نگاه فنی و مهندسی به حوزه اجتماعی جوابگو نیست

منصور اخلاقی پور جامعه‌شناس و مدیرکل سابق امور اجتماعی و فرهنگی استانداری با حضور در «صبح ساحل» به بیان تجربیات حضور خود به‌عنوان مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری و تشریح آسیب‌های اجتماعی هرمزگان پرداخت و بر لزوم به‌کارگیری ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی استان به‌ویژه در  هرمز، بشاگرد و جاسک تأکید کرد.

اخلاقی پور با اشاره به تلاش‌های بی‌وقفه بخشدار جزیره هرمز گفت: این جزیره توسعه پیدا نخواهد کرد مگر آنکه نگرش مردم این جزیره تغییر کند. وی همچنین درباره فعالیت سمن‌ها یا NGO ها در هرمزگان گفت: همه تلاشم بر تخصصی کردن فعالیت آن‌ها بود. قبلاً در حوزه شرق استان NGO نداشتیم اما از آن‌ها حمایت کردیم. خیرین و NGO ها کسانی بودند که همیشه از آن‌ها استقبال می‌کردم به‌ویژه خیرین چون آن‌ها نیاز به احترام دارند. وی به چادرنشین‌ها نیز اشاره و عنوان کرد: بحث جابجایی چادرنشین‌ها یکی از اقداماتی بود که پس از حساسیت‌زدایی و متقاعد کردن آن‌ها انجام شد و سپس آن‌ها را توانمند کردیم.

 اعتیاد بیشترین آسیب اجتماعی هرمزگان

اخلاقی پور تصریح کرد: طلاق، افسردگی، خودکشی و اعتیاد ازجمله آسیب‌های اجتماعی هرمزگان هستند که در این میان اعتیاد بیشترین آسیب است. به‌طورکلی این آسیب‌ها در بین زنان کمتر است و معمولاً  بین 5 تا 10 درصد آسیب‌های اجتماعی متوجه زنان است.

 یک زن آسیب‌دیده معادل 10 مرد آسیب‌دیده تبعات اجتماعی دارد. از طرفی یک زن تحصیل‌کرده معادل 10 مرد تحصیل‌کرده می‌تواند آثار مثبت اجتماعی داشته باشد. کمترین تغییرات اجتماعی اثر خود را روی زنان و کودکان نشان می‌دهد. یکی از نشانه‌های بیمار بودن جامعه شلوغ بودن مطب زنان، دادگاه‌ها و محاکم قضایی است بطوریکه در کشور به ازای هر فرد یک پرونده در دادگاه وجود دارد و عمده دلایل طلاق در کشور مشکلات جنسی است. 

هشدار درباره مصرف بالای قلیان و نوشیدنی‌های انرژی‌زا

اخلاقی پور درباره مصرف بالای قلیان و نوشیدنی‌های انرژی‌زا در هرمزگان هشدار داد و گفت: افزایش آمار مصرف قهوه، سیگار و قلیان نشان‌دهنده افزایش افسردگی و درنتیجه بیانگر آسیب‌های اجتماعی استان است. بندرعباس یکی از شهرهایی  است که دارای بیشترین سرانه فست فود در کشور است. یکی از دلایل آن کم شدن تعاملات و مناسبات اجتماعی بین خانواده‌ها است. همچنین هرمزگان ازلحاظ بیماری دیابت رتبه دوم کشور ، چاقی مفرط رتبه پنجم کشور، مصرف سبزیجات رتبه 27 کشور و در مصرف میوه رتبه 22 کشور را دارد.

 سرمایه اجتماعی برون گروهی و نهادی هرمزگان ضعیف است

مدیرکل سابق امور اجتماعی و فرهنگی استانداری درباره وضعیت سرمایه اجتماعی استان گفت: سرمایه اجتماعی دارای سه وجه همبستگی و تعلق ، مشارکت و اعتماد اجتماعی است که خود به سه دسته درون‌گروهی، برون گروهی و سرمایه اجتماعی نهادی مانند اعتماد به شهرداری تقسیم می‌شود. برون گروهی یعنی وضعیت این سه وجه سرمایه اجتماعی بین آحاد مردم به چه صورت است. مثلاً شمالی‌ها یا لاری‌های مقیم بندرعباس در این شهر حضور دارند که سرمایه اجتماعی غیربومی‌ها با مردم هرمزگان ضعیف است ولی سرمایه اجتماعی درون‌گروهی زیاد است مثلا سرمایه اجتماعی قریشی‌های بندرعباس با همدیگر بالا است. بنابراین سرمایه اجتماعی برون گروهی‌ها کم است چون تعلق اجتماعی به همدیگر ندارند. وی خاطرنشان کرد:  بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته بخش قابل‌توجهی از جمعیت بندرعباس در خانه‌های سازمانی زندگی می‌کنند. منازل سازمانی به‌گونه‌ای است که بخشی از جمعیت شهر را از سایر شهر جدا می‌کند که پیامد اجتماعی آن انفکاک اجتماعی است یعنی همبستگی و تعلق کم می‌شود و اعتماد اجتماعی را کاهش می‌دهد بطوریکه افراد بومی و غیربومی استان به همدیگر اعتماد نمی‌کنند.بنابراین سرمایه اجتماعی برون گروهی و نهادی هرمزگان ضعیف است مثلاً اعتماد به دستگاه‌های اجرایی خیلی ضعیف است. 

 ناآگاهی علت خودسانسوری

اخلاقی پور درباره دلایل سکوت رسانه‌ها یا برخی مسئولان در برابر بعضی معضلات اجتماعی گفت: یکی از دلایل سکوت عدم داشتن اطلاعات و آگاهی است. وقتی افراد در حوزه‌ای اطلاعات و آگاهی ندارند دچار ابهام می‌شوند و از بیان آن ترس دارند به زبان ساده خودسانسوری می‌کنند درحالی‌که داشتن دانش و اطلاعات باعث می‌شود افراد راحت‌تر بتوانند اظهارنظر کنند که این مشکل شامل  هردوی نشریات و مسئولان می‌شود.

 گاهی اوقات افراد در مسائلی که توانایی اظهارنظر ندارند، آن را امنیتی می‌کنند درحالی‌که ممکن است حتی محدودیت امنیتی هم وجود نداشته باشد و حتی به نهادهای امنیتی کمک می‌کند تا نسبت به آن مسائل اشراف بهتری پیدا کنند اما به دلیل ناآگاهی دچار خودسانسوری می‌شوند و گاهی اوقات خودسانسوری به ضرر ما تمام می‌شود. 

 نگاه فنی و مهندسیبه حوزه اجتماعی جوابگو نیست

وی با تأکید بر زمان‌بر بودن فعالیت در حوزه اجتماعی گفت: گاهی اوقات نمی‌توان کیفیت را فدای کمیت کرد و فعالیت در حوزه اجتماعی مانند حوزه فنی نیست. متأسفانه برخی طرح‌ها نیمه‌تمام ماند. درست کردن حوزه اجتماعی و فرهنگی زمان‌بر است اما خراب کردن آن در یک‌چشم بر هم زدن و حتی فقط به یک سال زمان نیاز دارد. تصوری که مدیران ارشد از حوزه اجتماعی دارند مانند حوزه عمرانی است. برخی مدیران تصور می‌کنند می‌توان با پول آمار طلاق و اعتیاد را کاهش داد درحالی‌که نگاه فنی و مهندسی به حوزه اجتماعی جوابگو نیست. فعالیت در حوزه اجتماعی نیاز به زیرساخت‌ها ، صبر و حوصله دارد. اگر شما در هرمزگان فرهنگ کار را درست کردید 20 سال بعد نتیجه آن را خواهید دید یا اگر آموزش‌وپرورش اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های ارتباطی و کلامی را در پایه اول ابتدایی راه‌اندازی کرد، 15 سال بعد این فرد به یک انسان توانمند در بازار کار تبدیل خواهد شد. ما باید در مدارس اقدامات اساسی انجام دهیم. زیربنای تحول اساسی در استان هرمزگان با پالایشگاه و غیره درست نمی‌شود هرچند وجود آن‌ها برای توسعه کشور مناسب است اما مردم استان را توانمند نمی‌کند. ما به دنبال پیاده کردن طرح توسعه اجتماع‌محور هستیم. 

 مسئولیت اجتماعی یکی از معیارهای سرآمدی شرکت‌ها است

این جامعه‌شناس درباره مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی گفت: این مسئولیت در پیوست فرهنگی قرار می‌گیرد و صنایع کلان و بزرگ پیوست فرهنگی را جزء وظایف خود دارند. مسئولیت اجتماعی به دو بخش درون‌سازمانی و  اجتماع‌محور تقسیم می‌شود. مسئولیت اجتماعی درون‌سازمانی یعنی سازمان‌ها مکلف هستند به کارکنان خود رسیدگی کنند مثلاً امکانات رفاهی برای کارکنان خود فراهم کنند که معمولا این بخش را انجام می‌دهند.مسئولیت اجتماع‌محور یعنی نسبت به محیطی که در آن قرار دارند چه اقداماتی انجام داده‌اند. مسئولیت اجتماعی تنها محدود به مسائل مالی نیست. 

طراحی نمای ساختمان ادارات جزء منظر شهری و حقوق شهروندی است و در روحیه و نشاط مردم اثرگذار است. مسئولیت اجتماعی ایجاب می‌کند سازمان‌ها و ادارات حتی به نماهای بیرونی ساختمان خود مانند رنگ‌آمیزی نرده‌های بیرونی یا درب ورودی ساختمان توجه کنند. مسئولیت اجتماعی یکی از معیارهای سرآمدی شرکت‌ها است.

صبح ساحل