سهم هرمزگان از تولید انرژی‌های پاک در منطقه

صبح ساحل ، اقتصادی - سامیه طهورنیان : در هفته‌ای که گذشت کشور عمان از طرحی برای احداث بزرگ‌ترین نیروگاه‌های متمرکز کننده توان خورشیدی یا همان CPS رونمایی کرد. 

به نقل از مسقط دیلی عمان قصد دارد از این طریق تولید انرژی‌های پاک و ارزان خود را گسترش دارد.

با توجه به اینکه کشور حاشیه خلیج‌فارس ازلحاظ جغرافیایی و منطقه‌ای بسیار شبیه به هرمزگان و نواحی جنوبی کشور ایران است قصد داریم ابعاد این پروژه را در هرمزگان بررسی کنیم.

 CSP که سیستم تولید انرژی تجدید پذیر است در دنیا و به‌خصوص کشورهای درحال‌توسعه بسیار محبوب و روبه رشد است.

این تکنولوژی تفاوت‌هایی با تکنولوژی سلول‌های خورشیدی یا همان PV دارد؛ اما هردوی این تکنولوژی به دلیل پاک و نصب راحتشان بسیار محبوب و فراگیر شده‌اند.

برای مثال آلمان و اسپانیا و ژاپن بیشترین تولیدکننده این دست انرژی‌ها هستند.

این انرژی‌ها به‌زودی بین 25 تا 30 درصد بازار برق دنیا را تصاحب خواهند کرد.

اما وضع انرژی‌های پاک در منطقه خلیج‌فارس

به چه صورت است؟

برای مثال در سال 2017 شیخ محمد بن رشید، معاون رئیس‌جمهور امارات متحده عربی و حاکم دبی، از راه‌اندازی بزرگ‌ترین نیروگاه متمرکز انرژی خورشیدی (CSP) خبر داد که تا سال 2050 به بهره‌برداری کامل می‌رسد.

این پروژه عظیم در امارات قرار است تا سال 2020 بیش از 7 درصد از برق این کشور را از طریق تکنولوژی سلول‌های خورشیدی تأمین کند. امارات متحده عربی قصد دارد تا سال 2030 بیش از 25 درصد و تا سال 2050 نزدیک به 75 درصد برق کشورش را از طریق انرژی‌هایی چون هسته‌ای و خورشیدی تأمین کند.

حتی استراتژی‌هایی برای فروش برق تولیدی خود به کشورهای منطقه و آسیایی نیز دارند.نخستین پروژه انرژی تجدید پذیر وابسته به شبکه انرژی در کشور عمان که یک پروژه ظرفیت 500 مگاوات بر اساس تکنولوژی سلول‌های خورشیدی خواهد بود و در سال 2023 در شهر عبریه در شمال عمان قرار به بهره‌برداری خواهد رسید.

سری بعدی اجرای این پروژه 500 تا 1000 مگاوات برق خورشیدی در سال 2024 اجرایی خواهد شد. پروژه‌ی دیگری که قرار است در عمان طرح اجرایی بخورد، همان پروژه CSP است که در ابعاد بزرگ کشوری با پشتوانه دولتی در حال زیرسازی‌های لازم است.

شرکت تدارکات آب و برق عمان یا همان OPWP قصد دارد تا سال 2025 بیش از 2600 مگاوات برق تولیدی بر پایه انرژی تجدید پذیر را تأمین کند، این شرکت تعهد داده است که انرژی تجدید پذیر حداقل 10 درصد از کل ظرفیت تولید کشورش را تأمین می‌کند؛ اما در کنار همه این پروژه‌های بزرگ که در عمان قرار است اجرایی شود شرکت تدارکات آب و برق عمان در حال احداث دو طرح نیروگاه بادی بزرگ است که در حدود 200 مگاوات برق تولید کند.

این دو نیروگاه به ترتیب در سال‌های 2023 و 2024 در عمان به بهره‌برداری می‌رسد. قطعاً در این میان قطر هم برای اینکه از همسایه‌های خود عقب نماند و با توجه به درآمدهای هنگفتی که دارد پروژه‌هایی را در ابعاد امارات و عمان راه‌اندازی خواهد کرد.

مزایای این سه تکنولوژی بزرگ که در عمان و امارات و چه در سطح جهان در حال اجرا هستند بر کسی پوشیده نیست.عمان و امارات متحده عربی و حتی عربستان صعودی قصد دارند تولید برق در این حوزه را به‌اندازه‌ای زیاد کنند که بتوانند به کشورهای دیگر برق صادر کنند.

از طرفی رشد چشم‌گیر و ارزانی انرژی‌های پاک باعث جایگزینی فروش این انرژی به‌جای سوخت‌های فسیلی خواهد شد.با توجه به اینکه استان هرمزگان ازلحاظ جغرافیایی و آب و هوایی بسیار مشابه همسایه‌های خود یعنی امارات متحده عربی و عمان است، مسئولان زی‌ربط تا چه اندازه زیرساخت‌ها را برای توسعه و اجرا و تولید این دست انرژی‌ها فراهم کرده‌اند؟ایران با 300 روز آفتابی یکی از کشورهای با ظرفیت بالا درزمینهٔ ی از انرژی‌های خورشیدی است.

رئیس مرکز تحقیقات سازمان هواشناسی هرمزگان با تائید این موضوع می‌گوید: از ۳۶۵ روز سال ۳۶۲ روز در هرمزگان آفتابی و متوسط روزانه ۸ و نیم ساعت در روز است.طبق آمار، شدت تابش نور خورشید در این استان را هزار و ۹۶۷ کالری بر سانتی‌متر مربع اعلام می‌کند.این ظرفیت‌ها سبب شده است تا به‌کارگیری از این انرژی پاک در هرمزگان موردتوجه قرار گیرد.

در پاییز سال 96 معاون مهندسی شرکت توزیع نیروی برق بندرعباس به خبرگزاری مهر از برق‌رسانی به دو روستای استان را از طریق انرژی خورشیدی که ظرفیت این سیستم‌ها یک هزار وات و شامل ۴ پنل ۲۵۰ واتی است خبر داد.

استفاده از انرژی خورشیدی می‌تواند نگرانی‌ها در مورد ازدیاد مصرف برق را کم کند. از طرفی اما مسئولان هرمزگانی طرح توسعه این انرژی را به علت مساعد نبودن امکانات مانند زمین، انشعاب و هزینه بالای آن در استان هرمزگان کند پیش‌بینی می‌کنند.

اگر مسئله زمین و موقعیت جغرافیایی است که همسایه‌های ما با همین موقعیت توانسته‌اند دست به اجرا و تولید بزنند، اگر موضوع هزینه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری است که مسئولان کشور چندی پیش احداث نیروگاه‌های برق حرارتی 1400 مگاواتی را با حمایت کشور روسیه در دست‌ساخت دارند.اما در سال گذشته مدیرکل جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری هرمزگان از راه‌اندازی مزرعه خورشیدی تا چند ماه آینده خبر داد و گفت: ۷۴۴ هکتار زمین برای راه‌اندازی این مزرعه در حومه شهر بندرعباس در جاده بندرعباس میناب اختصاص‌یافته است.

در تیرماه سال 96 نیز قرارداد ساخت نیروگاه خورشیدی در هرمزگان با ظرفیت ۱۰۰ مگاوات و با سرمایه‌گذاری ۱۴۰ میلیون یوروی بین هرمزگان و ایتالیا بسته شد.اگر ابعاد سرمایه‌گذاری و سرعت اجرای کار ایران و کشورهای همسایه را باهم مقایسه کنیم.قطعاً همسایه‌های ما با جذب سرمایه‌گذاری هنگفت و ده‌ها پروژه بلندپروازان در این زمینه پیشی خواهند گرفت.

از مقایسه ارقام سرمایه‌گذاری می‌توان پیش‌بینی‌هایی برای وضعیت برق ایران را متصور شد.از طرفی مدیرعامل برق منطقه‌ای هرمزگان به خبرنگاران گفته است که نیروگاه تولید برق بندرعباس به‌واسطه قدمت بالا دچار فرسودگی شده و در تولید با محدودیت مواجه است.درواقع نیروگاه بندرعباس تنها قادر به تأمین 1000 مگاوات برق خواهد بود.

از طرفی کشور ایران به همسایه‌های خود برق می‌فروشد که همین مسئله جای نگرانی است که برقی که به‌سختی از دستگاه‌های فرسوده و با سوخت فسیلی که به‌زودی منقضی خواهد شد تولید می‌شود آیا فروش آن مقرون‌به‌صرفه است؟آیا عواقب عقب افتادن از بازار تولید برق در منطقه نمی‌تواند زنگ خطری برای کشور ما باشد؟ آیا مسئولان کشور می‌توانند هرمزگان را که پتانسیل عظیمی درزمینهٔ تابش خورشید دارد را همانند شهر کوچک عبریه در عمان به یک پایگاه تولید برق پاک تبدیل کنند؟ آیا همان‌گونه که برای نیروگاه 1400 مگاواتی جذب سرمایه کردند برای نیروگاه‌های خورشیدی نیز جذب سرمایه‌های بیشتری می‌کنند؟