سفر ظریف به کویت نشانه بهبود روابط ایران و کشورهای خلیج فارس

«ماروین زونیس» می‌گوید سفر وزیر امور خارجه ایران به کویت حاکی از گرم شدن روابط ایران و همسایگانش در خلیج فارس است.

به گزارش صبح ساحل به نقل از خبرگزاری مهر، امیر قطر «شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی» در نشست روز سه‌شنبه هفت گذشته شورای خلیج‌فارس در ریاض شرکت نکرد. این امر باعث شد تا امیدها به آشتی میان دوحه و ائتلاف محاصره‌کننده قطر به رهبری عربستان سعودی از بین برود. اختلافاتی که از سی ماه گذشته آغاز شده است.

امیر قطر، « شیخ عبدالله بن ناصر بن‌خلیفه آل‌ثانی» نخست‌وزیر را به عنوان رئیس هیئت قطری برای شرکت در چهلمین نشست شورای همکاری خلیج فارس اعزام کرد.

اخیرا وزیر خارجه قطر اظهار امیدواری کرد که تلاش‌ها برای حل بحران دیپلماتیک خلیج‌فارس با پیشرفت همراه شود. وی افزود دو طرف از بن‌بست در اختلافات عبور کرده‌اند.

«شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی» این سخنان را در جریان کنفرانس سیاست خارجی در رم در زمانی که نشانه‌های حل اختلافات قطر و همسایگانش دیده می‌شد بیان کرد.

این موضوع ای با پروفسور «ماروین زونیس» استاد اقتصاد سیاسی بین الملل در دانشگاه شیکاگو مورد بحث قرار گرفته است که در ادامه می آید.

 وزیر امور خارجه قطر در جریان «گفتگوهای مدیترانه» در رم، گفت که کشور وی از اخوان المسلمین و اسلام سیاسی حمایت نمی کند. آیا اظهارات وی می تواند تغییر در سیاست خارجی آن کشور تلقی شود؟

رمزگشایی سیاست‌های کشورهای خلیج فارس همیشه دشوار است. اگرچه بازدید وزیر خارجه قطر از ریاض من را تحت تأثیر قرار داد.

به نظر من آن دیدار که نتیجه تلاش‌های هر دوی «محمدبن ‌سلمان» ولیعهد سعودی و امیر تمیم بوده است، برای دستیابی به تفاهمی که سعودی ها بتوانند تحریم قطر را کنار بگذارند. راهی برای سعودی‌ها تا با حفظ آبرو به تحریم قطر پایان دهند.

تعهد قطر برای متوقف کردن حمایت از اخوان می تواند یک گام مفید برای کمک به تحقق این امر باشد.

 من همچنین از سفر وزیر امور خارجه ایران «ظریف» به کویت که با ایران روابط نزدیکی داشته است تحت تأثیر قرار گرفته ام. به نظر من این دیدار حاکی از گرم شدن کلی روابط ایران و همسایگانش در خلیج فارس است.

 رویترز همچنین اعلام کرده است که حدود یک ماه پیش وزیر امور خارجه قطر به ریاض سفر کرده و اعلام کرده بود کشورش دیگر از اخوان المسلمین پشتیبانی نخواهد کرد. آیا چنین چیزی می تواند بر روابط آنکارا و دوحه تأثیر بگذارد؟

اگر قطر و سعودی روابط خود را ترمیم کنند، مطمئناً روابط قطر و ترکیه متلاشی می شود. رئیس‌جمهور ترکیه «اردوغان» هم اکنون در حال‌وهوای بازگشت به قطری‌ها نیست. وی به شدت سرگرم عملیات در کردستان سوریه و روابطش با ترامپ (کسی که هرگز با مردی که دوستش ندارد ملاقات نکرده است) می‌باشد.

 آیا اقدامات اخیر قطر بر همکاری‌های سیاسی و نظامی این کشور با ترکیه سایه خواهد گذاشت؟

من هیچ دلیلی نمی بینم که ترکیه از فروش تجهیزات نظامی به قطر دست بکشد. اما این مسئله‌ای جزئی در قیاس با هزاران سرباز ترک است که در پایگاه نظامی متروکه انگلیس در قطر مستقر شده اند. تصور این که قطر می تواند با سعودی ها روابط جدید و نزدیک برقرار کند و همچنین روابط نزدیک خود با ترکیه را حفظ کند، دشوار است. اما من معتقدم که این دقیقاً همان کاری است که قطر تلاش خواهد کرد انجام دهد. این روابط قطعاً از زمان وضع تحریم سعودی‌ها عمیق تر هم شده است. به عنوان مثال، مدارس ترکیه و یک بیمارستان ترکی از آن زمان تاکنون همه در قطر ساخته شده اند.

*قطر و کویت اخیراً به ائتلاف دریایی خلیج فارس که توسط آمریکا پیشنهاد شده پیوسته اند. از سوی دیگر، ایران از آنها دعوت کرده است تا به پیشنهاد تهران، «طرح ابتکاری صلح هرمز» بپیوندند. آینده طرح صلح هرمز را چگونه می بینید؟

به نظر من عاقلانه نیست این میزان که عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به دنبال رابطه بهتر با ایران هستند را نادیده بگیریم. حال که به نظر می‌آید رئیس‌جمهور ترامپ مشغول دست‌شستن از تمام مساله عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس است، آن کشورها متوجه شده‌اند که نباید به آمریکا متکی باشند بلکه باید به دنبال بهبود روابط با ایران باشند.

به عبارت دیگر زمانبندی طرح ابتکارهرمز عالی است.

 چگونه پیشرفت در روابط عربستان و قطر می تواند بر روابط تهران و دوحه تأثیر بگذارد؟

من فکر می کنم که بهبود روابط میان ایران و قطر کاملاً طبیعی و با سود متقابل است. با توجه به اینکه سست شدن یخ بین دو کشور طبیعی است و به تدریج اتفاق می افتد.

ائتلاف اروپایی در خلیج فارس که توسط فرانسه رهبری می‌شود در امارات مستقر است، از طرف دیگر کشورهایی مانند بحرین، امارات، عربستان سعودی، قطر و کویت نیز به ائتلاف تحت رهبری آمریکا پیوسته اند. این دو ائتلاف آمریکایی و اروپایی چگونه با یکدیگر همکاری خواهند کرد؟ آیا رقابت بین آنها وجود خواهد داشت؟

تا جایی که رئیس جمهور ترامپ همچنان به کم‌بها کردن اروپایی‌ها ادامه می‌دهد، رقابت وجود خواهد داشت. اما این احتمال وجود دارد که دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز تمام تلاش خود را برای حفظ روابط نزدیک با یکدیگر انجام دهند.