تلاش برای حفظ باغهای خلیج فارس

به گزارش صبح ساحل ، مرجان ها، گونه ای از جانداران گل مانند، با بازوانی گسترده مثل گلبرگ ها و حفره ای در میان آن به عنوان دهانه هستند و معمولا دسته جمعی زندگی می کنند.

بمنظور حفظ این باغهای خلیج فارس ،طرح دو ساله جایکا در جزایر لاوان و شیدور هرمزگان اجرا شد.
جایکا مشارکت سازمان همکاری های بین المللی ژاپن است که با عنوان طرح جامع مدیریت و حفاظت از محیط زیست و کمک گروههای پژوهشی تخصصی دانشگاههای صنعتی اصفهان ، هرمزگان و وزارت نفت اجرا شد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس؛ رئیس محیط زیست دریایی هرمزگان گفت: در این طرح سفیدشدگی مرجانها، عوامل مهم تخریب زیستگاه ، تهیه نقشه پراکنش آبسنگ ها ، شناسایی گونه های مرجانی، بررسی شاخص های توالی و گسترش وضعیت و تنوع گونه ای ماهیان بعنوان شاخص های سلامت بررسی شد.

افشین عسگری می افزاید: این طرح اکنون در مرحله تجزیه و تحلیل داده هاست.
وی با اشاره به سه برابر بودن هزینه طرحهای پژوهشی دریایی نسبت به خشکی می گوید: برای پایش تمام مرجانهای خلیج فارس به یک ونیم تا دو میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
مرجان های خلیج فارس یکی از جاذبه های توریستی و منبع مهم پایش آب های آلوده هستند.
خلیج فارس با دارا بودن هشت درصد آبسنگ های مرجانی دنیا و با قدمت 200 میلیون سال، متنوع ترین و غنی ترین اکوسیستم دریایی را دارد.
مدیر برنامه پایش ساحلی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی می گوید: ایران از سال 2003 در تحقیقات علمی شبکه جهانی پایش آبسنگهای مرجانی حوزه خلیج فارس مشارکت دارد.
عبدالوهاب مقصودلو افزود: آگاهی نداشتن در زمینه سود غیر مستقیم منابع دریایی و اثرات دراز مدت آن موجب شده بودجه مورد نیاز به مراکز تحقیقاتی اختصاص نیابد.

فواید آبسنگ های مرجانی

بر اساس گزارش های تحقیقاتی بطور متوسط آبسنگ های مرجانی سالانه حدود 400 میلیارد دلار کالا و خدمات در اختیار جوامع انسانی قرار می دهد.
آبسنگ های مرجانی مکانی برای تخم ریزی وپرورش نوزادان آبزیان تجاری است.
به گفته کارشناس دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان 65 درصد از آبزیان به نحوی وابسته به آبسنگ های مرجانی در دوره مختلف حیات خود هستند.
احمدی می افزاید: مصون ماندن این موجودات و حفاظت از ذخایر آبزیان نیازمند حفاظت از اکوسیستم حساس و شکننده مرجان هاست.
به گفته وی نیمه بسته بودن خلیج فارس ، عمق کم ، حرارت ، شوری بالا و شرایط محیطی حاکم بر آن موجب شده در مقایسه با سایر اقیانوس ها و دریاها ، آبسنگ های مرجانی این منطقه از پراکنش کمتری برخوردار شود.
به گفته کارشناس دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان حدود صد گونه ، از مقاوم ترین گونه های مرجانی در خلیج فارس وجود دارد که سفره غذایی جانوران مهمی چون لاک پشت های دریایی است.

احمدی می افزاید: ماهی و میگو هم که نقش مهمی در سفره غذایی ایرانی ها دارد، دوران نوزادی را در کنار آبسنگ های مرجانی خلیج فارس می گذرانند.
نابودی آبسنگ های مرجانی می تواند موجب از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوران دریایی شود و ضررهای جبران ناپذیری را به اکوسیستم دریایی وارد کند.
به گفته یکی از محققانِ تولید و بهره برداری آبزیان ، مرجان ها در درمان بیماری سرطان، پیوند اعضا و ساخت دندان مصنوعی هم کاربرد دارند.
تقریبا تمام جزایر ایرانی با آبسنگ های مرجانی محاصره شده است. آبسنگ های حاشیه ای ساختار اصلی خطوط ساحلی ایران را تشکیل می دهد.
44 گونه آبسنگ مرجانی در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد.

آسیب های وارد شده

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان با بیان اینکه تا کنون ده درصد مرجانهای جهان بطورکامل تخریب و سی در صد در معرض تخریب شدید است پیش بینی کرد با ادامه روند فعلی تا سال 2050، شصت درصد کل آبسنگهای مرجانی جهان تخریب شود.
به گفته مسیحی 14 گونه مرجان های خلیج فارس در لیست قرمز قرار دارند.
به گفته معاون تحقیقات پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان آبسنگ های بخش شمالی جزیره لارک بطورکلی از بین رفته اند.

دهقانی می افزاید: گل و لای و کدورت آب ناشی از ساخت و ساز اسکله و موج شکن از مهمترین عوامل نابودی مرجان های خلیج فارس است.
یکی از دیگر از کارشناسان دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان می گوید: گرمایش جهانی ، تغییر و ناهنجاری های اقلیمی ، صید غیر اصولی خصوصا تورریزی ،صید به روش گرگور در مناطق با پوشش جوامع مرجانی ،آلودگی و رخدادهای نفتی ، ساخت و سازهای ساحلی و دریایی ، گردشگری غیر مسئولانه و تخریب و برداشت مرجان توسط گردشگران و سودجویان موجب قرار دادن این جوامع ارزشمند در استرس و شرایط نامساعد محیطی می شود و این شوک های قدرتمند، رشد دوباره کلونی های مرجانی را محدود می کند.
مریم احسان پور می افزاید: وجود استرس منجر به ترک جلبک های همزیست و سفیدشدگی مرجان ها می شود.
این جلبک ها موادمغذی را برای مرجان ها تامین می کند.

به گفته وی شدیدترین شوک دمایی در سال 2016 ، براثر بروز پدیده جهانی ورود آبهای گرم به خلیج فارس اتفاق افتاد ، بگونه ای که در این سال بین 70 تا 95 درصد سفید شدگی جوامع مرجانی مشاهده شد.
سفیدشدگی مرجان های خلیج فارس در جزیره اطراف قشم ، کیش و لارک نیز مشاهده شده است.
تلاش برای ادامه حیات البته به گفته کارشناس دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان ، مقاومت مرجان های خلیج فارس در برابر گرما در جهان معروف است وعلت اصلی سفیدشدگی مرجان ها در حال بررسی است.
احمدی می افزاید: این جانوران دریایی رشد میلی‌متری دارند و صدها سال طول می‌کشد تا یک آبسنگ مرجانی تشکیل شود.

بهترین منطقه برای بازسازی به روش قلمه زنی در بخش شمالی و غرب جزیره لارک تعیین شده که نیازمند سرمایه گذاری بخش خصوصی است.
به منظور حفاظت از آبسنگ های مرجانی در برابر برداشت بی رویه نیز ، اکنون جریمه هر کیلو مرجان به چهار میلیون تومان افزایش یافته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان می گوید: مدیریت گردشگری ،اجرای طرحهای مدیریت یکپارچه ساحلی ، نظارت برلایروبی، استفاده از بویه شناور، جلوگیری از تخلیه فاضلاب و پسابهای صنعتی و بهداشتی ، جلوگیری از برداشت غیرمجاز مرجانها، آموزش جوامع بومی و ساحل نشین در مناطق مرجانی از راهکارهای دیگر برای جلوگیری از انقراض مرجان های خلیج فارس است.

مسیحی می افزاید: اجرای برنامه های مدیریت پسماند در مناطق ساحلی مجاور، پایش منظم اکوسیستم های مرجانی، ایجاد مناطق حفاظت شده ساحلی دریایی، ترمیم و بازسازی مرجانها ، مبارزه با برداشت غیر مجاز و قاچاق آبزیان زینتی از دیگر اقدامات اجرا شده و در حال اجرا برای بقا و ادامه حیات مرجانها است.