نرخ مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان روبه افزایش است

 صبح ساحل ، اقتصادی - شهناز حاجی قاسمی//  آمار منتشرشده از سوی سازمان برنامه‌وبودجه حاکی از بهبود وضعیت اشتغال و مشارکت زنان هرمزگان است.

نرخ مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان نسبت به نرخ مشارکت اقتصادی زنان کشور بیشتر است اما همچنان فاصله زیادی با نرخ مشارکت اقتصادی کشور و حتی مردان استان دارد که این آمارها بیانگر شکاف جنسیتی موجود در استان است.

نقش زنان در توسعه اقتصادی جوامع رو به افزایش است چراکه میزان حضور زنان و مشارکت آنان به‌عنوان یکی از معیارهای توسعه‌یافتگی جوامع در نظر گرفته می‌شود و علاوه بر آن سرعت رشد اقتصادی را نیز تحقق می‌بخشد. در ایران میزان مشارکت اقتصادی زنان با متوسط جهانی فاصله بسیاری دارد و دلایل مختلفی ازجمله قانون نابرابر شغلی، تبعیض جنسیتی، حقوقی، قانونی و اجتماعی علیه زنان و... برای این تفاوت عنوان‌شده است.

مشارکت اقتصادی یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع است که تابعی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور ازجمله ساختار جمعیت، جنسیت، تغییر سبک زندگی، آموزش و تحصیلات، کسب درآمد بدون کار، نرخ تورم، سطح دستمزدها و نرخ رشد اقتصادی است.

نرخ مشارکت اقتصادی که از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) به جمعیت در سنین کار به دست می‌آید، بازتابی از وضعیت رفاهی جامعه و حضور بیشتر افراد در سنین کار به‌سوی بازار کار است.

در سالیان اخیر مشارکت اقتصادی زنان بیشتر موردتوجه و بحث قرارگرفته است و همواره دولتمردان سعی در فراهم نمودن زمینه‌های فعال حضور زنان در جامعه نموده‌اند.

درحالی‌که سالیانه بر تعداد زنان فارغ‌التحصیل دانشگاهی در هرمزگان افزوده می‌شود اما افزایش میزان فارغ‌التحصیلان لزوماً منجر به افزایش اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی بانوان استان نشده است.

اگرچه نرخ مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان بهبودیافته است اما به نظر می‌رسد همخوانی چندانی با توانمندی‌های زنان استان ندارد.موانع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری بر سر راه اشتغال زنان هرمزگان وجود دارد.

نرخ مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان

نرخ مشارکت اقتصادی مردان کشور در سال گذشته 5/64 درصد بوده و نرخ مشارکت اقتصادی زنان کشور با یک درصد رشد به ۱۶ درصد رسیده است.

نرخ مشارکت اقتصادی مردم هرمزگان در سال 96 برابر با 39 درصد بوده است که نسبت به سال گذشته 2/0 درصد افزایش‌یافته است.

در این میان مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان 18 درصد و مشارکت اقتصادی مردان هرمزگان 5/59 درصد بوده است که این نرخ برای مردان نسبت به سال قبل 7/1 درصد کاهش اما برای زنان هرمزگان 5/1 درصد بهبودیافته است.

وضعیت بیکاری زنان هرمزگان

طبق آمار منتشرشده از سوی سازمان برنامه‌وبودجه نرخ بیکاری هرمزگان در سال 96 معادل 9 درصد بوده است که نسبت به سال قبل 3/1 درصد کاهش‌یافته است. نرخ بیکاری زنان و مردان هرمزگان به ترتیب معادل 4/10 و 6/8 درصد بوده است که در این میان این نرخ برای زنان با کاهش 4/1 درصدی و برای مردان با کاهش 3/1 درصدی همراه بوده است.

نکته قابل‌توجه در آمار منتشرشده از سوی سازمان برنامه‌وبودجه کاهش نرخ بیکاری زنان هرمزگان و افزایش مشارکت اقتصادی آن‌ها است.

اگرچه آمارها حاکی از بهبود وضعیت اشتغال و مشارکت زنان هرمزگان است اما همچنان با متوسط نرخ مشارکت اقتصادی کشور و مردان استان فاصله زیادی دارد و بیانگر شکاف جنسیتی موجود در استان است.

با روند افزایش تحولات و مشارکت اقتصادی زنان کشور انتظار می‌رود زنان هرمزگان حضور پررنگ‌تری در جامعه داشته باشند.

پایین بودن نرخ مشارکت اقتصادی بر تولید و اشتغال اثرگذار است بنابراین باید ضمن فراهم نمودن زمینه‌های شغلی مناسب برای زنان استان، با فرهنگ‌سازی، آموزش و مشاوره‌های شغلی به افزایش بیش‌ازپیش روحیه مشارکت زنان هرمزگان کمک نمود چراکه به‌کارگیری ظرفیت‌های زنان هرمزگانی ضمن پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و کاهش فقر باعث از بین رفتن نابرابری و شکاف جنسیتی شده و به توسعه پایدار استان کمک می‌کند.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان 

درباره نقش زنان می‌گوید

زهرا یعقوب نژاد، مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان بابیان اینکه مشارکت و حضور زنان در عرصه فعالیت‌های اقتصادی اعم از تولیدی و یا خدماتی، عمری به قدمت زندگی اجتماعی انسان دارد، گفت: زنان به‌عنوان نیمی از جامعه نقش مؤثری در ایجاد تمدن‌های بشری داشته‌اند؛ هرچند در برهه‌هایی از تاریخ نقش آن‌ها در کنار مردان کمرنگ، نامرئی و یا در قالب کارهای خانگی بوده است، اما همواره اشتغال زنان همراه با مردان در مزارع و در خانه امری عادی تلقی می‌شد.

یکی از مهم‌ترین و پذیرفته‌ترین نقش‌های زن نیز، نقشی است که در خانواده ایفا می‌کند. خانواده یکی از ارکان مهم جامعه انسانی است و زنان به‌عنوان همسر و مادر عضو کلیدی آن به شمار می‌روند.

امروز در فرهنگ غرب، نقش مادری و همسری زن در خانواده تحت‌الشعاع دیگر ارزش‌ها قرارگرفته است و در برخی موارد یکی از موانع و مشکلات زنان در برابر اشتغال محسوب می‌شود، اما در فرهنگ اسلامی با توجه به جایگاه زن در جامعه اسلامی و نگاه و جهان‌بینی خاص اسلام به انسان، این سؤال مطرح می‌شود که آیا اسلام اشتغال و فعالیت اقتصادی را برای زنان جایز می‌داند؟

تاریخ بیانگر آن است که در زمان رسول خدا (ص) زنان زیادی به فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی می‌پرداختند و نه‌تنها پیامبر (ص) آن‌ها را منع نمی‌کرد؛ بلکه در مواردی آن‌ها را نیز راهنمایی می‌نمود. حضرت خدیجه (س) که از زنان بزرگوار و برگزیده است، خود تاجری ثروتمند بود که به تجارت می‌پرداخت و پیامبر (ص) نیز برای مدتی از جانب ایشان به تجارت مشغول بود.در ادامه مشروح گفتگوی زهرا یعقوب نژاد، مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان با «صبح ساحل» را میخوانید.

1- بر اساس آمار سازمان برنامه‌وبودجه در سال 96 بیشترین سهم اشتغال زنان در بخش خدمات است که سال گذشته این نرخ به 53.2 درصد رسیده است. سهم زنان استان در مشاغل کشاورزی، خدماتی و صنعت به چه صورت است؟

سهم مشاركت زنان در گروه شغلی صنعت و كشاورزی با روند افزایشی همراه بوده است و بالاتر از نرم كشور قرار داریم. در برنامه پنجم توسعه ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی به تعاونی‌ها واگذارشده است که در بخش کشاورزی تاکنون عملکرد مناسبی از سوی تعاونی‌ها انجام‌شده است.

با توجه به اینكه 50 درصد جمعیت استان در روستاها زندگی می‌کنند که محور اشتغال آن‌ها کشاورزی، دامداری، صیادی و ... می‌باشد که نشان از توانایی استان بوده و تعاونی‌ها از این ظرفیت استفاده کنند در بخش تولیدات كشاورزی صندوق‌های خرد زنان روستایی روند افزایشی رو به رشد داشتیم.

در همین راستا اعتباری بالغ‌بر 2 میلیارد تومان در سال 95 از طرف استاندار جناب آقای همتی برای كمك به صندوق‌های خرد زنان روستایی تعلق گرفت تا بتوانند در بخش كشاورزی و صنایع تبدیلی فعالیت‌های بیشتری انجام دهند.

2- ترکیب زنان در مشاغل مدیریتی و سهم آنان در این مشاغل در دستگاه‌های اجرایی استان به چه شکل است؟ 

تركیب حضور مدیران در رده‌های مدیران كل، معاونان مدیران كل، رؤسای ادارات به ترتیب 6 نفر، معاون فرماندار 1 نفر، معاون مدیركل 23 و رؤسای ادارات 30 نفر است.

3- چه موانعی پیش روی حضور زنان در این بخش‌ها قرار دارد؟ 

رفع مشكل اشتغال افراد بومی در هرمزگان نیازمند توجه به فرصت‌های شغلی استان ازجمله صنایع فلزات، كشاورزی و شیلات و ساختمان‌سازی است.

نیروهای بومی شاغل در ساختمان‌سازی كمتر از ده درصد می‌باشند. استان هرمزگان دارای ظرفیت‌های بسیاری درزمینه كشاورزی، آبزی پروری، صنایع و معادن، جزایر، گردشگری، صنایع‌دستی و غیره دارد كه استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند نقش تأثیرگذاری در جهت رفع بیكاری و ایجاد اشتغال پایدار داشته باشد.

وجود بیش از 10 هزار نفر تبعه خارجی به‌خصوص در بخش كشاورزی و صنفی در عمل بسیاری از فرصت‌ها را از افراد بومی گرفته است.

4- میزان حمایت و پوشش بیمه‌ای زنان هرمزگان چگونه است؟ 

میزان حمایت و پوشش بیمه‌ای زنان هرمزگان نشان می‌دهد كه درصد مقرری‌بگیران زن بیشتر از تعداد مقرری‌بگیران مرد می‌باشد.

5- در مورد فرصت‌های شغلی ایجادشده برای زنان هرمزگان توضیح دهید. آیا برنامه‌های مشخصی برای زنان تحصیل‌کرده بیکار در دست دارید؟ 

برگزاری دوره آموزشی کسب‌وکار زودبازده برای ایجاد مشاغل خرد و هماهنگی با تعاونی‌های زنان و تشکل‌های غیردولتی برای آموزش و اجرای طرح‌های خوداشتغالی و اشتغال‌زایی در حوزه‌های صنایع‌دستی و كشاورزی ازجمله اقدامات صورت گرفته است.

6- نظر شما در مورد وضعیت نرخ بیکاری زنان هرمزگان چیست؟ 

نرخ بیكاری زنان هرمزگان نامطلوب است و می‌تواند با توجه به ظرفیت‌های موجود در حوزه كشاورزی صنعتی و صنایع دریایی و صنایع‌دستی بیش از این فعالیت كنند.

هم در مناطق روستایی و در مناطق شهری چنین روندی مشهود است. 57 هزار نفر بیكار هستند البته در استان هرمزگان شاخص نرخ بیكاری نسبت به كشور پایین‌تر است.

7- نرخ مشارکت اقتصادی زنان هرمزگان نسبت به نرخ مشارکت اقتصادی زنان کشور بیشتر است اما همچنان فاصله زیادی با نرخ مشارکت اقتصادی کشور و حتی مردان استان دارد.

این آمارها بیانگر شکاف جنسیتی موجود در استان است. نظر شما دراین‌باره چیست؟ 

نگرش جنسیتی به توانایی‌های زن و مرد، ریشه تاریخی دارد كه درنهایت این نابرابری در تعبیر و تفسیر به نابرابری در عمل هم انجام‌شده است.

هرچند زنان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی حضور و مشاركت داشته‌اند، با توجه به جو گذشته حاكم بر زنان، هنوز این مشکل وجود دارد اما امروزه بسیاری از این موانع برداشته‌شده است و ما هرروز شاهد موفقیت‌های زنان در حوزه مختلف ورزشی اجتماعی اقتصادی سیاسی و مدیریتی هستیم. 

زنان برنامه‌های شغلی خود را کنترل می‌کنند و دوست دارند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد همچنین زمان بیشتری را برای کارهای خانه و خانواده صرف می‌کنند.