رشد خزنده سومین علت مرگ در دنیا

 صبح ساحل، اجتماعی _ "فشارخون"؛ سومین علت مرگ‌ها در حالی سلامت دنیا و البته ایرانی‌ها را نشانه گرفته که به مدد غذاهای آماده، کنسروی، شور و پرچرب، کم تحرکی و در یک کلام سبک زندگی ناسالم، از رشد خزنده‌ای برخوردار است و پیش‌بینی می‌شود تا 12 سال آینده شیوع فشار خون بالا در دنیا 60 درصد افزایش یابد. به گزارش ایسنا، بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت 33 درصد بزرگسالان دنیا به فشار خون بالا مبتلا هستند. به عبارت دیگر یک نفر از هر سه بزرگسال دنیا فشار خون دارند که البته این میزان با بالا رفتن سن، افزایش می یابد. در مجموع در گروه سنی 20 تا 30 سال یک نفر از هر 10 نفر و در گروه سنی 50 سال به بالا 5 نفر از هر 10 نفر فشار خون بالا دارند.

 پیش بینی افزایش 60 درصدی شیوع فشار خون در دنیا تا سال 2025

گزارش ها حاکی از آن است که تا سال 2010 حدود 1.2 میلیارد نفر در دنیا فشار خون بالا داشته‌اند که پیش بینی می شود تا سال 2025 شیوع فشار خون بالا 60 درصد افزایش یابد و به این ترتیب 1.56 میلیارد نفر از جمعیت دنیا دچار فشار خون باشند. بررسی صورت گرفته در نظام مراقبت ایران در سال 90 نیز حاکی از آن است که 17.5 درصد ایرانی‌های 15 تا 64 ساله فشار خون بالا دارند. همچنین بررسی بار بیماری‌ها و آسیب‌ها در کشور در سال 82 نشان داد که از میان 27 عامل خطر، حدود 15 درصد بار بیماری‌ها ناشی از فشار خون بوده است. از طرف دیگر بنا به اعتقاد کارشناسان، شیوع عوامل خطر بیماری‌های قلبی - عروقی در ایران بالاست، به طوری که در پنجمین دور بررسی نظام مراقبت عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر ایرانی‌ها در سال 1388، در هر دو جنس و در گروه سنی 15 تا 44 سال تنها 4 درصد و در گروه سنی 45 تا 64 سال فقط یک درصد بدون عامل خطر بودند.

 75 درصد فشارخونی‌های ایران بدون درمان می مانند

در هر حال بر اساس اعلام دکتر طریقت منفرد، وزیر بهداشت از هر یکصد ایرانی بزرگسال 20 نفر فشار خون دارند، این درحالیست که تنها 10 نفر از این 20 نفر می‌دانند که فشار خونی هستند. از طرف دیگر تنها پنج نفر از این 10 نفر درمان می‌شوند و 75 درصد از فشار خونی‌ها بدون درمان می‌مانند؛ موضوعی که تنها مختص به ایران نیست و جهانی است.

به این ترتیب است که سازمان جهانی بهداشت در سال 2011 میزان مرگ ناشی از فشار خون بالا در ا یرانی‌ها را 33.44 در یکصدهزار نفر جمعیت اعلام کرد و رتبه 67 دنیا را برای ایران ثبت کرد.

 "فشار خون" همراه همیشگی سکته‌های مغزی و حمله‌های قلبی

از طرف دیگر بنا به اذعان متخصصان فشارخون بالا از مهم‌ترین عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و البته بیماری‌های کلیوی است. این درحالیست که بیماری‌های قلبی عروقی اولین علت مرگ دنیا هستند و طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت در سال 2005، بیماری‌های قلبی – عروقی 17.5 میلیون نفر قربانی داشته که 30 درصد کل مرگ‌های دنیا را شامل می‌شود و پیش بینی می‌شود این رقم تا سال 2030 به 23 میلیون نفر افزایش یابد. بررسی‌های انجام شده در سال 83 و در 29 استان ایران نیز نشان می‌دهد که بیماری‌های قلبی – عروقی 138هزار قربانی گرفته است؛ یعنی حدود 378 نفر در روز که البته متوسط سن مرگ ناشی از این بیماری‌ها حدود 69 سال بوده و این بررسی‌ها حاکی از آن است که اولین علت مرگ در کشور در سال 83، بیماری‌های قلبی – عروقی بوده است.

 "قاتل خاموش" سن و جنس نمی شناسد

با وجود اهمیت این بیماری‌ها متاسفانه برخی تصور می‌کنند بیماری قلبی و سکته مغزی بیماری سالمندان و البته بیماری مردان است، اما بنا بر اعلام علیه حجت زاده، کارشناس مسوول پیشگیری از بیماری‌های قلبی وزارت بهداشت، این یک تصور اشتباه است و بیماری‌های قلبی - عروقی در زنان به اندازه مردان خطر ایجاد می‌کند؛ اما این خطر بطور جدی کمتر تخمین زده شده است. تقریبا نیمی از 17.5 میلیون مرگ سالانه ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی دنیا در زنان رخ می دهد. در حقیقت این بیماری اولین عامل مرگ در زنان است که یک مرگ از هر سه مرگ را شامل می‌شود؛ یعنی حدود یک مرگ در هر دقیقه است. بنابراین لازم است که زنان در مورد خطر بیماری‌های قلبی - عروقی و اقدامات حفاظتی برای خود و افراد خانواده آگاهی داشته باشند.

 وقتی "سم سفید" خطرساز می‌شود...

از آمار و ارقام مرتبط با فشار خون و بیماری‌های ناشی از آن که بگذریم، شناختن عوامل خطر این بیماری و دوری از آنها برای در امان از این قاتل خاموش بسیار مهم است. کارشناسان علاوه بر زمینه‌های ارثی، افزایش سن و استعمال دخانیات عواملی نظیر مصرف بیش از حد نمک، استرس و تحرک ناکافی را نیز از جمله عوامل خطر فشار خون عنوان می‌کنند که البته بیشتر از همه بر روی مصرف حساب شده "نمک" تاکید دارند تا جایی که از آن به عنوان "سم سفید" یاد می‌کنند و معتقدند از آنجا که ارتباط بین مصرف زیاد نمک و افزایش فشار خون بویژه در افرادی دارای سابقه خانوادگی فشار خون بالا ثابت شده، کاهش مصرف آن نیز سریعا باعث کاهش فشار خون بالا می شود و اگر همیشه به مقدار کم نمک مصرف شود، فرد با افزایش سن دچار فشار خون بالا نخواهد شد. کارشناسان در حالی به محدود کردن مصرف نمک تاکید دارند که میزان مصرف ماده خوراکی که بویژه در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می گیرد، در کشور ما بالا است.

طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم است این درحالیست که میزان مصرف نمک ایرانی ها 2 تا 3 برابر این مقدار برآورد شده است. در هر حال به اعتقاد دکتر زهرا عبداللهی، رییس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت کاهش حدود 6 گرم نمک دریافتی روزانه باعث کاهش 24 درصدی سکته مغزی و کاهش 18درصدی بیماری عروق کرونر می‌شود و حدود 2.5 میلیون مرگ و میر را نیز کاهش می‌دهد. همچنین با کاهش 25 درصدی مصرف نمک، ریسک حوادث قلبی عروقی به میزان 25 درصد کاهش می یابد.

 وزارت بهداشت و برنامه‌هایش

بر این اساس است که تجدید نظر در محدوده مجاز نمک در استانداردهای مربوط به خوراکی‌ها و مواد غذایی آماده، فرآوری شده، کنسروی، تنقلات، چاشنی‌ها و سس‌ها، توجیه و ترغیب صنایع غذایی به اختصاص بخشی از محصولات خود به غذاهای رژیمی کم نمک و تقویت قوانین برچسب گذاری تغذیه ای ودرج جملات هشدار دهنده بر روی بسته بندی تنقلات وغذاهای شور و عدم عرضه تنقلات غذایی شور در مهد کودک‌ها و بوفه‌های مدارس در جهت کاهش مصرف نمک بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.البته علاوه بر برنامه‌های وزارت بهداشت در جهت « تغییر رفتارهای خطر ساز»، «اصلاح شیوه‌ زندگی » و تدارک مباحث درمان و البته لزوم تقویت قوانین مربوطه، نباید نقش خود مردم در پیشگیری و همچنین تشخیص فشار خون و بیماری های ناشی از آن را نادیده گرفت؛ به طوری که دکتر فاطمه رخشانی، معاون بهداشتی وزیر بهداشت هم تاکید می کند که مردم شریک اصلی وزارت بهداشت در حفظ سلامت خود هستند و باید بر روی آنها سرمایه‌گذاری شود تا بتوان سلامت جامعه را به شکلی مطلوب حفظ کرد. رخشانی نیز "فشار خون" را سومین علت مرگ‌ در دنیا عنوان و بر لزوم اندازه گیری فشار خون از 18 سالگی به بعد تاکید می کند.

 غربالگری فشار خون ایرانی ها در هفته سلامت

در هر حال بنا به اهمیت فشار خون و بار بیماری های ناشی از آن سازمان جهانی بهداشت شعار امسال هفته سلامت را «فشار خون را جدی بگیریم» انتخاب کرده است تا شاید تلنگری باشد برای اتخاذ تدابیر و راهکارهای مناسب از سوی دولت ها و صد البته خود مردم برای مقابله با این مشکل بهداشتی. در این راستا وزارت بهداشت ایران با اذعان به اهمیت "فشار خون" و بیماری های ناشی از آن طرح «پایش سلامت ایرانیان بالای 30 سال» را همزمان با هفته سلامت امسال در دستور کار خود قرار داده است و 100 هزار پرستار در قالب این طرح به صورت داوطلبانه و رایگان به سنجش فشار خون و وزن مردم خواهند پرداخت و به گفته دکتر کوروش اعتماد، رییس مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت برای افرادی که در این غربالگری شرکت ‌کنند، پرونده الکترونیکی تشکیل خواهد شد.

 کلام آخر...

در پایان ذکر این نکته مهم است که زندگی مدرن امروزی، کودکان را در معرض عوامل خطری مانند رژیم غذایی کم کالری و غنی از نمک، چربی‌های مضر غذایی و قند، بازی‌های کامپیوتری که خود مشوق کم تحرکی هستند و همچنین تبلیغات مشوق مصرف دخانیات در برخی کشورها، قرار می‌دهد. بر این اساس با نگاهی به دوران زندگی، کودکان در آینده در معرض افزایش خطر پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی – عروقی ناشی از آن هستند. بر همین اساس است لزوم اتخاذ تدابیر و راهکارهای مناسب برای مقابله با این مشکل بهداشتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.