گرفتار تشنگی در جدال زندگی

مردم غیزانیه خوزستان بعد از سال‌ها تشنگی و مشکلات بی‌آبی و شنیدن وعده و وعیدهای مسئولان صدای مطالبه‌گری خود را به گوش همه رساندند. حالا مطالبه‌ آن‌ها خواسته تمام مردم کشور است. بی‌آبی در روزهای سیاه کرونایی گلوی مردم بسیاری از روستاهای هرمزگان را می‌فشارد. بحران آب به‌خصوص در شرق هرمزگان ده‌ها سال است که پایان ندارد. هرمزگان بیش از  600 غیزانیه‌ دارد اما صدای غیزانیه های آن را هیچ‌کس نمی‌شنود.  به نظر می‌رسد تا موضوعی در کشور رنگ و بوی سیاسی به خود نگیرد، برای هیچ‌کس مهم نخواهد بود. صبر و نجابت مردم هرمزگان در تمام طول تاریخ زبان‌زد بوده، اما نتیجه‌ی این نجابت و صبر چیزی جز محرومیت نبوده است. "صبح ساحل" در ادامه این مطلب به بررسی آخرین وضعیت بحران آب در برخی از روستاها هرمزگان پرداخته است که در ادامه می خوانید.

بهای گزاف تشنگی

مردم روستاهای تنبوشمالی، مهرگی، چاه‌اسماعیل، کوتک، قلات، شبی کوه، جعفرآباد و ۲۰۰ روستای دیگر سال‌ها در تابستان هرمزگان تشنگی کشیده‌اند. در نظر بگیرید ۳۰ روز چشم‌انتظار آمدن تانکر آب شرب باشید چون هزینه پرداخت یک سرویس آب را ندارید. هر روز مجبور باشید در حالی که سطل‎های سنگین آب را روی دوش دارید در گرمای طاقت‌فرسا مسافت طولانی را تا خانه طی کنید و وعده‌های تمام شدن این روزها را بشنوید.

«کسی که تنها منبع درآمدش یارانه چهل و پنج هزارتومانی است چگونه می‌تواند ۴۰۰ هزار تومان هزینه سرویس تانکر آب را بدهد. مجبوریم از آب باران گندیده چاه‌ها و نخل‌ها استفاده کنیم». این را یکی از اهالی روستا میگوید. دیگری می‌گوید:« در شرایط کرونا و در این هوای گرم بدون آب خیلی سخت می‌گذرد. آبی که با تانکر توزیع می‌شود، به دست همه نمی‌رسد و به آن‌ها که می‌رسد نیز کفاف نیازشان را نمی‌دهد. اگر هم بخواهیم آب از بازار تهیه کنیم، توان مالی کافی نداریم». یکی از زنان روستا می‌گوید: «آب خوردن نداریم. ما فقیر هستیم و 400 هزار تومان پول پرداخت تانکر آب را نداریم».

  حدود ۲۴۰ روستا در هرمزگان خودگردان هستند

«صبح ساحل» به‌منظور اطلاع دقیق‌تر از وضعیت روستاهایی که در هرمزگان با بحران آب‌دست و پنجه نرم می‌کنند، به سراغ معاون مهندسي و توسعه شرکت آب و فاضلاب هرمزگان رفت. «سعید صادقی»، با بیان اینکه تعداد روستاهایی که در استان با تانکر آب‌رسانی می‌شود زیاد است، گفت: حداقل ۲۰۰ روستا در سرتاسر هرمزگان به‌صورت دائم و برخی موقت در تابستان با تانکر آب‌رسانی می‌شوند. روستاهایی که کلاً آب ندارند یعنی اصلاً شبکه ندارند، همیشه با تانکر آب‌رسانی می‌شوند. برخی روستاها نیز در تابستان کمبودشان را با تانکر جبران می‌کنیم.

وی در پاسخ به اینکه هزینه تانکرهای آب‌رسان بر عهده‌ی آبفا است یا مردم روستا، اظهار کرد: بستگی به وضعیت روستا دارد. اگر جز روستاهایی هستند که در حالت عادی هم با تانکر آب‌رسانی می‌شوند، هزینه به عهده‌ی خود مشترکان است؛ اما اگر روستایی باشد که در حالت عادی آبشان توسط شرکت آبفا تأمین می‌شود و به دلایلی مثل کاهش چشمه‌ها و چاه‌ها یا شکستگی خط انتقال، توزیع آب آن روستا اخلالی ایجادشده این هزینه را شرکت آب و فاضلاب بر عهده دارد.

صادقی بیان کرد: آمار دقیقی از تعداد روستاهای خودگردان در حال حاضر ندارم زیرا تعدادشان مدام در حال تغییر و کاهش است. یک یا دو ماه پیش تعداد این روستاها در هرمزگان حدود ۲۴۰ روستا بوده است. روستایی که شرکت آب و فاضلاب تعهدی در خصوص خدمات به آن‌ها ندارد اما آبفا کمک‌هایی مانند حفر چاه، تهیه لوله و... را برای این روستاها انجام می‌دهد.

معاون مهندسي و توسعه شرکت آب و فاضلاب هرمزگان بابیان اینکه در صورت آگاهی از اینکه روستاییان توان مالی پرداخت ندارد، به‌صورت مجانی این خدمات را ارائه می‌کنیم، افزود: تشخیص این‌که در طول روز چند بار با تانکر به روستاها آب‌رسانی کنیم به عهده‌ی مدیر شهرستان و دهیار آن روستا است. گاهی ممکن است برای یک روستا تا ده سرویس در طول یک روز آب برده شود. روستاهایی هم هستند که هفته‌ای آب برده می‌شود. بستگی به وضعیت آبی آن منطقه، تعداد خانه‌ها و حجم آب تانکرهای ما دارد. بزرگ‌ترین تانکرها برای انجام این کار 18 هزار لیتر حجم دارند که اگر مخزن هر خانه را هزار لیتر در نظر بگیریم. یک تانکر می‌تواند حداکثر نیاز آبی ۱۸ خانواده را تأمین کند.

  آب ۴۰۰ روستا در تابستان نوبت‌بندی می‌شود

وی عنوان کرد: حدود ۴۰۰ روستا در تابستان و ۵۰ روستا در زمستان به‌صورت نوبت‌بندی در ساعت‌های خاص آب‌رسانی می‌شوند. حفر چاه جدید، کف شکنی چاه، افزایش ظرفیت آب‌شیرین‌کن و انتقال از مجموعه تأسیسات شهری به روستاها ازجمله پروژه‌هایی است که برای رسیدن خدمات بهتر به روستاهای استان در حال انجام است.

صادقی با اشاره به اینکه ۳۰ درصد شبکه شهرها و ۵۰ درصد شبکه روستاها فرسودگی دارد، عنوان کرد: فرسودگی مربوط به یک شهر و روستا نیست و همه‌ی شهرها و روستاها شبکه فرسوده دارند. علت اصلی فرسودگی‌ها عمر لوله‌ها است. عمر یک لوله فولادی با بهترین کیفیت در دنیا ۳۰ سال است که در ایران به ۲۰ سال کاهش پیدا می‌کند؛ زیرا آبفا بودجه کافی برای تهیه لوله‌های فولادی ندارد و از لوله‌های پلی‌اتیلن استفاده می‌کنیم که عمر این لوله‌ها بین ۱۵ تا ۲۰ سال است.

وی بابیان اینکه شبکه فعلی در روستاها مربوط به حداقل ۲۹ و حداکثر ۴۰ سال پیش است، اضافه کرد: داستان فرسودگی همیشه ادامه دارد. آبفا اعتبارات استانی و ملی می‌گیرد. از مجتمع‌های روستایی هم اعتبار می‌گیرد. جایی که خیلی تحت‌فشار هستیم لوله‌ها را تعویض می‌کنیم.

هرمزگان هزار و 600 تا هزار و 700 روستا دارد که حدود هزار روستا در شرق استان و بیش از ۶۰۰ روستا در مرکز و غرب استان قرار دارد. بدین ترتیب بیشترین تعداد روستاها ابتدا در شرق بعد در مرکز و سپس غرب استان است.

  هرمزگان بحران آب ندارد!

صادقی گفت: پیش‌بینی ما این هست که اگر بخواهیم در هرمزگان به یک وضعیت استیبل برسیم؛ یعنی ۱۰۰ درصد روستاها ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۷ روز هفته آب در شبکه‌شان وجود داشته باشد. به قیمت امروز 2 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم، آن‌هم به شرطی که قیمت‌ها و تورم تغییری نکند. در حال حاضر زیرساخت‌های خوبی در هرمزگان ایجاد کردیم. متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل کمبود اعتبارات و کمبود آب ناشی از خشک‌سالی، سالیان سختی را پشت شر گذاشتیم.

ما اعتقاد به بحران نداریم؛ اما اعتقادداریم وضعیت توزیعمان نامناسب است. به دلیل کمبود اعتبارات پروژه‌های کمتری کار شد و قبول داریم آن‌گونه که درشان مردم هرمزگان بوده نتوانسیم آب تأمین و توزیع کنیم.

ازنظر ما بحران آب در هرمزگان وجود ندارد. بحران یعنی شما در یک حالت عادی زندگی هستید و اتفاقی آن شرایط را برهم می‌زند. بحران مدت کوتاهی دارد و بعد از مدتی از بین می‌رود. ما در هرمزگان بحران آب نداریم. نسبت به سایر استان‌های کشور ازلحاظ وضعیت آبی با توجه به جغرافیای منطقه و خشک‌سالی‌های همیشگی، وضعیت آبی مطلوبی در همه شهرها و روستاها داریم.

در خیلی از شهرهای بزرگ کشور آب نوبت‌بندی می‌شود؛ اما در بندرعباس چنین وضعیتی نداریم علی‌رغم اینکه بین ۲۰ تا ۲۵ درصد مصرف آب بیشتر شده است اما در هیچ جای بندرعباس تاکنون نوبت‌بندی نداشتیم. در روستاها نیز به همین صورت.

روستاهای ما همیشه دچار خشک‌سالی بودند. اگر شما به طبیعت روستاهای هرمزگان به‌خصوص غرب استان توجه کنید. زمان‌هایی بوده که مردم در زمستان آب موردنیاز ۹ ماه بعد خودشان را جمع‌آوری و ذخیره می‌کردند؛ اما الآن هیچ روستایی نداریم که ۹ ماه در سال آب نداشته باشد و منتظر باران الهی باشد.

  دغدغه مردم آب باشد، کرونا یا نان شب؟

مسئولان معتقدند حلقه گمشده آباد شدن شهرها و روستاهای هرمزگان در زمینه‌های مختلف از جمله وضعیت آب، نبود اعتبارات کافی و منابع مالی است. به نظر می‌رسد اما هرمزگان از درد بزرگ‌تری رنج می‌برد. نکته‌ای که یکی از نمایندگان هرمزگان چند روز پیش در دیدار  با مدیرعامل آبفا هرمزگان ذکر کرد «تبعیض».

منصور آرامی گفت: «از نظر قانون‌گذاری در برخی بخش‌ها نظیر آب، راه و بهداشت تبعیض وجود دارد و ما به‌طورجدی مطالبه خود را در مجلس برای رفع این تبعیض ادامه خواهیم داد». عدم پیشرفت مطلوب در حوزه‌های آب، راه و بهداشت همواره زندگی مردم هرمزگان را تهدید کرده است. درواقع هرمزگان با وجود منابع غنی و گسترده، حقی بیش از این دارد اما هیچ‌گاه سهم چندانی از آبادانی نصیبش نشده است. حل بحران آب در روستاهایی که مردم توان مالی پرداخت هزینه تانکر آب‌رسان را ندارند یا روستاهای دیگر که تنها چند ساعت آب‌ دارند، نیازمند اهتمام ویژه است. با نوشتن نامه به وزیر یا تماس تلفنی با فلان معاون قطعا این بحران حل نخواهد شد. مردم آب خوردن ندارند. در شرایط کنونی دغدغه‌شان آب باشد، کرونا یا نان شب؟