بایدها و نبایدهای روزه‌داری بیماران خاص

صبح ساحل، اجتماعی _ ماه مهمانی خدا فرا رسیده است و بیماران خاص هم روزه‌داری می‌کنند البته با توجه به ابتلای آنان به یک بیماری خاص لازم است به فراخور شدت بیماری و شرایط جسمی خود نکاتی را در زمینه خورد و خوراک و فعالیت بدنیشان در طول این ماه رعایت کنند تا بتوانند بهتر روزه‌داری کنند.به گزارش ایسنا، اسدالله رجب- رییس انجمن دیابت- می‌گوید: دیابتی‌های که خوب آموزش دیده‌اند می‌دانند که می‌توانند روزه بگیرند یا نه. اگر در این زمینه شک دارند، لازم است با پزشک خود مشورت کنند. بیمارانی که قصد روزه‌داری دارند باید سه چهار روز پیش از شروع ماه رمضان قند خون خود را کنترل کنند تا پیش از سحر و افطار قند خونشان زیر 130 و دو ساعت پس از آن زیر 180 باشد.وی اضافه می‌کند: دیابتی‌هایی که می‌توانند روزه بگیرند لازم است با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند چرا که در دوران روزه‌داری قند خون آنها پایین می‌آید. آنان باید میزان داروی خود- چه قرص و چه انسولین- را یک چهارم تا یک سوم کاهش دهند تا ساعت 13 تا 16 دچار افت قند خون نشوند.رییس انجمن دیابت تاکید می‌کند: مبتلایان به نوسانات شدید قند خون یا بیمارانی که دچارعوارض کلیوی و نوروپاتی نیز هستند، نمی‌توانند روزه بگیرند علاوه بر آن بیمارانی که تحت درمان با انسولین هستند با توجه به اینکه لازم است روزانه چند بار انسولین تزریق کنند، نمی‌توانند روزه بگیرند، مگر درموارد خاص که این کار را با نظر پزشک انجام می‌دهند.دکتر منصور گتمیری - متخصص کلیه- درباره روزه‌داری مبتلایان به نارسایی کلیه، اظهار می‌کند: نارسایی مزمن کلیه به پنج مرحله تقسیم می‌شوند. بیمارانی که در مراحل اول تا سوم بیماری قرار دارند، علایم نارسایی کلیه در آنان بسیار خفیف است و حتی بسیاری از این مبتلایان از ابتلای خود به این بیماری آگاهی ندارند. آنان منعی برای روزه‌داری ندارند، مگر اینکه روزه گرفتن موجب تشدید نارسایی کلیه آنها شود.این متخصص کلیه می‌افزاید: ابتلای مبتلایان به نارسایی کلیه به بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون موجب می‌شود که آنان برای روزه‌داری محدودیت داشته باشند. بنابراین این دسته از بیماران باید با مشورت با پزشک معالج خود، اقدام به روزه گرفتن بکنند.گتمیری اظهار می‌کند: مبتلایان نارسایی کلیه که بیماری آنها در مرحله پنج قرار دارد، نیاز به دیالیز صفاقی یا خونی پیدا می‌کنند و حتی ممکن است نیازمند پیوند کلیه باشند. با توجه به شدت بیماری این افراد، به آنان اجازه روزه‌داری نمی‌دهیم.وی می‌افزاید: بیمارانی که نارسایی کلیه آنها در مرحله چهار قرار دارد، به دیالیز نیازی ندارند، اما ممکن است شرایط جسمی آنها به گونه‌ای باشد که نتوانند روزه‌داری کنند. گتمیری می‌افزاید: 10 تا 15 درصد جمعیت بالغ کشورهای جهان دچار نارسایی مزمن کلیه هستند که حدود 60 تا 70 درصد از این افراد علاوه بر نارسایی کلیه، دچار دیابت و پرفشاری خون هستند. بسیاری از آنان می‌توانند با رعایت مسائل بهداشتی، روزه بگیرند و حتی این کار ریسک بیماری زمینه‌ای آنها را کاهش می‌دهد. البته باید مراقب باشیم که روزه‌داری موجب تشدید نارسایی مزمن کلیه نشود.وی با بیان اینکه دیابت نوع 2 عمده‌ترین عامل ابتلا به نارسایی کلیه است، اظهار می‌کند: ابتلا به این بیماری با اضافه وزن، چاقی و مصرف زیاد نمک رابطه دارد. به این بیماران توصیه می‌کنیم که پس از مشورت با پزشک خود، اقدام به روزه‌داری کنند؛ چرا که در صورت رعایت رژیم غذایی مناسب، آنان می‌توانند در طول ماه مبارک رمضان از اضافه وزن خود بکاهند.دکتر محمد رضا منقچی مدیر و مسئول فنی مرکز تحقیقات ترومبوز – هموستات دانشگاه علوم پزشکی تهران- در مورد روزه‌داری مبتلایان به هموفیلی می‌گوید: هموفیلی یک بیماری ژنتیک است که مبتلایان به آن دچار اختلال انعقاد خون هستند. بدن مبتلایان به هموفیلی با این بیماری سازگار شده است و این افراد منعی برای روزه‌داری ندارند، چون روزه گرفتن موجب افزایش اختلال انعقادی آنان نمی‌شود.وی می‌افزاید: با توجه به طولانی بودن مدت روزه‌داری و گرمای هوا، بدن مایعات بیشتری دفع می‌کند و همین امر ممکن است موجب ضعیف شدن بدن مبتلایان به هموفیلی شود، ولی این وضعیت اختلالات انعقادی آنان را تشدید نمی‌کند.دکتر امیررضا عظیمی - عضو کمیته علمی انجمن ام اس- درباره روزه‌داری مبتلایان به این بیماری- می‌گوید: مبتلایان به ام اس که بیماری‌شان عود کرده و در حال مصرف کورتون هستند، نباید روزه بگیرند. علاوه بر آن بیمارانی که نیازمند مصرف داروهای خوراکی هستند یا پس از تزریق آمپول‌ دچار علائمی مانند تب و بدن درد می‌شوند و برای کاهش این علائم باید داروی خوراکی مصرف کنند، مجاز به روزه‌داری نیستند.وی می‌افزاید: مبتلایان به ام اس که بیماری آنان با گرسنگی عود می‌کند نیز اجازه روزه‌داری ندارند، اما بیمارانی که علائم بیماریشان خاموش است و برای کنترل آن به مصرف مستمر داروهای خوراکی نیاز ندارند، می‌توانند پس از مشورت با پزشک خود روزه بگیرند.دکتر محمود هادی پور- رییس اسبق انجمن تالاسمی- درباره روزه‌داری مبتلایان به تالاسمی می‌گوید: مبتلایان به تالاسمی ماژور به علت شرایط متابولیک خود توانایی روزه‌داری ندارند چون بدنشان مانند گلیکوژن کافی در کبد ذخیره کند با این وجود اگر تمایل به روزه‌داری دارند باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند.مشاور سازمان انتقال خون در امور مصرف‌کنندگان مستمر خون درباره روزه‌داری مبتلایان به آنمی داسی شکل، اظهار می‌کند: آنان نیز وضعیت مشابه مبتلایان به تالاسمی ماژور را دارند و شرایط خون‌رسانی‌شان ایده‌آل نیست. وی با اشاره به مبتلایان به تالاسمی مینور می‌گوید: این افراد سالم تلقی می‌شوند و روزه‌داری برای آنان منعی ندارد.

چه بخوریم چه نخوریم؟

رجب به تغییر روش تغذیه در ماه مبارک رمضان اشاره و اظهار می‌کند: معمولا در این ماه مصرف شیرینی‌ها مانند خرما، زولبیا و بامیه، شله‌ زرد و حلوا افزایش پیدا می‌کند، اما دیابتی‌ها باید رژیم غذایی معمول خود را رعایت کنند تا قند خون آنها دچار نوسان نشود. در این جهت آنان باید غذاهای پرچرب و دارای قند فراوان را کمتر مصرف کنند و به جای آن از میوه‌ها استفاده کنند، چرا که میوه‌ها حاوی ویتامین‌ها و املاح هستند و بخشی از مایعات بدن را تامین می‌کنند.رییس انجمن دیابت ایران تاکید می‌کند: لازم است دیابتی‌ها طی دو تا سه نوبت افطار کنند، چرا که مصرف زیاد مواد غذایی در طی مدتی کوتاه موجب افزایش شدید قند خون می‌شود.گتمیری نیز به مبتلایان به نارسایی مزمن کلیه توصیه می‌کند که میزان مصرف کالری خود را بین سحر و افطار کاهش دهند، چون در غیر این صورت نه تنها روزه‌داری موجب کاهش علائم بیماری نمی‌شود، بلکه ممکن است خطرات مضاعفی را برای بدن به دنبال داشته باشد و حتی پرخوری موجب ایجاد عارضه در دستگاه گوارش و قلب و عروق شود.این متخصص کلیه تاکید می‌کند: لازم است مبتلایان به نارسایی مزمن کلیه مصرف نمک را طی ماه مبارک رمضان تا حد امکان کاهش دهند.وی در زمینه مصرف مایعات می‌گوید: لازم است مبتلایان به نارسایی کلیه بین افطار و سحر مایعات کافی مصرف کنند، البته نباید هنگام افطار به یک باره مایعات مصرف کنند، چرا که در این صورت عملکرد دستگاه گوارش دچار اختلال می‌شود و بدن نمی‌تواند به گونه‌ای مطلوب مواد غذایی را دریافت کند. این متخصص کلیه می‌افزاید: لازم است روزانه حدود سه لیتر مایعات بنوشیم، چرا که حدود 1.5 تا 2 لیتر مایعات بدن از طریق ادرار دفع می‌شود. افرادی که وزن آنها بیش از 70 کیلوگرم است نیز به مایعات بیشتری نیاز دارند.منقچی درباره تغذیه روزه‌داران مبتلا به هموفیلی می‌گوید: آنان مانند افراد سالم نباید پس از افطار حجم زیادی از غذا را مصرف کنند. عظیمی هم در زمینه تغذیه روزه‌داران مبتلا به ام‌اس اظهار می‌کند: آنان می‌توانند غذاهای مختلف از جمله غذاهای شور و شیرین را بخورند و فقط هنگامی که در حال استفاده از کورتون هستند، به آنان توصیه می‌کنیم که از مصرف این گونه غذاها خودداری کنند. هادی پور به مبتلایان به تالاسمی توصیه می‌کند که از گرما اجتناب کرده و در فاصله افطار تا سحر مایعات کافی بنوشند. مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان و پروتئین مصرف و آب کافی بنوشند.

چه میزان فعالیت بدنی داشته باشیم؟

رجب درباره فعالیت بدنی مبتلایان به دیابت در ماه مبارک رمضان می‌گوید: بیمارانی که روزه می‌گیرند باید پس از افطار فعالیت بدنی داشته باشند، چرا که فعالیت بدنی طی روز ممکن است منجر به افت قند خون آنها شود.گتمیری به فعالیت بدنی روزه‌داران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه اشاره و اظهار می‌کند: لازم است در صورت امکان این بیماران در محل خنکی استراحت کنند. وی می‌افزاید: روزه‌داران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه در صورت نیاز به خروج از منزل، این کار را پیش از ساعت 10 صبح یا پس از ساعت 17 انجام دهند.منقچی با بیان اینکه فعالیت بدنی روزه‌داران مبتلا به هموفیلی باید در طول روزهای ماه مبارک رمضان کاهش یابد، اظهار می‌کند: در کل آنان نباید فعالیت سخت و سنگین بدنی انجام دهند و لازم است تنها به انجام نرمش در هوای خنک بپردازند. عظیمی درباره فعالیت بدنی روزه‌داران مبتلا به ام اس در ماه مبارک رمضان می‌گوید: آنان باید تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض گرما اجتناب کنند، علاوه بر آن از فعالیت روزانه خود بکاهند و ساعات خوابشان را افزایش دهند.