دیدگاه موافقان و مخالفان استانی شدن انتخابات مجلس

به دنبال تصویب استانی شدن انتخابات مجلس  شورای اسلامی، سه تن از نمایندگان هرمزگان در مجلس در گفت  گو با صبح ساحل دیدگاه‌های خود را بیان کردند.

سازوکار استانی شدن انتخابات مجلس در یکشنبه 12 اسفند در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت و نمایندگان ملت با تصویب ماده ۳، این طرح را با ۱۳۸ رأی موافق، ۷۵ رأی مخالف و ۴ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماینده حاضر در مجلس به تصویب رساندند.

بر اساس این ماده، مقرر شد یک ماده به شرح ذیل به‌عنوان ماده ۷ مکرر به قانون انتخابات مجلس الحاق شود: «حوزه انتخابیه در انتخابات مجلس، محدوده جغرافیایی هر استان است.

هر یک از استان‌ها به‌عنوان حوزه انتخابیه اصلی و حوزه‌های انتخابیه موجود درواقع در آن استان، موضوع قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخاباتی مجلس، حوزه انتخابیه فرعی محسوب می‌شوند و مناطق تابع حوزه انتخابیه موجود به‌عنوان حوزه انتخابیه تابعه فرعی شناخته می‌شوند.»

طبق تبصره یک این ماده، مقرر شد «تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه اصلی (استان) معادل تعداد نمایندگان حوزه‌های انتخابیه موجود در استان است که مطابق قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخابی مجلس تعیین گردیده است.»

استانی شدن انتخابات مجلس ازجمله موضوعاتی است که در ادوار مختلف مجلس مطرح‌شده و هر بار به دلیل ایرادات شورای نگهبان رد شده است. دوقطبی شدن جامعه و مشکلات امنیتی، کاهش دسترسی مردم به نمایندگان و افزایش نقش قدرت و ثروت در انتخابات ازجمله انتقادات وارد بر این طرح است. از طرفی موافقان بالا رفتن کیفیت نمایندگان، پرداختن به قانون‌گذاری و مسائل کلی بجای مسائل جزئی را ازجمله محاسن این طرح عنوان می‌کنند.

استان هرمزگان دارای 5 نماینده در 3 حوزه انتخابیه است. حسین هاشمی تختی، احمد مرادی و محمد آشوری سه نماینده مردم بندرعباس و قشم و ابوموسی وحاجی‌آباد و بندرخمیر هستند. ناصر شریفی نماینده غرب استان یعنی بستک، بندرلنگه و پارسیان و سید مصطفی ذوالقدر نماینده مردم میناب، رودان، جاسک و سیریک در مجلس دهم می‌باشند.

صبح ساحل در گفتگویی اختصاصی دیدگاه سه نماینده استان یعنی هاشمی تختی، مرادی و شریفی درباره استانی شدن انتخابات را جویا شده است.

هاشمی تختی: موافق استانی شدن انتخابات هستم

حسین هاشمی تختی نماینده بندرعباس، قشم، حاجی‌آباد،بندرخمیر و ابوموسی یکی از نمایندگان هرمزگان در مجلس دوازدهم است که به کلیات استانی شدن انتخابات مجلس رأی مثبت داده است. وی بر این باور است انتخابات استانی دارای محاسن و معایبی است اما محاسن آن بیشتر است چراکه باعث می‌شود نمایندگان به وظیفه اصلی خود بیشتر رسیدگی ‌کنند . 

این نماینده مجلس به «صبح ساحل» گفت: نمایندگان دو وظیفه اصلی یعنی قانون‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای قانون را بر عهده‌دارند که شهروندان توجه چندانی به این موضوع ندارند چون بازخورد آن زود نیست. در حال حاضر نمایندگان به خاطر شهروندان درگیر کارهای جزئی ازجمله آسفالت کشی خیابان‌ها، آوردن پزشک به روستا و غیره هستند که از وظیفه اصلی خود بازمی‌مانند چون شهروندان چنین انتظاراتی از نمایندگان دارند؛ بنابراین مجبور می‌شویم به کارهایی که مورد انتظار مردم است بپردازیم و از وظیفه اصلی خود دور بمانیم. اگر قوانینی وضع شود که بتواند مشکلات جامعه را حل کند می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.

وی بالا رفتن سطح کیفیت نمایندگان و کلی‌نگری را دو مزیت استانی شدن انتخابات برشمرد و گفت: کسی که رأی استان را دارد رأی بالایی است. از طرفی این سیستم رأی‌گیری باعث تغییر نگاه نمایندگان از بخشی به‌کل استان می‌شود چون آن شخص نماینده استان است.

کاهش دسترسی مردم به نمایندگان یکی از ایرادات وارد بر این طرح است. موضوعی که هاشمی تختی نیز آن را تأیید می‌کند. وی درباره یکی دیگر از ایرادات گفت: نمایندگانی که در مناطق و شهرهای کوچک هستند نمی‌توانند به‌راحتی در جایگاه نمایندگی کل استان قرار بگیرند.

اگرچه برخی منتقدان این طرح نگران نقش پول در این نوع انتخابات هستند اما هاشمی تختی معتقد است کاهش نقش پول و تقلب یکی از نقاط مثبت این طرح است. چراکه وقتی انتخابات در دو شهرستان کوچک باشد امکان تقلب در آن بیشتر خواهد بود اما وقتی در کل استان باشد راه تقلب بسته می‌شود.

این نماینده درباره علت مطرح‌شدن این طرح در سال آخر خدمت نمایندگان گفت: این طرح از سال دوم دوره دهم مجلس مطرح‌شده است اما در اولویت مجلس قرار نگرفت. در دوره‌های قبل نیز چندین بار مطرح‌شده است.

این مقام مسئول درباره احتمال دوقطبی شدن جامعه گفت: روی این موضوع بحث‌هایی وجود دارد و یکی از ایرادات شورای نگهبان به این طرح است اما نمایندگان به دنبال تعیین سهم برای این مشکل هستند و این به‌نوعی نکته مثبت است. بر این اساس در بحث‌های سیاسی، قومی و مذهبی تقسیم‌بندی صورت خواهد گرفت و این مشکل با تعیین سهم به میزان جمعیت در مناطق مختلف و با طیف‌های متفاوت قابل‌حل است. 

به‌طور مثال اگر در رأی‌گیری 60 درصد اصلاح‌طلبان و 40 درصد اصول‌گرایان رأی بیاورند به میزان رأی که در آن لیست آورده‌اند، تقسیم می‌شوند و اگر تهران 30 نماینده داشته باشد 60 درصد این 30 نفر اصلاح‌طلب و 40 درصد اصول‌گرا خواهند بود و این‌طور نخواهد بود که همه‌ی این 30 نفر اصلاح‌طلب یا اصول‌گرا باشند.

هاشمی تختی گفت: به نظر می‌رسد با مشکلات و مشورت‌هایی که صورت گرفته است اگر در موضوع دوقطبی شدن، نگرانی شورای نگهبان برطرف شود، دراینصورت شورای نگهبان نظر مثبت به این طرح خواهد داشت.

شریفی: در شرایط فعلی مخالفم

ناصر شریفی نماینده مردم بستک، بندرلنگه و پارسیان در مجلس ازجمله مخالفان این طرح است. وی به «صبح ساحل» گفت: انتخابات نماد مشارکت و حضور مردم است و دوام و قوام انتخابات نیز حضور مردم است. در کشور ما که پایه آن دموکراسی دینی است حضور و مشارکت مردم بسیار اهمیت دارد. طرح استانی شدن از دوره ششم مطرح است و هر بار با مخالفت شورای نگهبان روبرو بوده است.

وی تصریح کرد: در شرایط فعلی به دلایل متعدد مخالف استانی شدن انتخابات هستم. این نوع انتخابات طبعاً در مشارکت مردم بسیار اثرگذار خواهد بود چون نمایندگان پل ارتباطی بین مردم و حاکمیت هستند. استانی شدن انتخابات قطعاً باعث کاهش نقش نمایندگان در این حوزه‌ها خواهد شد چراکه نماینده عمدتاً درگیر شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها خواهد شد. دراینصورت انگیزه مشارکت مردم کاهش خواهد یافت.

نماینده غرب هرمزگان افزود: در شرایط فعلی وضعیت و ساختار انتخابات مجلس به‌گونه‌ای نیست که نماینده بخواهد صرفاً کار قانون‌گذاری انجام دهد و فعلاً چنین امکانی وجود ندارد.

شریفی با اشاره به پررنگ شدن نقش قدرت و ثروت در این نوع انتخابات گفت: ازآنجایی‌که تبلیغات استانی نیاز به هزینه‌های کلانی دارد افرادی ثروتمند از نمایندگان حمایت مالی خواهند کرد و درنتیجه نماینده وامدار این افراد خواهد شد؛ بنابراین این موضوع فساد آور است و مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.

این نماینده با اشاره به انتخابات تناسبی گفت: برخی بر این باورند باید مانند برخی کشورهای خارجی انتخابات به‌صورت تناسبی برگزار شود یعنی حداقل و حداکثری شود نه اینکه مانند شهر تهران همه نمایندگان از یک جناح خاص باشند یا به عبارتی نباید همه کرسی‌های مجلس یک استان در اختیار یک حزب خاص باشد.

شریفی نیز مانند هاشمی تختی معتقد است بخش اعظم وقت نمایندگان صرف مسائل جزئی می‌شود. وی تصریح کرد: این موضوع باکار اصلی نمایندگان که نظارت بر حسن اجرای قانون است تضاد دارد و این ایرادی است که موافقان استانی شدن عنوان می‌کنند.

وی با اشاره به‌نظام دو مجلسی گفت: در قانون اساسی ما نظام دو مجلسی پیش‌بینی‌نشده است که قطعاً نیاز کشور است یعنی یک مجلس به کار فنی و قانون‌گذاری بپردازد و مجلس دیگر مجلس نمایندگان باشد. در شرایط فعلی با این ترکیب به شهرها و روستاهای کوچک عنایت کمتری می‌شود.

این نماینده افزود: ممکن است حتی با استانی شدن انتخابات نیز دغدغه‌های طراحان استانی شدن برطرف نشود و تنها درصدی از این دغدغه‌ها برطرف شود. چون نگاه موافقان این است که نماینده فقط باید به قانون‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای قانون بپردازد.

بنابراین دو راه‌حل وجود دارد. یک راه‌حل دادن اختیارات قانونی بهتر به شوراهای محلی است تا کاری که در حال حاضر نمایندگان در سطح استانی انجام می‌دهند توسط این شوراها صورت گیرد. راه‌حل دوم نظام دو مجلسی است یعنی یک مجلس دنبال کارهای اجرایی و مجلس دیگر دنبال کار قانون‌گذاری باشد.

شریفی عنوان کرد: ممکن است این طرح در مجلس تصویب شود چون بسیاری از نمایندگان شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها خواستار تصویب این طرح هستند اما با توضیحات کارشناسان مرکز پژوهش‌ها بعید است که شورای نگهبان آن را تائید کند.

مرادی: استانی شدن انتخابات به صلاح کشور نیست

احمد مرادی نماینده بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی‌آباد و بندرخمیر که توانست به‌عنوان نفر دوم از این حوزه انتخابیه  به مجلس راه پیدا کند از مخالفان استانی شدن این طرح است. وی معتقد است استانی شدن انتخابات باعث کاهش دسترسی مردم به‌ویژه روستاییان به نمایندگان مجلس خواهد شد. مشکلات در حوزه‌های مختلف به حدی زیاد است که مردم ناچارند علاوه بر دستگاه‌های اجرایی به دستگاه‌های نظارتی مثل نمایندگان مجلس نیز مراجعه کنند و این حق مردم است.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: این موضوع در ادوار مختلف مجلس مطرح‌شده است. در این دوره نیز ممکن است در مجلس رأی بیاورد اما فضای عمومی جامعه این کشش را ندارد چون هنوز احزاب در کشور نهادینه نشده است و جایگاه خود را نمی‌دانند.

مرادی گفت: در شرایط فعلی استانی شدن انتخابات به صلاح کشور نیست. بنا بر اصل 74 قانون اساسی هر نماینده در برابر تمام مردم و ملت مسئول است و اصل 76 نیز توضیح می‌دهد نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف قائم به شخص هستند یعنی می‌توانند در همه جای کشور اظهارنظر کنند؛ بنابراین چندان به صلاح نیست که مردم را نگران و دسترسی آن‌ها به نمایندگان را کم کنیم. شائبه‌هایی نیز مطرح‌شده است مبنی بر اینکه نمایندگانی که این طرح را ارائه داده‌اند ازآنجایی‌که شناخته‌شده‌تر می‌باشند به دنبال معرفی خود و رأی آوردن هستند.

وی با اعلام تصویب کلیات این طرح در مجلس گفت: به نظرم این طرح در مجلس رأی خواهد آورد اما احتمالاً شورای نگهبان آن را رد می‌کند.