فرصت‌های تجارت با قطر از طریق آسمان

پس از مدت‌ها رایزنی، در هفته‌های اخیر زمزمه‌هایی در مورد یک فرصت استثنایی برای مردم ایران و به‌خصوص هرمزگان شنیده می‌شود آن‌هم حضور هواپیمای ATR و ایرلاین هایی باقیمت استثنایی که سختی‌های تجارت و رفت‌وآمد به قطر را بسیار کاهش می‌دهد و مهم‌ترین مانع یعنی حمل‌ونقل به قطر را تسهیل می‌بخشد.

صادرات به قطر به 44 میلیون دلار رسیده است.  این خبر را رئیس اتاق تعاون هرمزگان در مهر ماه سال گذشته داد. او تاکید کرد که نامه رسمی جهت اعطا یارانه‌های سوخت یا برقراری پروازهای مستقیم از بندرعباس به دوحه ارسال کردیم اما در این خصوص همکاری لازم صورت گرفت، این در شرایطی بود که یک سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی ایرلاین در بندرعباس نیز پیداشده بود. از طرفی کشورمان در حال رقابت با کشورهای دیگر در بازار قطر بود.

قوانین در دست و پای تجار

تحریم کشور قطر توسط چند کشور عربی که در سال گذشته آغاز شد فرصتی استثنائی پیش روی ایران و صادرکنندگان و تجار ایرانی و حتی هرمزگانی‌ها قرار داد تا صادرات کالاهای ایرانی به این کشور را افزایش داده و فروشگاه‌های قطر را با محصولات ایرانی پر کنند. حدود 4.9 میلیارد دلار از کالاهای وارداتی به کشور قطر از طریق کشورهای عربستان، امارات، بحرین، یمن و مصر تأمین می‌شده است.

علیرغم جلسات متعددی که بین دولت و انجمن‌ها و تشکل‌ها برگزار شد و قرار شد فهرستی از محصولات موردنیاز قطر تهیه و در اختیار قطر قرار گیرد اما متأسفانه این بار نیز ایران نتوانست به نحو قابل قبولی از این فرصت فراهم‌شده بهره‌برداری نماید و کشور ترکیه از ایران سبقت‌گرفته است.

یکی از دلایل اصلی این نوع فرصت سوزی‌ها قوانین دست و پاگیر و موانعی است که همواره بر سر راه صادرکنندگان ایرانی وجود دارد درحالی‌که کشور ترکیه از این لحاظ شرایطی به‌مراتب بهتر از ایران دارد. زمانی که ما درگیر بروکراسی‌های اداری و برگزاری جلسات و نشست‌های متعدد در خصوص صادرات به قطر بودیم کشور رقیب به‌سرعت بازارهای قطر را از محصولات مختلف موردنیاز این کشور پر کرد. ترکیه از طریق ایرلاین های قوی خود به‌سرعت جای خالی دیگر تجار را در قطر پر کرد.

فرصت در نمی‌زند، باید آن را بسازید

با نگاهی کلی به تجارت با کشورهای همسایه‌مان درمی‌یابیم که محصولات ایرانی در بازار امارات و قطر بسیار پرطرفدار است و کیفیتی قابل‌رقابت با محصولات دیگر این کشورها دارد. همچنین ازلحاظ فرهنگی و منطقه‌ای قطری‌ها بسیار به ما نزدیک هستند و قطعاً بازار ایران می‌تواند با بازار پاکستان، هند و ترکیه ازلحاظ کیفیت محصولات رقابت کند.

آمار گمرک ایران حاکی از صادرات بیش از ۱۱۸ هزار تن کالا به این کشور در سال ۹۵ از سوی ایران است. بر اساس این آمار، در سال ۹۵ به میزان ۱۱۸ هزار و ۶۵۱ تن کالا به ارزش ۲۸ میلیون و ۴۱۶ هزار دلار از ایران به قطر صادرشده است که عمده‌ترین کالاهای صادراتی به قطر طی این مدت پسته تازه یا خشک، مغز پسته، زعفران، محصولاتی از آهن یا فولاد، سایر حیوانات زنده از نوع گوسفند، سیمان‌های پودر نشده موسوم به کلینکر، سایر کف‌پوش‌ها به‌جز گبه از پشم یا موی نرم (کرک) حیوان، بوده است. همان‌طور که گفته شد برخی اقلام در این لیست وجود دارند که حمل‌ونقل آن از طریق هواپیما بسیار سریع‌تر و ارزان‌تر از مسیرهای دریایی است و سختی‌هایی گمرک، اسکله و ترخیص را نیز ندارد.

با توجه به تحریم‌های رخ‌داده برای قطر، حضور ما در بازار این کشور باید پایدار و مستمر باشد و بعلاوه باید نیازهای دقیق این کشور و محصولاتی که برای قطری‌ها جذاب است شناسایی شود و نیز ببینیم خلأ ایجادشده در خصوص عدم ارسال محصولات از کشورهای عربستان و امارات به کشور قطر بیشتر در مورد چه محصولاتی است تا بتوانیم این خلأ را به‌سرعت پرکنیم.

ATR ها فرصتی برای مردم هرمزگان

پس از امضای برجام و ازسرگیری معاملات ایران با کشورهای خارجی، شرکت ایران ایر نیز طی قراردادی چند فروند هواپیما از شرکت‌های بزرگی مانند ایرفرانس، ایرباس و ATR خریداری کرد. به‌تازگی چند فروند از هواپیماهای ATR وعده داده‌شده وارد آسمان ایران شدند. این هواپیماهای ملخی کوچک که اغلب برای حمل‌ونقل مسافران در مسافت‌های کوتاه استفاده می‌شود، ناوگان جدید ایران ایر هستند و در بندرعباس نیز شروع به کارکرده‌اند البته پیش‌ازاین در ایران، شرکت هواپیمایی آسمان دارای چند فروند هواپیمای ATR بود.

این هواپیما که امنیت آن بسیار بالاست امکان نشستن روی زمین‌های خاکی یا روی آب برای این در شرایط بحرانی وجود دارد. سرعت کم هواپیما و تیک آف راحت‌تر و مصرف سوخت بهینه‌تر باعث محبوبیت این هواپیما در ایرلاین های جنوبی شده است که قرار است مراودات با قطر را تسهیل بخشد.

بوشهر رقیب هرمزگان است

این اتفاق مهم اگر مورد استقبال مردم هرمزگان قرار بگیرد که می‌تواند مسیرها تجاری و بسترهای ارتباطی مناسبی را برای استان ما به وجود بیاورد و اما اگر عکس این مسئله اتفاق بیفتد، این مسیر هوایی و هاب تجاری به‌احتمال‌زیاد نصیب استان بوشهر خواهد شد که درزمینهٔ حمل‌ونقل با قطر دست برتر را در ایران دارد. بوشهر با ایجاد یک هماهنگی بین بخش خصوصی و دولتی خود توانسته است که از این فرصت به بهترین شکل استفاده کند. به نظر می‌رسد امروز هرمزگان نیازمند این‌چنین هماهنگی و هم‌فکری هست و نه فردا.