صید فانوس ماهیان با فانوس خاموش چینی‌ها

صبح ساحل ، اقتصادی -  جاسک را با صیادانش می‌شناسند با ۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی و ۱۱ هزار صیاد که شغل آباء واجدادیشان صید و صیادی است.

شهرستانی که با توجه به اهمیت راهبردی اش قرار است به محور توسعه سواحل مکران تبدیل شود.اما چند سالی است صیادان زحمت کش این دیار نگرانند.نگران از اینکه لب دریا باشند و بیکار.لب دریا باشند و چشم بادامی‌ها از آن سر دنیا بیایند و کف دریا را جارو کنند و نان سفره هایشان را ببرند.کشتی‌های چینی با چراغ سبز مجوز‌های رسمی، صید صنعتی به راه انداختند. صیدی که ترال نامیده می‌شود و ریشه صید و صیادی را با هم میزند

.به گزارش صداوسیما مرکز خلیج فارس،مدیرکل شیلات هرمزگان می‌گوید:این کشتی‌ها اجاره‌ای هستند و مالکیتشان ایرانی است.پرویز محبی می‌افزاید: روش خاص صید فانوس ماهیان ایجاب می‌کند برخی شرکت‌های صیادی ایرانی کشتی و صیاد چینی اجاره کنند.

شاید این گفته مدیرکل شیلات جواب سئوال صیادان ایرانی باشد که چرا چینی ها؟تندرو نماینده جامعه صیادان هرمزگان هم به این سئوال جواب می‌دهد که: صیادان ایرانی مهارت کافی این نوع صید را ندارند.هرچند معاون صید و بنادرماهیگیری شیلات هرمزگان می‌گوید: باید سالی ۲۰ درصد از کارگران چینی در این شناور‌های کم شود و ملوان‌های ایرانی تا ۵ سال آینده برای صید فانوس ماهیان جایگزین صیادان چینی شوند.فانوس ماهیان گنج خفته در آب‌های هرمزگانند که شامه، کشتی‌های اژد‌های زرد را پس از خلیج فارس به دریای عمان کشانده است.فانوس ماهیان شده است بهانه‌ای برای حضور کشتی‌های غیربومی و صید صنعتی ترال.اما این فانوس ماهیان چه هستند؟فانوس ماهی یا میکتوفیده برای تهیه پودرماهی صید می‌شود.پودر ماهی برای تغذیه آبزیان پرورشی و دام نیاز است.معاون صید و بنادرماهیگیری شیلات هرمزگان می‌گوید: زیستگاه اصلی این آبزی در آب‌های جاسک با میزان ذخیره ۲ میلیون تن است.ذخیره‌ای که به گفته مسعود بارانی اگر برداشت نشود به علت عمر محدود و یکساله، این ماهی‌ها تلف و سرمایه ملی و انحصاری کشور نابود می‌شود.

مسعود بارانی می‌افزاید: سالانه ظرفیت صید ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن فانوس ماهی در آب‌های هرمزگان وجود دارد.ظرفیتی که به گفته وی پارسال ۲۸ هزار تن آن با ۹۲ کشتی صید شده است.معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان می‌افزاید:در برنامه ششم توسعه صید سالانه ۷۰ هزار تن فانوس ماهی در هرمزگان پیش بینی شده است.

اهمیت صید این آبزی زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم اکنون ۶۰ درصد نیاز کشور به پودر ماهی از طریق واردات تامین می‌شود.

معاون صید و بنادرماهیگیری شیلات هرمزگان می‌گوید:برای تهیه غذای ماهیان پرورشی کشور تا ۱۰۰ هزار تن پودر ماهی وارد می‌شود که حداقل ۵۰۰ هزار تن از این نوع ماهی برای تهیه ۱۰۰ هزار تن پودر لازم است.

با توجه به اهمیت صید این آبزی، پس مشکل کجاست؟فرماندار شهرستان جاسک می‌گوید: تداخل صید صنعتی و سنتی موجب ایجاد نارضایتی صیادان شده است.محمد احمدی می‌افزاید: این کشتی‌ها باید بالاتر از ۱۰ مایل فعالیت کنند تا این تداخل بوجود نیاید.به گفته احمدی، این تداخلات موجب درگیری بین صیادان محلی و چینی‌ها در سال‌های گذشته شده است.وی می‌افزاید:در اساسنامه و مجوز صید این کشتی‌ها باید ۶۰ درصد فانوس ماهی و ۴۰ درصد بقیه آبزیان صید شود که در عمل این اتفاق نمی‌افتد.صدای بوق کشتی‌های چینی تا بهارستان هم رسیده است.

رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی مشکل را صید صنعتی ترال و ضعف نظارت بر فعالیت‌های این شناور‌های مدرن اعلام می‌کند.اما معاون صید و بنادرماهیگیری شیلات هرمزگان می‌گوید: مجوز صید ترال میان آبی برای صید این ماهیان و صید ضمنی دیگر آبزیان در عمق بالای ۲۰۰ متر و در ۱۰ مایلی داده شده است.

ترالی که بارانی از آن نام می‌برد به گفته کهرم استاد دانشگاه و فعال محیط زیست اکوسیستم دریا را بهم می‌زند و بسیاری از موجودات دریایی را نابود می‌کند.وی می‌افزاید:صید ترال پاک تراشی می‌کند و از دلفین، کوسه گرفته تا هرگونه موجود دریایی را به دام می‌اندازد و این موجودات قبل رسیدن به عرشه کشتی به علت فشار در تور می‌میرند.

اسماعیل کهرم در جواب برخی که می‌گویند عمق دریای عمان زیاد است می‌گوید: خیلی از پستانداران آبی مانند وال‌ها و بچه وال و دلفین‌ها نمی‌توانند فشار آب را تحمل کنند و در سطح آب نفس می‌کشند و زندگی می‌کنند.

وی می‌افزاید: هر نوع توری که در دریا انداخته شود و بدون تشخیص دادن ماهی را صید کند از نظر محیط زیست پاک تراشی است.این استاد دانشگاه با بیان اینکه در هیچ جای دنیا این نوع صید اعمال نمی‌شود می‌افزاید: در کشور‌های پیشرفته با رادار زیر آب را مشاهده کرده و هرجا تجمع ماهی دیده شود تور را انداخته و ماهی را صید می‌کنند.کهرم با اشاره به حضور چینی‌ها در آب‌های دریای عمان می‌گوید: حفظ اکولوژی دریای ما برای کشور‌های دیگر مهم نیست. 

صید فانوس ماهیان با فانوس خاموش چینی‌هاناخدا مراد که بیش از ۶۰ سال است به شغل صیادی مشغول است با رعشه‌ای که بردستانش می‌رود، می‌گوید: این کشتی‌هایی مدرن با تور‌های بزرگی که دارند همه ذخایر را می‌کنند و می‌برند. ماهی برای صید کم شده و سفره ما خالی مانده است.

نگرانی صیادان بی دلیل نیست

به گفته علی رمضانی رئیس شیلات جاسک اکنون بیش از ۱۰۰ شناور در آب‌های جاسک مشغول صید صنعتی هستند.مهیم آبخو نماینده صیادان جاسک نیز می‌گوید: ذخایر دریا با رعایت نکردن اصول صید صنعتی در حال نابود شدن است.رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان می‌گوید:کشتی‌های چینی را افراد خاصی اجاره کرده و سودخود را گرفته اند و رفته اند.

احمد مرادی می‌افزاید: این شناور‌های اجاره‌ای نباید در صید گاه سنتی صیادان تردد و صید کنند.مرادی رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان می‌افزاید: قرداد‌های سه ساله این کشتی‌ها را شیلات ایران دوباره تمدید کرده در حالیکه مشکلات سنتی آن هنوز باقی مانده است.فرماندار شهرستان جاسک نیز می‌گوید:در سال ۹۵ به کشتی‌های چینی اجازه تخلیه ماهی در این شهرستان داده نشد، ولی با لابی گری از بالا دست فعالیت این شناور‌ها از سرگرفته شد.به گفته احمدی، در سال‌های گذشته درگیری‌هایی بین صیادان محلی و چینی‌ها دردریا رخ داده است.

چه باید کرد؟

مسعودبارانی معاون صید و بنادرماهیگیری شیلات هرمزگان می‌گوید: این شناور‌ها به سامانه ردیاب آنلاین مجهزند و تخلفاتشان کنترل می‌شود.اما مهیم آبخو نماینده صیادان جاسک می‌گوید: این سامانه (AIS) در سایه نظارت ناکافی شب‌ها روشن و روز‌ها هنگام صید خاموش می‌شود.کشتی‌های مدرن و صنعتی چراغ خاموش در حال کف روبی هستند و صید ترال میان آبی تنها در برگه‌ای مجوز مانده است.رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان می‌گوید: تنها راه حل کاهش تنش در دریا، دورکردن کشتی‌های صنعتی از صیدگاه‌های سنتی است.احمد مرادی می‌افزاید: در حال آماده سازی طرح سئوال از وزیر جهادکشاورزی هستیم که یکی از مهم‌ترین این سئوالات در مورد فعالیت کشتی‌های چینی در آب‌های هرمزگان است.

مشاهدات عینی خبرنگارما از جاسک حاکی از آن است که شناور یکی از استان‌های همجوار هرمزگان آب‌های خلیج فارس را رها کرده اند و دوماه است که در دهانه خور خلاصی این شهرستان لنگر انداخته و مشغول صید است.ضد و نقیض‌ها و به نعل و میخ زدن‌ها همراه با فعالیت مخرب این کشتی‌ها و تداوم بیکاری صیادان بومی که مرزداران مرز‌های آبی جنوب ایرانند همچنان ادامه دارد.