دانش لنج ســازی در حال نابودی

صبح ساحل ، اجتماعی - صبح ساحل:لنج‌سازی جزو یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع‌دستی ایران به شمار می‌رود که قدمت آن به دوره افشاریه باز می‌شود. بنادر خلیج‌فارس همواره عرصه تردد لنج‌های مسافرتی و باربری به کشورهای جنوب خلیج‌فارس و سفرهای طولانی‌تر به هند و آفریقا بوده‌اند.

مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی گوران گفت: یکی از داشته‌های ما، دانش لنج‌سازی در این روستا بوده که هنوز در گوران به همان روش‌های سنتی لنج‌هایی در کارگاه ساخته‌شده و به آب انداخته می‌شود برخلاف دیگر جای‌ها به سمت فایبرگلاس را جایگزین کرده‌اند گوران بکربودن و اصالت خودش رو در طی سالیان حفظ کرده است.

علی پوزن اضافه کرد: کار ما در این روستا پیرامون گردشگری و فعالیت‌های مربوطه دیگر مانند صنایع‌دستی و تورهای تفریحی ماهیگیری است. هدف ما ترویج گردشگری با نگاهی دیگر یعنی اکوتوریسم است.

به دنبال استفاده درست از گنج‌ها و داشته‌ها بودیم

کارشناس حوزه مردم‌شناسی اظهار کرد: ما با نگاه سنتی کار کردن و جهانی فکر کردن در ابتدا به شناخت داشته‌ها و گنج‌هایمان پرداختیم و بعد از آن با برنامه‌ریزی به دنبال استفاده درست از این گنج‌ها و داشته‌ها بودیم.

پوزن عنوان کرد: از آنجا که ژئوپارک قصد داشت نام خود را در یونسکو ثبت کند به حوزه‌ی لنج‌سازی توجه خاصی کرده و با معرفی موزه‌ی لنج‌سازی گوران توسط  ژئوپارک، آژانس بین‌المللی همکاری‌های ژاپن(جایکا) با قبول گوران به‌عنوان پایلوت در این حوزه سرمایه‌گذاری کرد.

مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی گوران تأکید کرد: در سال 2011 دانش لنج‌سازی در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت‌شده است. با توجه به این ما به ژئوپارک جهانی قشم اعلام کردیم که می‌خواهیم در این حوزه کار کنیم و خوشبختانه ژئوپارک همکاری کرد و ما تونستیم در این حوزه پیش برویم.وی در خصوص فعالیت‌های انجام شده گفت: در این موزه پارک کودکان ساخته‌شده تا کودکان با هویت لنج‌سازی آشنا شوند . یک ماکت 12 متری از یک  لنج بوم بادبانی است تا کودکان با این سنت آشنا شوند.

به دنبال جذب انبوه گردشگران هستیم

پوزن تصریح کرد: راهنما‌هایی برای موزه آموزش داده‌‌ایم تا دانش لنج‌سازی و دریانوردی قدیم را به گردشگران توضیح دهند. همچنین تورهایی همچون لنج‌نوردی و ماهیگیری داریم و به دنبال اجرای ایده‌های دیگری هم هستیم.

مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی گوران اظهار کرد: ما به دنبال تفاوت هستیم و به دنبال این نیستیم انبوهی از گردشگران به این جا بیایند. ما به دنبال گردشگری هستیم که برای فرهنگ ما، داشته‌های ما و منابع ما ارزش و احترام قائل شود.کارشناس حوزه مردم‌شناسی در مورد روش دریانوردی سنتی باید عنوان کرد: مرز فرهنگی در شمال و جنوب خلیج‌فارس وجود نداشته و فقط تفاوت زبان است که در آنجا عربی و اینجا گویش لاری است گرچه واژه‌های عربی،هندی،انگلیسی و سواحیلی نیز نمود دارند.

وی اضافه کرد:برای تجارت و دریانوردی یک شناور متعلق به یک منطقه نبوده و این شناورها در طی سالیان با روش آزمون‌وخطا سیر تکاملی خود را طی کرده اما با توجه به پیدایش سند چغارمیش دزفول که مربوط به شش هزار سال پیش است می‌توان اذعان داشت دریانوردی متعلق به ایرانیان بوده است.

بوم محبوب‌ترین کشتی خلیج‌فارس و اقیانوس هند است

پوزن تصریح کرد: بوم محبوب‌ترین کشتی خلیج‌فارس و اقیانوس هند است اما نمی‌توان گفت طراحی آن متعلق به کشوری خاص است و هم در ایران و هم در هند و هم کویت ساخته می‌شد.وی با اشاره به شعار یونسکو مبنی بر اشتراک‌گذاری اطلاعات گفت: در قدیم ارتباط‌ها بهتر و بیشتر بود. دریانوردان ایرانی به هند و آفریقا می‌رفتند و یا آن‌ها می‌آمدند و اطلاعات خود را با هم دیگر به اشتراک می‌گذاشتند لذا این‌گونه سیر تکاملی شناورهای سنتی انجام شد و طراحی آن بهبود یافت.پوزن در خصوص ساخت این لنج‌ها عنوان کرد: لنج‌ها در ابتدا از تنه یک درخت ساخته‌شده یعنی تنه درخت را خالی می‌کردند و یا چند تنه را به هم می‌چسباندند تا لنج شود رفته‌رفته در خلیج‌فارس یاد گرفتند که تخته‌ها را بشکافند و با میخ‌های چوبی به هم وصل کنند و لنج‌های بزرگ‌تری ساخته و به سفرهای دورتری بروند.کارشناس حوزه مردم‌شناسی با بیان این که در تجارت و دریانوردی انتقال اطلاعات، دانش و فرهنگ صورت می‌گرفت خاطرنشان کرد: با  حضور اروپاییان در خلیج‌فارس، یکسری تأثیرات ما از آن‌ها پذیرفته و یکسری آن‌ها تأثیر پذیرفتند. به‌طور مثال با ورود اروپاییان میخ‌های فلزی وارد عرصه طراحی لنج‌های این منطقه شد و از سویی بادبان‌های سه‌گوش(لچکی) وارد طراحی شناورهای اروپایی شد که پیش از آن(در 500 سال پیش) فقط بادبان‌های 4 گوش دیده می‌شد.

وی اضافه کرد: در مناطق ساحل‌نشین و جزیره‌نشین مانند تنها راه دل به دریا زدن و شکافتن موج‌هاست چرا که ما روزی‌مان را از قعر دریا به دست می‌آوردیم.

 در ابتدا قایق‌های کوچکی ساخته شد و تا حدودی در دریا پیش رفتند بعدها پیشروی کردند و به‌جاهای دورتر رفتند  لذا با سفر و تجارت به‌جاهای دیگر تغییراتی در گویش،فرهنگ،پوشش و حتی موسیقی ما انجام شد که نمودهای  آن را الآن هم می‌بینیم.

لنج‌های فایبرگلاس تهدیدی برای حفظ این میراث است

پوزن عنوان کرد: دولت با حمایت از اشتغال در این حوزه می‌تواند رونق را دوباره به خطه جنوب برگرداند.

وی مشکلات سیاسی اعم از گرانی دلار و نیز قطع روابط با همسایگان را به‌عنوان اثری بد بر حوزه‌ی لنج و تجارت و لنجسازی دانست و عنوان کرد: لنج‌های فایبرگلاس تهدیدی برای حفظ این میراث است.

مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی اضافه کرد: لنج‌های فایبرگلاس به دلیل ارزانی و فرآیند سریع ساخت بیشتر موردتوجه‌اند درحالی‌که لنج‌های چوبی هم طول عمر بیشتری و هم خطری برای محیط‌زیست ندارد این درحالی‌که است که لنج های فایبری عمرشان کمتر بوده و پس از دوره استعمال و یا غرق شدن خطری بسیار بزرگ برای محیط‌زیست هستند.

کارشناس حوزه مردم‌شناسی عنوان کرد: یکی از کارهای اساسی جهت حفظ این میراث، جهت‌دهی این حوزه به سمت گردشگری است.

وی با انتقاد از عدم برنامه‌ریزی و همکاری و هماهنگی مدیران گفت: ارگان‌های مربوط به این حوزه مانند سازمان بنادر و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید با هم همکاری و هماهنگی داشته و صدور مجوزهای مربوطه را تسهیل کنند.پوزن تصریح کرد: کشورهای همسایه، آفریقایی و هند بدون هیچ‌گونه مشکلی که برای ایمنی آن‌ها و مسافران آن به وجود بیاید در حال استفاده از این لنج ها هستند.

دانش لنج سازی در حال نابودی است

پوزن با بیان اینکه دانش لنج سازی در حال نابودی است، گفت: ما در موزه دریانوردی سنتی گوران با همکاری زئوپارک جهانی قشم و نیز جایکا با رویکرد گردشگری قصد داریم به حفظ این دانش بپردازیم

وی ابراز کرد: با صحبت‌هایی که انجام شد لنج هایی که موجود بود احیا شد. هنگامی‌که گردشگر به بازدید می‌آید یک چرخه اقتصادی به وجود می‌آید و گردشگران، گردشگران بعدی را در پی دارد و همین باعث می‌شود لنج هایی ساخته‌شده و کار رونق پیداکرده و این دانش حفظ شود.وی هم‌چنین به اشاره به طرح قشم جزیره‌ای برای کودکان گفت در زمستان امسال طرح ایجاد تور دانش‌آموزی را برای موزه لنج سازی در نظر داریم.

وی اظهار کرد: ما در این جا با یک کار تیمی و با حمایت دهیار و شوراهای روستا توانستیم موزه لنج سازی  را شروع کنیم.پوزن افزود: سازمان بنادر هم همکاری‌های لازم را داشته و قول بازسازی اسکله تفریحی گوران و نیز پیشنهاد‌هایی در بخش لنج سازی داده است.

می‌توان شناورهای مدرن و سنتی را توأم با هم داشت

وی با اشاره به حضور در نمایشگاه گردشگری ژاپن 2017 و دستاوردهای آن گفت:دوره‌های آموزشی بسیار خوبی در حوزه اکوتوریسم در آن ارائه شد مبنی بر ارتباط با جوامع محلی و توان حفظ منابع همراه با درآمدزایی . خلاصه اینکه کیفیت بسیار مهم‌تر از کمیت بوده و ما باید به دنبال ارائه بهترین خدمات باشیم.پوزن با اشاره به حوزه وسیع گردشگری دریایی خاطرنشان کرد: می‌توان شناورهای مدرن و سنتی را توأم با هم داشت و یا حتی هتل‌های روی آب ایجاد کرد.

وی اضافه کرد:مهم‌ترین کار تسهیل صدور مجوز توسط ارگان‌هایی هست که در این امر دخیل‌اند. اگر مدیریت یکپارچه‌ای داشته باشیم سرمایه‌گذاری خوبی در این حوزه توسط دیگران می‌شود. تغییرات مدیریتی نباید باعث شود که در اجرای برنامه خللی وارد شود و با اجرای برنامه مدون ریسک سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود.

وی جهت شناساندن لنج ها و این فرهنگ برای مردم داخل گفت: نصب المان‌ها و ماکت‌هایی از لنج ها در میادین شهرها و پارک‌ها می‌تواند اقدام بسیار مؤثری باشد.

پوزن اضافه کرد: بخشی از این شرکت تعاونی، صنایع‌دستی است و ما قادریم لنج های بین سی سانت تا سی متر بسازیم.

وی در خصوص شرکت تعاونی روستایی که در خرداد 96 تأسیس شد، گفت: هدف ما از تأسیس این شرکت اشتغال،حفظ فرهنگ،حفظ دانش بومی لنج سازی و احیای روش‌های بادبانی است.

پوزن در خصوص روز ملی خلیج‌فارس  گفت: ما امیدواریم بتوانیم که پاسداشت این روز را در موزه دریانوردی سنتی ایران در گوران جشن بگیریم.وی اضافه کرد: با مطالعه کردن بتوانیم مراسم آبرومندانه‌تری بگیریم و حتی از کشورهای دیگر هم دعوت کنیم که در این مراسم حضورداشته باشند./ ایسنا