مشتا، کهن ترین روش صیادی در هرمزگان

صبح ساحل ، هنری - هرمزگان با دارا بودن بیش از دو هزار کیلومتر نوار ساحلی و قرار گرفتن در کنار خلیج فارس و دریای عمان سنت و زندگی این ساحل نشینان با دریا گره خورده و نعمت های موجود در آن جز لاینفک زندگی سیه سوختگان هرمزگانی شده است.

امرار و معاش و کسب روزی این ساحل نشینان از دیرباز برگرفته از دریا بوده و شغل صیادی به عنوان ارثیه ای گران بها نسل به نسل از بزرگان به جوانان و نوجوانان رسیده به طوری که اکثر هرمزگانی اصیل شغل صیادی را پیش گرفته اند و روزی حلال خود را از دریای بی کران به دست می آورند.

هرمزگان با توجه به طول نوار ساحلی، تنوع گونه‌ای، تنوع روش‌های صید، ۴۰ درصد صید آب‌های جنوب، حدود جهار هزار و ۲۰۰ فروند شناور مجاز و ۳۰ هزار نفر صیاد به‌عنوان قطب صید و صیادی در کشور محسوب می‌شود.

بندرعباس، بندرلنگه، کیش، میناب و جاسک از مهم ترین مراکز صیادی در هرمزگان به شمار می روند که صیادان دل به دریا خروشان می زنند و به واسطه سخاوت دریا و نعمت های موجود در آن و با کسب تجربه از گذشتگان رزق خود را به دست می آورند.

هرمزگانی ها که اصالتی پر محتوا دارند سنت های پیشینیان خود که ماهی گیری بر اساس اکوسیستم دریا را فراموش نکرده و همجنان در برخی از مناطق از روش های سنتی مانند مشتا، تور و گرگور برای صیادی استفاده می کنند.

با گشت و گذار از کنار سواحل هرمزگان به ویژه شهر بندرعباس حصار های چوبی پوشیده شده توسط تورهای صیادی هر بیننده ای را  محو تماشای خود می سازد به خصوص در این فصل از سال که پرندگان مهاجر به دور آن می چرخند و روی چوب های آن می نشینند.

این حصار های چوب پوشیده شده به وسیله تورهای صیادی ماهی گیری به روش مشتا نامیده می شود؛ مشتا یکی از قدیمی ترین روش های صیادی بومی هرمزگان است که مردم این دیار از روزگاران کهن با آن آشنایی داشته اند و نکته جالب در این روش کمک کردن بانوان در تمام مراحل این صیادی است که دوشادوش مردان حضور دارند.

روش صیادی به روش مشتا یکی از جذاب ترین روش های ماهی گیری به شمار می رود که به وسیله اکوسیستم دریا و جزر و مد آن صورت می گیرد به طوری که هنگام مد ماهیان به کرانه ساحل می آیند و به تور افتاده و هنگام پایین رفتن آب که به آن جزر می گویند راهی برای فرار نمی یابند.

مشتاها را در قسمت های ساحلی دریا می سازد و به دلیل اینکه همیشه در جای ثابتی قرار دارد نوع صید ماهی را نمی توان تشخیص داد و در روزهای مختلف انواع صیدهای مختلف به دست می آید.

چوب هایی به بلندای پنج تا شش متر، تور و مهارت قرار دادن آن از ابزار ساخت این مشتاها به شمار می رود که توسط افراد با تجربه صیاد ساخته شده و جوانان در کنار آنها فن و فود آن را فرا می گیرند.

برای ساخت مشتاها چوب ها را به عمق یک و نیم متر به داخل ماسه های ساحل فرو می برند تا زیر بنای آن محکم باشد و چهار متر نیز باید ارتفاع داشته باشد و تورها را به دور چوب ها که با فاصله کمی از یکدیگر قرار دارد می پیچند و هنگام بالا آمدن آب تعدادی آبزی وارد آن شده و با پایین رفتن آب، آبزیان داخل آن به وسیله صاحبان مشتاها صید می‌شوند.

تاریخچه صید با مشتا به هزاران سال پیش بر می گردد و در گذشته تنها با چوب و سنگ تله ها را ایجاد می کردند با گذشت زمان تور به آن افزوده شد و مردمانی که در جنوب برینتانیا و آنگلوساکسون ها زندگی می کردند از چیزی شبیه این نوع روش استفاده می کردند.