ناگفته‌هایی از حضور کشتی‌های چینی در آب‌های هرمزگان

صبح ساحل ، اقتصادی - قریب به ۶۰ فروند کشتی صیادی در آب های هرمزگان به روش غیر اصولی ترال فعالیت می کنند که موجب برهم زدن توازن اکوسیستم دریا شده اند و با وجود موج گسترده ای از اعتراضات بومیان به واسطه پشت گرمی طرف مقابل راه به جایی نرسیده است.

به گزارش هرمز؛ خلیج فارس و تنگه هرمز به عنوان منحصر به فردترین آبراه سوق الجیشی جهان از دیرباز مورد توجه ملت ها و جوامع بزرگ بشری بوده از این رو باید صراحتا این منطقه ویژه را کانون ایجاد تبادلات تجاری و اقتصادی آبی در منطقه دانست.

بخش اعظمی از نوار ساحلی خلیج فارس جز مرزهای آبی استان هرمزگان به شمار می رود که بالغ بر ۹۰۰ کیلومتر نوار ساحلی و با احتساب جزایر بیش از یک هزار و‌صد کیلومتر مرزآبی کشور در این استان جنوبی واقع شده است.

سهم چشمگیر هرمزگان از آبهای مرزی به واسطه وجود چهارده جزیره و قرار گرفتن بخش عمیق خلیج فارس در مرزهایمان موجب شده تا سایر کشورهای جهان بیش از پیش چشم به این منطقه سوق الجیشی داشته باشند که تاریخ با یادآوری سلطه گری بی حدو حصر کشورهای اروپایی و آمریکایی در کرانه های خلیج فارس سندی محکم بر قابلیت های بی نظیر منطقه می باشد

جدا از نقش بارز خلیج فارس در اقتصاد و امور بین الملل موقعیت منحصر به فرد طبیعی آن به لحاظ برخورداری از ساحل ماسه ای و مرجانی دهها هزار گونه آبزی، کنارزی و کف زی را در خود جای داده همچنین در فصول مختلف سال شاهد مهاجرات انواع گوناگونی از آبزیان و پرندگان برای تولید مثل می باشیم؛ این امر موجب شده تا کلکسیونی زیبا و‌چشم نواز در محدوده آب های گرم خلیج فارس ایجاد شود که مشابه آن را در هیچ کجای کره خاکی نمی توان یافت.

موقعیت بارز خلیج فارس و تنگه هرمز موجب شده تا بومیان منطقه از دیرباز در امور دریانوردی و ملوانی فعالیت داشته باشد همچنین مهد تولید و ساخت مدل های مختلفی از شناور سنتی کوچک و بزرگ باشد که معروف ترین آنها شامل لنج های غول پیکر چوبی، قایق های حوری، پری و انواع مختلف شناورهای سنتی باشد.

روشهای مختلف صیادی بومیان خلیج فارس نیز ریشه در اصالت و با الهام از طبیعت دریا شکل گرفته که بدون هیچ قانون بازدارنده ای تنها در فصول معین سال به صید گونه ای خاص مبادرت می ورزیدند لذا طمع و بخل نزد مرد جنوب جایگاهی ندارد.

مردم هرمزگان دریا را همچون زیارتگاهی مقدس می دانند و برای حضور در ساحل و صیادی مراسمات ویژه ای را انجام می دهند که رسم چهارشنبه های ساحل گردی و‌ نوروز دریا با اعتقاداتشان در هم تنیده است.

هیچ ملوان و صیاد هرمزگانی را نمی توان یافت که لطمه به دریا را با احتساب نفعت فردی و سودهای مقطعی برتری بداند چرا که معتقد است در سخاوت دریا تنگ نظری جایی ندارد و قهر دریا دودمان برانداز است.

بیش از چندین هزار سال مردان هرمزگان با تکیه بر اعتقادات و در راستای حفاظت از محیط زیست دریا انواع فعالیت های دریایی به خیر و خوشی انجام می شد و زن و مرد دوشادوش یکدیگر برای کسب رزق حلال تلاش می کردند اما در چندین سال اخیر چنگ اندازی عده ای معلوم الحال به ذخایر دریا موجی از نگرانی ها را به همراه داشته که در ابتدای امر با انتقاد از روش صید ترال آغاز شد و در نهایت موجب عیان شدن دست های پشت پرده برای رقم زدن تجارتی کثیف را نمایان ساخت.

اویل سال ۹۳ بود که موجی از انتقادات مردم شرق هرمزگان در محدوده آب های ساحلی شهرستان سیریک و‌جاسک به روش صید غیراصولی و‌مخرب ترال محرز شد که در نامه ها و اعتراضات صیادان بومی منطقه نگرانی از نابودی گونه های دریایی و‌به دنبال آن از بین رفتن پیشه تاریخی صیادی عنوان شد.

بنا به گزارش مردم محلی و‌کارشناسان حوزه دریا روش صید ترال با استفاده از تورهای نامریی موجب می شود که توامی گونه های آبزی به دام بیافتاند که این موضوع در طولانی مدت موجب نابودی ذخیره گاه غذایی ماهیان شده و در نهایت نابودی انواع آبزیان را به همراه دارد.

صیادی در خارج از محدوده صیدگاه‌ها با روش صید محاصره علاوه بر تخریب کف دریا، زیست گاهها ماهی ها را به نابوی می کشاند که علاوه بر نابودی صنعت صیادان در منطقه موجب خالی شدن دریا از گونه های دریایی می شود.

در روش غیر اصولی صید ترال، تورهای نامرئی در آب های میان سطحی، عمیق و برکف دریا کشیده می شود که در نهایت به آشفتگی و بر هم خوردن توازن در زندگی دریایی را موجب می شود.

صید غیر اصولی ترال به واسطه آثار مخربش بر اکوسیستم دریا در بسیاری از کشورها کنترل می شود اما شاهد انجام این گونه صیادی در خارج از فصل در صیدگاه های شرق استان هستیم که تدام آن در سال های اخیر نسل آبزیان دریایی را به نابودی و مخاطره کشانده است.

صید بی رویه ترال به وسیله تورهای ترال ماهی و میگو به طور ناخواسته مقداری زیادی از آبزیان که جنبه اقتصادی ندارند را با خود بیرون می کشد که به صید ضمنی یا صید غیر هدف نام دارد.

صیدفاقد ارزش ضمنی مقداری ناچیز عاید صیاد می کند اما فعالیت کشتی های صنعتی موجب شده تا تنها منبع درآمد مردم شهرستان های شرق استان و عوامل وابسته به آنان را نابود و دریا را از ذخائر و منابع دریایی خالی تر از پیش شود.

حضور کشتی های صیادی صنعتی تحت لوای کشتی های چینی با مدیریت مدیران شیلاتی استانی، کشور و بازنشسته های سیاسی شیلات در حال انجام است که مدیران اسبق استانی و کشوری شیلات سهامداران اصلی شامل می شود.

بنا به گزارشات پیرامونی از منطقه شرق هرمزگان حضور کشتی های چینی و وجود شرکتهای ذینفع در این قراردادها قابل تامل است چرا که این تجارت با اهداف ظاهری توسعه وعمران مکران، توسعه صید میکتوفیده، افزایش سرانه صید، افزایش توالید، اشتغال وتامین نهاده های پودر بعنوان حلقه اصلی فعالیت خود را آغاز کرد اما نمی توان از سود سرشار و میلیاردی شرکتهای ذی نفوذ وذینفع چشم پوشی نمود.

براساس متن قرار دادها ۶ درصد از سود خالص فروش میلیاردی کشتی های چینی به جیب افراد ذینفع که شامل مدیران کل شیلاتی های بازنشسته ومشاوران فعلی دولت تدبیر وامید در استان وکشور می باشند، سرازیر می شود لذا بهانه هایی همچون نبود مواد اولیه کارخانه پودر و تجهیزات مدرن صیادی در جاسک و سیریک موجب شده تا ذخایر دریایی به بهاه صید فانوس به یغما برود.

حتی یک صیاد ایرانی بر روی شناورهای چینی فعالیت ندارد

افشین عسکری، مدیر اداره دریایی سازمان محیط زیست هرمزگان با اشاره به حضور کشتی های صنعتی در آب های هرمزگان اظهار کرد: به گفته مسئولان شیلات، شناورهای چینی با هدف ایجاد اشتغال به ایران آمده بودند اما حتی یک صیاد ایرانی را به استخدام درنیاورده‌اند.

وی با اشاره به حضور پاکستانی‌ها و هندی‌ها روی شناورهای چینی افزود: براساس آمارهای سازمان شیلات سال ۹۵، چینی‌ها با ۶۰ شناور ۲۴۰ هزار تن ماهی صید کردند، در حالی که کل صید ماهیگیران استان هرمزگان در همین سال ۲۲۰ هزار تن بود.مسعود بارانی، معاون صید و بنادر ماهیگیری استان هرمزگان تعداد شناورهای خریداری شده (اجاره به شرط تملیک) را بیش از ۵۰ شناور می‌داند؛ براساس آمار بیش از ۳۰ شناور از چینی‌ها خریداری یا اجاره شده، ۱۰ فروند از تایلندی‌ها و ۱۰ فروند هم از اروپا وارد آب های خلیج فارس شده و خدمه این کشتی‌ها، تایلندی، چینی، فیلیپنی و… می باشند.

۶0 فروند کشتی صیادی در منطقه فعالیت می کنند

امام جمعه اهل سنت بندر سیریک نیز در این خصوص اظهار کرد: متأسفانه آقازاده‌ها با دریافت پول‌های هنگفت، دریا را در اختیار چینی می‌گذارند و حق و حقوق مردم ساحل نشین هرمزگان را به تاراج می‌برند.

وی گفت: قریب به ۶۰ فروند کشتی صیادی در این منطقه صید می‌کنند که ۱۶ فروند چینی و با پرچم ایران مشغول صید هستند.

امام جمعه اهل سنت بندر سیریک افزود: اخباری در دست است که نشان می‌دهد نه تنها جلوی صید آن‌ها [چینی‌ها] گرفته نشده، بلکه بناست به همین میزان شناور دیگر اضافه شود.

در ادامه گلایه ها و انتقادات مکرر مردم و مسئولان استانی مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی صیادان کشور در اظهاراتی قابل تامل گفت: کشتی‌هایی که در آبهای استان هرمزگان و دریای عمان و اقیانوس هند صید می‌کنند، ایرانی بوده و داری مجوز قانونی هستند.

وی افزود: این کشتی‌ها برای شرکت‌های پیمانکاری ایرانی فعالیت می‌کنند و اگر این کشتی‌ها در این محدوده صید نکنند، کشتی‌های سایر کشورها صید خواهند کرد و از ذخایر استفاده می‌کنند.

شناورها در آب های مشترک ایران و عمان

صیادی می کنند! 

با بالا گرفتن انتقادات و درگیری صیادان بومی با ملوانان چینی در دریا حسن صالحی، رئیس سازمان شیلات ایران با تکذیب حضور کشتی های چینی در آب های خلیج فارس گفت: در حال حاضر تمام کشتی‌های صیادی فعال در آب‌های تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، متعلق به شرکت های ایرانی هستند.

وی با اشاره به صیادی این شناورها فراتر از آب های سرزمینی کشور و در آب های مشترک ایران و عمان، تصریح کرد: این شناورها در اعماق ۳۰۰ متری، ماهیان سایز کوچک به نام میکتوفیده را صید می کنند و صید این ماهی با شناورهای کلاس لنج و قایق (صیادان سنتی) که جامعه بهره بردار سنتی را تشکیل می‌دهد امکان پذیر نیست بنابراین صید این شناورها با صید خرد صیادان کشور تداخل ندارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که از ۴۰ سال پیش، کشور صید این ماهیان را دنبال کرده اما هر بار به دلیلی این امر محقق نشده است، خاطرنشان کرد: در دولت تدبیر و امید، صید این ماهیان را شروع کردیم و تا پایان برنامه ششم باید به ۱۰۰ هزارتن برداشت برسیم تا ۲۰ هزارتن پودر ماهی تولید شود

وی تاکید کرد: این شناورها در آب های مشترک ایران و عمان صیادی می کنند و در جاسک، قشم و بندرعباس فقط تخلیه ماهی انجام می شود.

خدمه‌ها چینی هستند و مشارکتی کار می‌کنند

در ادامه احمد مرادی نماینده مردم هـرمزگان در مجلس ضمن انتقاد از عدم شفافیت شیلات در موضوع فعالیت صیادان و شناورهای چینی اظهار کرد: فعالیت چینی ها موجب کم شدن گونه‌های ماهی شده و به نارضایتی صیادانی که با روش‌های سنتی در آب‌های کم‌عمق صید می‌کنند دامن زده است.

وی افزود: سازمان شیلات ایران وجود اینها را به طور کلی نفی می‌کردند. بعدتر، گفتند این صیادان و کشتی‌ها در آب‌های جنوب هستند اما در اختیار شرکت‌های ایرانی هستند؛ شرکت‌های ایرانی‌ای که شناورها را به صورت مشارکتی از شرکت‌های چینی به اجاره می‌گیرند و از آنها برای صید فانوس ماهیان استفاده می‌کنند.

آنها مدعی بودند که صرفا این ماهیان بسیار ریز و کوچک را که ارزش اقتصادی خاصی ندارند و در آب‌های ۲۰۰ متری جنوب زیست می‌کنند، صید می‌کنند.عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه مالکیت، فعالیت و برداشت سود در این شرکت‌ها مشارکتی است، تصریح کرد: قبلا این کشتی‌ها با پرچم‌ کشور چین می‌آمدند؛ اما بعدا که سر و صدای قضیه درآمد؛ پرچم ایران را به جایش نصب کردند. خدمه‌ها اکثرا چینی هستند و همان‌طور که گفتم، دارند مشارکتی کار می‌کنند.

مرادی با اشاره به اینکه صید در خلیج فارس و دریای عمان رو به نابودی است، تصریح کرد: در ابتدا قرار بوده است که به ۳۰ تا ۴۰ فروند از اینگونه کشتی‌ها مجوز بدهند اما روند مجوزدهی به‌گونه‌ای پیش رفت که تعداد این شناورها به دو و حتی سه برابر رسیده بعد هم استدلال شیلات برای این کار این است که ما ملزم به صید این گونه ماهیان هستیم؛ در غیر این صورت، کشورهای دیگر دست به این اقدام می‌زنند.وی خاطرنشان کرد: فانوس ماهیان، غذا و خوراک ماهیان دیگر هستند. بعلاوه، سایر کشورهای دنیا، صید ترال را که به شکل کف‌روبی است از چرخه صیادی خارج نموده‌اند. هیچ کشوری تا این اندازه بی‌رویه صید انجام نمی‌دهد.

مرادی با بیان اینکه تجهیزات ماهواره‌ای کشتی های چینی محل حضور ماهی‌ها را مکان یابی می کند، عنوان کرد: از این طریق کشتی های بزرگ به آب های نزدیک ساحل آمده و در محل تخم ریزی ماهی ها و میگوها صیادی می کنند و هیچ دغدغه ای بابت از بین رفتن ماهی ها ندارند.

رودروی رئیس شیلات ایران ایستاده‌ام

حسین هاشمی تختی، نماینده مردم هرمزگان در مجلس با بیان اینکه اصل این موضوع که کشتی‌های چینی در دریای عمان ما مستقر شده و در حال ماهی گیری هستند، واقعیت و صحت دارد، گفت: شیلات ایران مسئله کشتی‌های چینی را قبول نمی‌کند و می‌گوید این کشتی‌ها باری است اما من به حرف مردم منطقه و فعالین زیست‌محیطی که دارای تخصص هم هستند اعتماد دارم و به خاطر صیادان استان؛ رود روی رئیس شیلات ایران ایستاده‌ام و تا حصول نتیجه از پیگیری این موضوع دست نخواهم کشید.

هاشمی تصریح کرد: سازمان شیلات کشور مجوزی برای ماهی گیر چینی صادر نکرده و این مجوز ماهی‌گیری برای طرف ایرانی صادر شده یعنی شهروندان ایرانی خودمان در کشور آمدند و مجوز گرفتند اما با کشتی‌های چینی قرار داد نوشته و آن کشتی‌های چینی را برای ماهی گیری وارد منطقه کرده‌اند.

وی اظهار کرد: مقرر بوده این کشتی‌ها در یک محدوده خاص و تنها فانوس ماهی‌ها را صید کنند که به نظر می‌رسد در این بخش تخلفی صورت گرفته است.

هاشمی عنوان کرد: این کشتی‌ها هم محدوده و هم صید ماهی را رعایت نکرده‌اند لذا سازمان شیلات و وزرات جهاد کشاورزی باید ابعاد این مسئله را به سرعت برای مردم روشن کنند چرا که طبق گزارش‌هایی که ما از صیادان درون صحنه می‌بینیم و می‌شنویم خلاف مجوزات صادره اقدام شده است.

رئیس سازمان شیلات حرف کسی را گوش نمی‌کند

سید مصطفی ذوالقدر، نماینده مردم میناب که از اوضاع کنونی مستاصل شده در این باره اظهار کرد: آنقدر درباره صیادان چینی صحبت کرده‌ام که خسته شدم و گوش کسی بدهکار نیست.

مردم می‌گویند، کشتی‌های چینی در دریا هستند و شیلات می‌گوید، نیست؛ مشخص نیست باید چه کاری انجام داد.

وی گفت: کشتی‌های چینی در ایران حضور دارند و ما هم هزاران بار پیگیری کرده‌ایم، اما رئیس سازمان شیلات حرف کسی را گوش نمی‌کند.

وخامت اوضاع حضور کشتی های چینی و چپاول ذخایر خلیج فارس موج گسترده ای از انتقادات و اعتراضات مردمی را به دنبال داشته که در ادامه حضور فرماندار جاسک بر روی کشتی های صنعتی مشخص می شود تمام برداشت های صورت گرفته ماهیان تجاری و خوراکی می باشند و در ذخیره سردخانه شناورها اثری از فانوس ماهیان دیده نمی شود.

درگیری صیادان بومی و ملوانان چینی تا جایی بالا می گیرد که اخیرا چشم بادامی ها را جری کرده و در صورت مشاهده هر گونه شناور در نزدیکی کشتی هایشان اقدام به تیراندازی می کنند که این موضوع نیز حکایت از وجود مهره های نفوذی دارد که روش های دور زدن قانون را از برند.

علی ای حال آن چه که مبرهن است تمام مجوزهای فعالیت و صیادی در قالب کشتی های چینی با مدیریت مسئولان پایتخت نشین در حال انجام است که اغلب آنها حتی سواحل مکران را به چشم ندیده اند و مشکلات معیشتی هزاران صیاد خرده پا و سنتی برایش اهمیتی ندارد و برای این قشر ضعیف تره هم خرد نمی کنند از سوی دیگر مسئولان هرمزگانی که دلسوزانه وارد گود شده اند تاکنون نتوانسته اند اقدامی در خور شان برای بیرون راندن کشتی های صنعتی از استان نمایند که این موضوع نشان از جایگاه ضعیف سیاسیون هرمزگان در عرصه ملی و پشت گرمی طرف مقابل دارد.