پشت پرده گرانی بازار مرغ هرمزگان

  صبح ساحل ، اقتصادی - شهناز حاجی قاسمی//  افزایش نوسانت ارزی، گرمای بیش‌ازحد هوا و کاهش جوجه ریزی، واردات انحصاری نهاده‌های دامی و گرانی و عرضه نامناسب آن ازجمله دلایل افزایش قیمت مرغ در کشور است. استان هرمزگان نیز متأثر از سایر استان‌های کشور تحت تأثیر شرایط نامتعادل بازار مرغ قرار داشته است.

این روزها شنیدن اخبار افزایش قیمت مواد غذایی چیز عجیبی نیست چراکه افزایش نوسانات ارزی و عدم هماهنگی نهادهای نظارتی دست سودجویان را برای بازی با زندگی مردم باز گذاشته است.

اخبار پی‌درپی گرانی مردم را شوکه کرده است و نگرانی طبقه متوسط و ضعیف جامعه وقتی بیشتر می‌شود که سفره‌های خود را روزبه‌روز کوچک‌تر می‌بینند.

کالاهایی مانند گوشت، مرغ، ماهی و... که از نیازهای اساسی مردم هستند افزایش بی‌سابقه‌ای یافته است آنچه اما در این میان نگران‌کننده‌تر به نظر می‌رسد افزایش قیمت مرغ است زیرا با افزایش قیمت گوشت و ماهی، مرغ نقش پررنگ‌تری در سبد غذایی خانوارهای کم درامد و متوسط پیدا کرده است.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مرکز آمار ایران در مردادماه ١٣٩٧ قیمت «مرغ ماشینی» با 7/28 درصد افزایش نسبت به ماه گذشته پس از قیمت «سیب زرد درختی» و «پرتقال محصول داخل» بیشترین افزایش قیمت را داشته است؛ اما دلیل افزایش بی‌سابقه قیمت مرغ چه بود و چه کسانی پشت پرده این گرانی قرار دارند؟

دلایل افزایش قیمت مرغ

افزایش قیمت مرغ طیف وسیعی از واکنش‌ها و اظهارنظرها را در بین مسئولان در برداشته است و دلایل مختلفی برای گرانی مرغ از تأثیر گرمای هوا تا رد‌پای دو رانت‌خوار در بازار مرغ عنوان‌شده است.

برخی مسئولان نیز افزایش نرخ ارز و درنتیجه افزایش قیمت نهاده‌های دامی و کمبود آن را ازجمله دلایل افزایش قیمت مرغ بیان کرده‌اند.

بنابراظهارات کارشناسان، نهاده‌های دامی با ارز 3800 تومانی وارد کشور شده و با نرخ ارز آزاد در بازار به فروش رفته است. همچنین خبرهایی در برخی رسانه‌ها مبنی بر واردات تلفن همراه با استفاده از ارز دولتی توسط یک شرکت دام و طیور مطرح‌شده است.

از طرفی مجید موافق قدیری، رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان می‌گوید خوراک طیور در ماه گذشته نهایتاً پنج درصد افزایش قیمت داشته و افزایش ۲۳ درصدی قیمت گوشت مرغ را توجیه نمی‌کند.

مرغداران اما افزایش 70 تا 100 درصدی قیمت خوراک مرغ را علت جهش قیمت مرغ می‌دانند. ناصر نبی پور، رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران نیز می‌گوید نهاده‌های دامی با افزایش قیمت 100 تا 300 درصدی همراه شده و به‌تبع در چنین شرایطی نمی‌توان شاهد ثابت ماندن قیمت مرغ و عدم افزایش آن بود.

قدیری کاهش عرضه گوشت مرغ به دلیل گرمای شدید هوا در جنوب کشور، ناامیدی تولیدکنندگان از تأمین صحیح، شفاف و به‌موقع نهاده‌های تولید، کاهش سرمایه‌گذاری، جو روانی منفی در تولید، بی‌اعتمادی به آینده کسب‌وکار و درنتیجه کاهش تمایل به پرورش مرغ از دلایل اصلی کاهش عرضه و درنتیجه افزایش قیمت گوشت مرغ در بازار عنوان می‌کند.

از طرفی دیگر معاون وزیر جهاد کشاورزی با مناسب دانستن تولید و عرضه محصولات پروتئینی، فعالیت‌های دلالی و واسطه‌گری را علت افزایش غیرمنطقی قیمت مرغ بیان می‌کند.

به نظر می‌رسد افزایش تمایل مردم به مصرف مرغ یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت است زیرا افزایش قیمت گوشت و ماهی توان مردم را برای خرید این مواد پروتئینی کاهش داده و مصرف مرغ نقش پررنگ‌تری در سبد غذایی خانوار پیداکرده است.

انحصار واردات نهاده‌ها توسط دو نفر

جلال محمود زاده نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند واردات نهاده‌هایی مانند ذرت و سویا تنها در انحصار دو نفر است که شرایط غیررقابتی و انحصاری در بازار به وجود آورده است.

وی بابیان اینکه شرکت پشتیبانی امور دام به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی حمایت مؤثر از مرغداری‌های کشور ندارد و تعداد قابل‌توجهی از مرغداری‌ها تعطیل‌شده است، گفت: بعد از افزایش قیمت دلار، شرکت پشتیبانی امور دام به‌جای حمایت از مرغداران حتی قیمت نهاده دامی را که در انبار موجود داشت گران کرد و طبیعی است موضوعات مذکور به گرانی قیمت مرغ در بازار منجر می‌شود که وزارت جهاد کشاورزی باید پاسخگوی مسائل مذکور باشد.

 مرتضی رضایی، معاون تولیدات دامی جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه به‌هیچ‌عنوان انحصاری در واردات نهاده‌ها وجود ندارد، گفت: اکنون بیش از 100 واردکننده ذرت و کنجاله سویا در کشورمان فعال هستند.

رضایی گرمای بی‌سابقه هوا را علت کاهش جوجه‌کشی در برخی از شهرهای کشور عنوان کرده و از مردم درخواست کاهش مصرف مرغ درشت می‌کند.

وی در بیان علت این درخواستش گفت: این الگوی مصرف موجب شده است که میزان بیشتری دان برای مرغداری‌ها مصرف شود و همچنین دورریز مرغ درشت زیاد است و مصرف آن ازنظر پزشکی هم مورد تائید نیست.

به‌طورکلی افزایش نوسانت ارزی، گرمای بیش‌ازحد هوا و کاهش جوجه ریزی، واردات انحصاری نهاده‌های دامی و گرانی و عرضه نامناسب آن ازجمله دلایل افزایش قیمت مرغ در کشور است.

استان هرمزگان نیز متأثر از سایر استان‌های کشور تحت تأثیر شرایط نامتعادل بازار مرغ قرار داشته است.

هرچند دلایل مختلفی برای افزایش قیمت مرغ عنوان‌شده است اما به نظر می‌رسد سودجویان نیز از آشفته‌بازار مرغ سوءاستفاده کرده و قیمت مرغ را به میزان دلخواه خود افزایش داده اند.

اظهارات رئیس اتحادیه مرغداران هرمزگان 

موسوی، رئیس اتحادیه مرغداران هرمزگان افزایش 40 درصدی قیمت نهاده‌های تولید نسبت به سال قبل به علت افزایش نرخ ارز را یکی از دلایل افزایش قیمت مرغ در استان عنوان میکند.

همچنین افزایش 20 درصدی هزینههای حمل‌ونقل و کارگری، گرمای هوا و افزایش 50 درصدی هزینه برق به دلیل افزایش مصرف برق در فصل گرما و کاهش راندمان تولید از دیگر دلایل افزایش قیمت مرغ در استان است.

موسوی با اشاره به واردات نهادهها با ارز دولتی و فروش آن با ارز آزاد گفت: به‌طورکلی نهاده‌ها در استان به‌صورت مناسب توزیع نمی‌شوند. نهاده‌ها باید از طریق پشتیبانی برای واحدها تأمین شود.

پشتیبانی امور دام نهاده‌ها را در اختیار واحدهای مرغداری استان قرار نمی‌دهد و الآن مدت 2 ماه است که نهاده‌ای بین واحدهای مرغداری توزیع نمی‌شود. 

موسوی افزود: استان هرمزگان نسبت به استان‌های دیگر در رده‌های آخر افزایش قیمت مرغ قرار دارد و کمترین افزایش قیمت را نسبت به سایر استانها داشته است.

ما همیشه توان مالی مصرف‌کننده را مدنظر قرار می‌دهیم و میدانیم که توان خرید مصرف‌کننده پایین است و یک مسئله را باید در نظر بگیریم که توانایی فروش مرغ تولیدی را نیز داشته باشیم.

اگر قیمت مرغ را به‌صورت غیرواقعی بالا ببریم توان فروش آن را نخواهیم داشت، چون مردم توان خرید ندارند. دیدگاه ما هم مصرف‌کننده است و هم مرغدار.

رئیس اتحادیه مرغداران استان گفت: ما در استان به‌اندازه کافی جوجه‌ریزی انجام دادیم ولی با توجه به گرما کاهش راندمان در صنعت تولید مرغ صورت گرفته است.

با توجه به گرمای شدیدی که داریم اگر درگذشته یک واحد مرغداری 20 هزارتایی 50 تن تولید مرغ داشت الآن 35 تن تولید مرغ دارد؛ بنابراین توان تولید را داریم اما گرمای هوا یکی از مشکلات اصلی است.

هدف ما تولید بهینه است و امیدواریم تا یک ماه آینده این مشکل حل شود.

کارشناس شرکت پشتیبانی امور دام هرمزگان چه می‌گوید

 علیپور مسئول فروش و توزیع مرغ شرکت پشتیبانی امور دام افزایش قیمت نهادهها را یکی از دلایل افزایش قیمت مرغ عنوان می‌کند. توزیع مرغ با معرفی‌نامه تنظیم بازار صنعت و معدن در فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای و نمایشگاه‌ها صورت می‌گیرد که در حال حاضر نرخ مرغ شرکت پشتیبانی کیلویی 6320 تومان است و در فروشگاه‌ها به قیمت 6750 به فروش می‌رسد.

توزیع مرغ گرم بر عهده معاونت امور دام جهاد کشاورزی است و توزیع مرغ منجمد بر عهده این شرکت است. ذخایر کافی برای عرضه مرغ منجمد استان وجود دارد و نحوه توزیع نیز به‌اندازه مایحتاج روزانه مردم است.

در استان هیچ مشکلی برای عرضه و توزیع مرغ وجود ندارد گرچه ممکن است در مواردی تخلفاتی از سوی سودجویان صورت گیرد اما کنترل لازم صورت می‌گیرد.

اگر مردم به مراکز معرفی‌شده از سوی شرکت پشتیبانی مراجعه کنند می‌توانند مایحتاج خود را برآورده کنند و جلوی سوءاستفاده نیز گرفته می‌شود.

علیپور در پاسخ به عدم عرضه نهاده‌های دامی به مرغداران گفت: ذخایر نهاده‌های دامی شرکت پشتیبانی امور دام حدود 800 تن ذرت، 1000 تن جو و 800 تن سویا است که در حال پوسیدن است چون مرغداران نهاده‌های موردنیاز خود را به‌صورت چک و باقیمت گران‌تر از بازار آزاد تهیه می‌کنند.

مرغداران به دنبال خرید مدت‌دار هستند و مایل به خرید نقدی از شرکت پشتیبانی امور دام که یک شرکت دولتی است نمی‌باشند.

باوجودی که سهمیه ما 3 برابر میزان فعلی است اما به دلیل عدم خرید مرغداران کمتر از میزان سهمیه خود نهاده آورده می‌شود.

اظهارنظر کارشناس 

مسئول امور طیور جهاد کشاورزی استان

زرگرنیا، کارشناس مسئول امور طیور جهاد کشاورزی بیان کرد: در بحث تعیین قیمت مرغ دو موضوع عرضه و تقاضای مرغ و آنالیز هزینه تمام‌شده قیمت مرغ در واحدهای تولیدی در نظر گرفته می‌شود.

تعیین قیمت مرغ توسط کارگروه تنظیم بازار صنعت و معدن صورت می‌گیرد که جهاد کشاورزی آنالیز هزینه تمام‌شده مرغ را ارائه می‌دهد.

در حال حاضر به دلیل کمبود عرضه مرغ در کشور و کاهش جوجه‌ریزی قیمت مرغ افزایش‌یافته است. کاهش جوجه‌ریزی به دلیل فصل گرما صورت گرفته است و وزن‌گیری مرغ در فصل گرم سرعت کمتری دارد.

وی افزود: در بحث قیمت نهاده‌ها دو قیمت دولتی و خصوصی وجود دارد. مثلاً قیمت ذرت دولتی 50 تومان ارزان‌تر از ذرت بخش خصوصی است. در بحث تولید نهاده‌ها، بخشی از نیاز ذرت واحدهای تولیدی استان در حاجی‌آباد و رودان تولید می‌شود.

کارشناس مسئول امور طیور استان، افزایش قیمت نهاده‌های اصلی از قبیل ذرت و سویا و نوسانات قیمتی جوجه یک‌روزه گوشتی را دو عامل افزایش قیمت مرغ عنوان می‌کند.

زرگرنیا کارشناس مسئول امور طیور جهاد کشاورزی با اشاره به مشکل نقدینگی واحدهای تولیدی استان گفت: واحدهای تولیدی برای هر دوره فعالیت نیاز به نقدینگی قابل‌توجهی دارند و ممکن است نتوانند از ظرفیت کامل خود استفاده کنند؛ بنابراین نقدینگی و کاهش جوجه ریزی به دلیل فصل گرما از عوامل کاهش عرضه مرغ هستند.