بیمارستان بسیار فعال و بخش ناباروری آن بسیار بارور است.

وی عنوان کرد: برخی از ماماهای این بیمارستان مادران اینجا هستند و بسیار از نوزادهایی را که در سال‌های اولیه کارشان به دنیا آورده‌اند امروز همه صاحب خانواده شده و بچه‌هایشان را همین‌جا به دنیا می‌آورند.

رئیس بیمارستان ام لیلا با اشاره به این‌که از همان سال 54 ماماهای بسیار خوبی در بیمارستان داشتیم، خاطرنشان کرد: یکی از بهترین ماماهای این بیمارستان خاتون ابوالحسنی است که از سال 54 تاکنون بیش از 10 هزار نوزاد را به دنیا آورده است.

عصار هم‌چنین ضمن آرزوی موفقیت برای همه ماماها و تبریک روز ماما تصریح کرد: به قول مرحوم همسرم، دکتر زعفرانچی، هر زایمان خودش یک مسئله است و همه زایمان‌ها مثل هم نیست، ماماها کار بسیار مشکلی دارند و بالاترین زحمت را می‌کشند و هم پای مادران زایمان می‌کنند و لحظه‌به‌لحظه، لحظات زایمان را طی می‌کنند.

وی با بیان این‌که امیدوارم همه ماماها همیشه پرتوان و سلامت این بار سنگین را به دوش بکشند، عنوان کرد: امیدوارم زنان جوان بدانند مادر شدن موهبتی الهی است و با زایمان طبیعی این موهبت را بیشتر می‌توانند حس کنند و با سزارین و بیهوشی لحظه شگفت‌انگیز به دنیا آمدن و صدای زیبای اولین گریه فرزندشان را از دست می‌دهند.

سپس خانم دکتر عصار ما را به بخش نوزادان و اطفال بیمارستان راهنمایی کرد تا بیشتر ما روند کار ماماها آشنا شویم.مسئول بخش نوزادان و اطفال بیمارستان ام لیلا در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح روند پذیرش مادران باردار از ابتدا تا انتهای ترخیص‌شان از بیمارستان، اظهار کرد: مادران بارداری که به بخش زایمان مراجعه می‌کنند پس از پذیرش پرونده و انجام اقدامات اولیه برای زایمان طبیعی یا سزارین و وضع حمل، نوزاد به دنیا آمده به بخش نوزادان رفته و اقدامات اولین مربوط به مادر و نوزاد انجام می‌گیرد.

حمیده قنبری ادامه داد: یکی از اقدامات بسیار مهمی که در بیمارستان ام لیلا صورت می‌گیرد تماس پوست با پوست در بخش زایمان است و نوزاد بلافاصله پس از به دنیا آمدن در تماس باپوست مادر قرار می‌گیرد و اولین تغذیه‌اش نیز با پستان مادر صورت می‌گیرد و این درروند تغذیه بعدی نوزاد تأثیر بسزایی دارد.با هر مامایی که می‌خواستیم گفت‌وگو کنیم نام خاتون ابوالحسنی را آورده و در برابر سابقه و تجربه‌هایش از ادامه گفت‌وگو شانه خالی می‌کرد، با کمی پرس‌وجو بالاخره این مامای مهربان و پر سابقه را پیدا کردیم.

خاتون ابوالحسنی، مامای پر سابقه بیمارستان ام لیلا عنوان کرد: از سال 54 کار مامایی را شروع کردم و تعداد بسیار زیادی از بچه‌هایی را که به دنیا آورده‌ام امروز همکاران من هستند و خیلی از آن‌ها بزرگ‌شده‌اند و باردار شده‌اند و بچه‌های آن‌ها را هم خودم به دنیا آوردم.

مریم ابوالحسنی، یکی دیگر از ماماهای بیمارستان ام لیلا در گفت‌وگو با ایسنا ، خاطرنشان کرد: از سال 60 شروع به کار مامایی کردم و تابه‌حال بچه‌های زیادی به دنیا آوردم.وی اضافه کرد: مامایی سختی‌های بسیاری دارد اما همین‌که بچه‌ای متولد و مادری شاد می‌شود، خنده‌های مادر و گریه‌های بچه را که می‌بینیم سختی‌ها را از یاد برده و همه این لحظات تبدیل به خاطره‌ای شیرینی می‌شود.

این مامای بیمارستان ام لیلا در تصریح یکی از خاطراتش بیان کرد: یکی از جالب‌ترین خاطراتم این بوده که در یک روز یک مادر شوهر و عروس هم‌زمان برای وضع حمل آمدند و بچه‌هایشان هم‌زمان به دنیا آمدند!

فرزانه حیدری، یکی از پرستاران بیمارستان ام لیلا نیز در گفت‌وگو با ایسنا ، تصریح کرد: خانم خاتون ابوالحسنی از ماماهای قدیمی و خوب هرمزگان است، وی مامای من بوده و مامای فرزند خودم هم که بعد از 15 سال بچه‌دار شدم بوده است.

پروین عابدینی، مدیر خدمات پرستاری بیمارستان و زایشگاه ام لیلا نیز در گفت‌وگو با ایسنا ، ضمن تبریک روز ماما ابراز کرد: آمار زایمان‌های کلی این بیمارستان حدود 120 زایمان در ماه است، آمار زایمان طبیعی بیش از 40 زایمان در ماه بوده  و مابقی به صور سزارین اورژانسی و یا با نامه تشخیص پزشک هستند.

به گزارش ایسنا، روز جهانی ماما برای نخستین بار در سال ۱۹۸۰ پیشنهاد شد و پس از سال ۱۹۹۲ به‌صورت رسمی و به‌عنوان رویداد بین‌المللی به جهانیان معرفی شد.

 هم‌چنین هرساله از سوی کنواسیون مامایی شعاری برای این روز در نظر گرفته می‌شود تا توجه عموم را بر نقش تأثیرگذار ماما در سلامت جامعه جلب کرده و آگاهی آن‌ها را در مورد وظایف مامایان افزایش دهد.

درواقع وظیفه اصلی ماما آموزش دوران بـارداری و آمـاده کـردن والدین برای پذیرش وظایف پدری و مادری است که می‌تواند به وظایف و مسئولیت‌های بیشتری نظیر تنظیم خانواده، مراقبت‌های کودک و در برخی موارد به مشاوره در مورد بیماری‌های زنان گسترش یابد.

 اما حیطه خدمات مامایی بسیار وسیع‌تر است و ابعاد مختلف بهداشتی مانند بهداشت باروری، مشاوره، آموزش و آگاهی در دوران بلوغ، ازدواج، بارداری و در مفهوم کلی از ابتدای تولد تا انتهای عمر افراد را در برمی‌گیرد.قدمت رشته مامایی در ایران به شکل آموزش عالی پس از تحصیلات دبیرستان، به 80 سال قبل برمی‌گردد.

اولین آموزشگاه مامایی به نام «مدرسه قابلگی» با 10 نفر شاگرد سال 1298 در بیمارستان بانوان (زنان) سابق شهر تهران تأسیس شد. پس از گذشت 10 سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی سال 1308 و با اعطای مدرک معادل لیسانس به‌عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کارکرد.

در سال 1313 دانشگاه تهران تأسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد. چند سال بعد در سال 1319 بیمارستان زنان به دانشکده پزشکی ملحق شد.

از این آموزشگاه تا سال 1331 درمجموع 462 نفر فارغ‌التحصیل شدند. از سال 1335 تا 1358 برنامه آموزشی آموزشگاه به برنامه یک و نیم ساله پرستاری و مامایی برای لیسانسه‌های پرستاری تغییر یافت.پس‌از آن به دنبال 3 سال تعطیلی انقلاب فرهنگی از آغاز سال 1362 با نام مدرسه عالی مامایی شروع به کارکرد و مجدد از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کارشناس مامایی اختصاص یافت.

در سال 1365 پس‌از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌های پرستاری و مامایی تأسیس شد که در بهمن 68 مصوب شد و هم‌اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می‌کنند./ایسنا