بقا صنعت میگو پرورشی نیازمند مطالعات تحقیقاتی

صبح ساحل ، اقتصادی - بخش خصوصی با محوریت اتحادیه آبزی پروری هرمزگان به دنبال راهکاریی‌ها با هدف بهبود کیفیت میگوی پرورشی با کمک‌گیری از بخش‌های مختلف تحقیقاتی است.

صنعت جوان پرورش میگو در استان‌های جنوبی ایران به ویژه هرمزگان، با وجود عمر کوتاه خود تاکنون فراز و نشیب‌های متعددی را تجربه کرده،‌ به نحوی که این تلاطم این فراز و نشیب‌ها به حدی بوده که بعضا برخی از سایت‌ها و مزارع پرورش میگو را در گوشه و کنار این استان مرزی به کما برده و یا از طرفی بسیاری از مزارع را به آینده امیدوار نگه داشته است.

اما آنچه در سال‌های اخیر از زبان فعالان این بخش و کارشناسان شیلاتی و آبزی‌پروری کشور و هرمزگان شنیده می‌شود، حکایت از رونق‌گیری این صنعت و به صرفه شدن آن دارد به حدی که امروز میگو پرورشی هرمزگان نه تنها در بازار داخل بلکه در بازارهای منطقه و اروپا نیز مشتریانی پر و پا قرص دارد.

در این میان اتحادیه آبزیان هرمزگان که از جمله تشکل های اقتصادی فعال اتاق بازرگانی بندرعباس در صنعت میگو استان  به شمار می‌رود، در پی ایجاد ساختاری برای تثبیت و اعمال استانداردهای اساسی به این حوزه است تا از این گذر، علاوه بر رفع ایرادات فنی، پویایی و شکوفایی هر چه بیشتر همراه با رفع چالش‌ها را با هدف پایداری تولید در این صنعت رقم بزند.

از این رو مسئولان اتحادیه آبزیان هرمزگان، روی به بهره‌گیری از تحقیقات و مطالعات علمی و اصولی مرتبط با پرورش میگو آورده‌اند که در این راستا نخستین نشست مشترک مسئولان این تشکل با مسئولان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان که از شناخته‌شده‌ترین و مجهزترین موسسات تحقیقاتی علمی در نوع خود به شمار می‌رود، طی روزهای گذشته با هدف انعقاد تفاهم نامه های مطالعاتی تحقیقاتی و بررسی نحوه  کار برگزار شد.

مهرداد بازرگان نائب رئیس اتاق بازرگانی بندرعباس که مسئولیت اتحادیه آبزیان هرمزگان را نیز بر عهده دارد در این نشست با اشاره به اهداف برگرازی آن، با اشاره به اهمیت و لزوم به صرفه بودن فعالیت‌های شیلاتی و آبزی‌پروری اظهار داشت: متاسفانه در این حوزه شاهد اعمال و رفتارهای بی‌برنامه و بی حساب و کتاب و وضعیت نامناسب صید و صیادی هستیم به نحوی که در حال حاضر چندین هزار قایق صیادی مشغول فعالیت هستند  و بی شک می توان گفت در صورت عدم مدیریت این وضعیت به زودی در سال‌های آینده شاهد از بین رفتن بسیاری از گونه ها از جمله یال اسبی در آب‌های استان خواهیم بود.

وی به اهمیت سهمیه‌بندی با هدف صیانت از گونه ها و منابع آبزی در آب‌های استان تاکید و گفت: در شرایطی که همه می‌دانیم منابع آبزی با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوانی روبروست، صید غیرقانونی که متاثر از عدم نظارت و عدم اجرای درست قوانین است به حدی در آب‌های جنوبی به وفور صورت می‌گیرد که برخی از کشورهای همسایه کمبودات خود را از صید ایران تامین می‌کنند.

بازرگان از افزایش دو سه برابری قایق‌های صیادی در برخی از نقاط استان نسبت به سال‌های گذشته به عنوان یک زنگ خطر و تهدید برای منابع آبزی یاد کرد و افزود: طبق آمار اعلام شده، در سال 96 بالغ بر 35 هزار تن میگو یال اسبی از آب‌های هرمزگان برداشت شده که این رقم در مقایسه با سال‌های قبل‌تر افزایش چندین برابری را نشان می‌دهد.

وی خواستار اعمال طرح‌های محدودسازی و دریابست در فصول مختلف سال شد و افزود: طرح‌های دریابست به دفعات متعدد در ماه‌های مختلف سال می‌تواند کمک شایانی به احیا و توانمندسازی منابع آبزی در خلیج فارس کند که با توجه به عمر کم گونه‌هایی همانند میگو می‌توان شاهد ثمرات زیادی از جمله افزایش حجم و تخمگذاری و افزایش وزن میگوها بود.

وی گفت: در سال های نه چندان دور در هر سال بیشتر از 45 روز اجازه صید میگو داده نمی‌شد ولی متاسفانه در حال حاضر در تمامی ماه‌ها افرادی مشغول به صید میگو هستند و این رویه اشتباه می‌تواند زمینه‌ساز فاجعه‌ای بزرگ باشد که باید هر چه زودتر جلوی آن گرفته شود.

بازرگان همچنین به مشکلات و چالش‌های حوزه میگوی پرورشی در استان اشاره و افزود: در حال حاضر مشکلاتی همانند رنگ میگوی پرروشی و پدیده «سرقرمزی» در میگوهای پرورشی برداشتی از سایت‌های استان از جمله چالش‌های موجود است که با استانداردهای اروپا و سایر مشتریان خارجی همخوانی ندارد و شاهد بوده‌ایم که چندین محموله میگو به دلیل این نقایص و عدم تطابق با استانداردها علی‌رغم وجود قراردادها یا برگشت خورده یا با قیمت‌های نازل خریداری شده است.

این فعال حوزه پرورش آبزیان با بیان اینکه میگوی برداشت شده از مزارع هرمزگان با همین وضعیت نیز در رده بالای جدول کیفیت و طعم میگوی تولید شده در ایران قرار دارد، اضافه کرد: ما در بخش خصوصی در پی اعمال و تنظیم روابطی هستیم که بتوان از بخش علمی دانشگاهی و تحقیقاتی بهره‌گیری لازم را برای بهبود هر چه بیشتر تولیدات پرورشی داشته باشیم.

وی ادامه داد:‌ عدم مطالعات جامع و نبود بانک اطلاعاتی پیرامون دلایل افزایش یا عدم افزایش رشد وزنی میگو و افزایش زاد و ولد و رشد حجمی منابع میگو در دریا (طی سال‌های خاص) از جمله مباحثی است که باید بدان توجه داشت و برای رفع این وضعیت باید به دنبال راهکارهای اساسی بود.

بازرگان تصریح کرد: بخش خصوصی و اتحادیه آبزیان در استان گام‌های خود را به سمت ورود در بخش‌های تحقیقاتی به حوزه پرورش میگو با هدف به دست آوردن این اطلاعات آغاز کرده است.

همچنین در ادامه این نشست کارشناسنان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان پیرامون مسائل فنی صنعت پرورش میگو نظرات کارشناسی خود را بیان کردند.

افرادی که در این بخش از نشست سخنرانی کردند عمدتا به مبحث رنگ میگوهای تولیدی در بازارپسندی این محصول که می‌تواند متاثر از مولفه‌های متعددی باشد، صحبت به میان آوردند.

نباید فراموش کرد مباحثی همانند رنگ میگو و استانداردهای موجود در این بین و همچنین پدیده سرقرمزی میگو، متاثر از عواملی همانند تغذیه میگوها در زمان پرورش است، کما اینکه آنگونه که تحقیقات کارشناسان مذکور نشان می‌دهد، در مزارع پرورشی هرمزگان مبحث سرقرمزی میگوهای برداشتی که سبب برگشت چندین محموله نیز شده است، می تواند ریشه در استفاده از تغذیه‌های دست ساز و تولید داخل داشته باشد.

بازرگان در ادامه ضمن تایید اینگونه مطالب بر این نکته نیز اشاره کرد که در این میان ضرر اصلی متوجه تعاونی ها و افراد پرورش دهنده است.وی گفت: همچنین با توجه به تجربیات موجود می دانیم که نحوه آماده‌سازی، نوع تغذیه، نوع استخرها و عمر آنها، زمان فعال بودن و استپ فعالیت استخرها، نوع آب و خاک مزارع و چندین مولفه دیگر از جمله مولفه‌های تعیین کننده در کیفیت میگوی پرورشی است.بازرگان یادآور شد: مولفه‌هایی همانند دمای هوا نیز در بروز پدیده‌هایی همانند سرقرمزی میگوها اثر دارد کما اینکه در آذرماه گذشته در پس سرد شدن هوا 80 درصد میگوهای پرورشی در مزارع استان به این پدیده دچار شدند.

وی تاکید کرد: برای رسیدن به درک درست و علمی از این مولفه ها و تاثیرات واقعی آنها بر صنعت میگوی پرورشی نیازمند افزایش تعاملات و همکاری‌ها بین پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان با اتحادیه آبزیان هرمزگان هستیم و انتظار داریم با تلفیق دانش و تجربه محققان این مجموعه با متخصصین و کارشناسان بخش خصوصی در سال‌های اخیر بتوانیم تمامی راهکارهای لازم را بیاندیشیم.بازرگان افزود: رها کردن خروجی‌ها در دریا می تواند تبعات ناشناخته‌ای همانند شیوع و اننتقال بیماری‌های احتمالی در بر داشته باشد. وی با  بیان اینکه طرح هایی نیز در این راستا با شیلات و استانداری مطرح است اظهار امیدواری کرد؛ که هر چه زودتر این طرح‌ها در قالب حوضچه‌های آرامش و تصفیه به نتیجه برسد.مرتضوی رئیس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در ادامه ضمن قدردانی از مدیران و فعالان حوزه بخش خصوصی فعال در صنعت آبزی پروری اظهار داشت: تاکنون تحقیقاتی در استان در حوزه پایش مدیریت مزارع میگو صورت گرفته اما نتایج به دست آمده که باید به شیوه‌های ترویجی توسط ارگان های ذی‌ربط در مزارع ترویج شود، کم تر  مورد توجه قرار می گیرد.

وی اضافه کرد: به عنوان نمونه ما نیز همانند کارشناسان و اغلب تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران صنعت پرورش میگو استان، بالابردن سقف تولید در هر هکتار بالاتر از 4 تن را به عنوان یک تهدید برای میگوی پرورشی هرمزگان می‌دانیم چرا که  معتقدیم این پدیده سبب کاهش و افت شدید کیفیت و در نتیجه متضرر شدن همگان می‌شود  و می‌تواند برند میگو استان را تحت تاثیر قرار دهد.

مرتضوی همچنین ضمن اعلام آمادگی مجموعه تحت مدیریت خود برای رفع دغدغه‌های دست‌اندرکاران و اتحادیه‌ها و تعاونی‌های فعال در صنعت پرورش میگو، با تکیه بر اصول علمی و تحقیقاتی اضافه کرد: ما در استان آماده هرگونه همکاری با فعالان حوزه پرورش میگو هستیم که امید است بتوانیم در مجموع به اقتصاد و محیط زیست و تقویت چرخه ایجاد شده کمک کنیم.

همچنین بازرگان نیز در ادامه ضمن قدردانی از حسن نیت و همراهی مسئولان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان اضافه کرد: در استان نیاز اساسی به فعال سازی یک مرکز تحقیقاتی مستقل و ویژه با هدف انجام مطالعات کاربردی بر روی صنعت پرورش میگو داربم که در این راه بخش خصوصی حمایت‌های لازم را در حد توان صورت می‌دهد.

وی بر لزوم اصلاح برخی از رویه‌ها و مولفه‌های موجود و رفع خطاها و انحرافات در صنعت پرورش میگو استان اشاره و افزود:‌ با توجه به گستردگی هرمزگان و تنوع آب و خاک و هوای مناطق مختلف نیازمند سایت‌های تحقیقاتی متعدد برای هر سایت پرورش میگو در استان در کنار تجهیزات و استخرهای آزمایشی هستیم که می‌توان در آینده به این اهداف نیز جامه عمل پوشاند.

بازرگان در بخش پایانی سخنان خود تاکید کرد: همگان (در صنعت پرورش میگو استان) باید بدانند که پیروی از قوانین و دستورالعمل های اتحادیه و سایر نهادهای علمی تحقیقاتی به سود همه است و با توجه به حساسیت گونه میگو، تخطی از دستورالعمل ها توسط یک فرد می‌تواند همگان را متضرر کند.

حال ضمن ارج نهادن به دغدغه و خیزی که اتحادیه آبزی پروری استان و اتاق بازرگانی بندرعباس برای توسعه و پایداری و سودآوری هر چه بیشتر صنعت پرورش میگو برداشته،‌ باید دید در آینده با توجه به تجربیات موجود در این حوزه و به ویژه پای کار بودن موسسات تحقیقاتی، این صنعت می‌تواند علاوه بر توسعه فیزیکی و ساختاری خود در بعد تولید، به بخش قابل توجه‌تری از بازارهای جهانی همانند سال‌های اخیر دست یابد،کما اینکه این اهداف دور از دسترس نیست چرا که امروزه دلیل موفقیت صنایع ریشه در همکارِ‌های بخش خصوصی و بخش دانشگاهی  و تحقیقاتی دارد که بنظر می‌آید در هرمزگان نیز در حوزه آبزی‌پروری گام درستی در حال برداشته شدن است.