بندرعباس به عنوان شهر خلاق، ایده‌آل نیست

آیا بندرعباس را یک شهر خلاق می‌دانید؟
بله:60
خیر:193

شهر خلاق، موضوعی که در دومین روز از نمایشگاه مطبوعات استان (12 تا 18 بهمن‌ماه) در غرفه رسانه «صبح ساحل« مورد نظرسنجی عموم قرار گرفت. به‌رغم تمام شلوغی‌هایی که در روز دوم و سوم نمایشگاه شاهد بودیم اما این سؤال توانست توجه عموم مردم و بازدیدکنندگان را چه به‌صورت آنلاین و چه به‌صورت نظرسنجی عمومی، به خود جلب کند.

در سالی که گذشت شاید بتوان گفت یکی از داغ‌ترین موضوعات موردبحث در حوزه شهری در هرمزگان همین انتخاب شهر بندرعباس به‌عنوان شهر خلاق و اتصال آن به شبکه شهرهای خلاق یونسکو بود. این موضوع حاشیه‌های فراوان بسیاری داشت.ازاین‌رو گروه رسانه‌ای صبح ساحل تصمیم گرفت که این موضوع را به نظرسنجی عموم بگذارد.
سال گذشته در نشستی که با محوریت شهرهای خلاق در کمسیون ملی یونسکو در ایران صورت گرفت، ضرورت ایجاد شهر خلاق در ایران برای توسعه پایدار شهری مطرح شد. از آن روز تاکنون شهرداری‌های بسیاری در ایران درصدد ثبت شهرشان به‌عنوان یک شهر خلاق و پیشرو در جهان برآمدند. ازجمله شهر بندرعباس؛ که این امر در آبان امسال برای شهر بندرعباس محقق شد و در لیست این شبکه جهانی قرار گرفت.به‌طور حتم نام‌گذاری بندرعباس به‌عنوان شهر خلاق و اضافه شدنش در لیست شهرهای خلاق جهان، می‌تواند فرصت استثنایی در حوزه فرهنگی و اقتصادی برای این تازه کلان‌شهر شده باشد. لذا مسئولین و مردم بایستی قدر و جایگاه این لحظات طلایی را بدانند و به‌جای درگیری‌ها و کاغذبازی‌ها، این فرصت را به ثروتی برای مردم تبدیل کنند.همان‌گونه که میدانیم، این موفقیت متعلق به یک گروه خاص نبوده، بلکه حاصل زحمات تیمی مدیران و مردمان بسیاری در این شهر است.

مخالف‌ها: در همه زمینه‌ها خلاق باشید

برخلاف آنچه تصور می‌شد در نظرسنجی عمومی و آنلاین تنها 33 درصد مردم شهر بندرعباس را خلاق دانسته و 67 درصد باقی مخالفت خود را اعلام کردند.
 مخالفان معتقد بودند که بندرعباس نه‌تنها خلاق نیست بلکه مسائل مهم‌تری دارد که مسئولان باید به آن پرداخته و در جهت رفع آن باشند.در گفتگویی که با برخی از مردم داشتیم، بر این باور بودند که شهری که نمی‌تواند یک شهربازی ساده بسازد و یا مدیریت پارک‌های شهری را به‌درستی انجام نمی‌دهد چطور می‌تواند خلاق باشد؟ آن‌ها همچنین معتقد بودند که با توجه به ظرفیت بالای فرهنگی، حتی درزمینهٔ فرهنگ بومی و صنایع‌دستی نیز، بندرعباس به‌شدت دچار ضعف و سو مدیریت است.

اما در مقابل موافقان «خلاق بودن بندرعباس» که تقریباً یک‌سوم جمعیت رأی‌دهنده‌ها بودند، این نظر را داشتند که برخی از مردم به‌درستی نمی‌دانند شهر خلاق چیست و اصلاً بندرعباس در کدام حوزه خلاق است. موافقان در پیام‌هایی که به صبح ساحل ارسال می‌کردند اصرار بر این داشتند که بندرعباس یکی از شهرهای پیشرو در حوزه انتخاب‌شده خود در لیست شهرهای خلاق است.مخالفان اما در جواب موافقان اضافه می‌کردند که در کجای اقتصاد بندرعباس و یا گردشگری این شهر، رد پای هنرهای بومی و فرهنگی به‌عنوان یک سیستم پایدار اقتصادی وجود دارد؟ چرا مدیران بندرعباس این‌همه تأکید روی شهر خلاق شدن دارند اما روی بخش‌های آسیب‌دیده شهر و یا مسائل مهم دیگر سهل‌انگاری می‌کنند؟

یکی از نقدهایی که بسیار موردتوجه مردم قرار گرفت این است که مسئولان شهرداری شفاف‌سازی کنند و ابتدا سه پروژه اصلی که شهرداری بندرعباس درزمینهٔ فرهنگی هنری و هنرهای بومی در سطح جهانی برگزار کرده است را برای مردم ارائه دهد. فضاها و مراکز به رسمیت شناخته‌شده برای خلق، آفرینش و توزیع فعالیت‌ها، محصولات و یا خدمات مربوط به حوزه موردنظر شهرداری بندرعباس برای شهر خلاق شدن را اعلام کند. اسناد ارسالی به یونسکو را تماماً به‌ نشر عموی درآورد تا اعتماد عمومی در این زمینه بالاتر رود.

خلاق بودن و هم خلاق ماندن

شهرهای خلاق در صورت ثبت شدن در لیست یونسکو دارای یک امتیاز اقتصادی درزمینهٔ توریستی می‌شوند که هر چهار سال یک‌بار بایستی فهرستی از عملکرد خود و تأثیرگذاری‌شان بر روی اقتصاد و فرهنگ و محیط و مردم به یونسکو ارائه کنند. همچنین تعاملات مکتوب و مستمر باید با یونسکو صورت گیرد تا شهر ثبت‌شده از شبکه شهرهای خلاق خارج نگردد. یونسکو درزمینهٔ بررسی این موارد بسیار سختگیر و پایش های مستمر دارد و به‌راحتی شهرها را از لیست خارج می‌کند.یک مثال بارز ژئوپارک قشم است که سال ۱۳۸۵ به مجموعه ژئوپارک های تحت حمایت یونسکو افزوده شد، اما سال ۱۳۹۱ به دلیل ناتوانی در نگاهداشت و تحقق استانداردها، از فهرست خارج شد.

البته ژئوپارک قشم پنج سال بعد، (۱۳۹۶) و با سختگیری‌های بیشتر به فهرست یونسکو بازگشت اما پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن اخراج، در مقیاس ملی و بین‌المللی تا مدت‌ها باقی ماند.شهر رشت نمونه دیگر که در سال ۲۰۱۵ در یونسکو ثبت‌شده و در دو سال گذشته اقدام خاصی در این حوزه انجام نداده و چنانچه طی این مدت نتواند اقدام مؤثری در این حوزه ارائه کند از صحنه یونسکو حذف خواهد شد. در لیست شهرهای خلاق درزمینهٔ هنرهای بومی و فرهنگی یونسکو، نام اصفهان نیز به چشم می‌خورد.این شهر زیبای ایرانی با ثبت 167 رشته تخصصی درزمینهٔ هنرهای دستی و ایجاد 9000 کارگاه فعال صنایع‌دستی، یکی از شهرهای شناخته‌شده درزمینهٔ هنرها و صنایع‌دستی در دنیا است.اصفهان توانسته با مشارکت 26 کشور دنیا و برپایی سالانه چندین نمایشگاه بین‌المللی به استانداردهای یونسکو برسد. درواقع اصفهان عملکرد قابل‌قبول‌تری نسبت به رشت دارد. این شهر مشهور ایرانی با رشد اشتغال و حفظ سنت‌ها از طریق هنرهای دستی توانسته است از سال 2014 نام خود را در لیست شهرهای خلاق درزمینهٔ فرهنگی و هنرهای بومی حفظ نماید. همچنین اصفهان با برنامه نوآورانه درزمینهٔ کارآفرینی در این حوزه، بسیار موردتوجه یونسکو قرارگرفته است.

شهر ایده آل نیستیم ولی می‌توانیم خلاق باشیم

در گفت گوی کوتاهی که با احمد پایدار مدیر مرکز خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری بندرعباس داشتیم،وی ضمن احترام به تک‌تک نظرات مردم در این نظرسنجی، گفت: « مردم عزیز بندرعباس شهر خلاق را با شهر ایده آل یا هوشمند اشتباه نگیرند. این شهر از طریق پروپوزال دقیقی که به یونسکو ارائه داده است در زمینهٔ صنایع‌دستی و آیین‌های سنتی توانسته به لیست شهرهای خلاق بپیوندد. در این پروپوزال تنها شهرداری بندرعباس نقش نداشته است بلکه بسیاری از ارگان‌ها ازجمله فنی حرفه‌ای بندرعباس و بخش‌های خصوصی که بیش آنان را زنان خانه‌دار و هنرمند تشکیل می‌دهد، دخیل بوده‌اند. این مسائل به مشکلات شهری مرتبط نیست بلکه بیشتر به اقتصاد و هنرها و صنایع بومی مردم بندرعباس وابسته است».فارغ از نظرسنجی، همه ما واقفیم که به دست آوردن این عنوان بزرگ برای بندرعباس آسان نبوده و در فرآیندی طولانی و پیچیده با مدیریت تشکل‌های شهرداری به نتیجه رسیده است اما باید توجه داشت بهره‌برداری درست از این عنوان و نگاهداشت عنوان شهر خلاق، خلاقیتی به‌مراتب بیشتر و سخت‌تر از کسب آن را می‌طلبد