باهوش بی حاشیه

لیلا حاتمی ستاره‌ای است که اگرچه تولد در خانواده‌ای هنری و داشتن پدری شاخص در عرصه کارگردانی راه موفقیت را برای او هموار کرده، اما او چه در زندگی شخصی چه در زندگی حرفه‌ای رفتاری دارد که  ممتاز و برجسته‌اش کرده است. او در انتخاب نقش‌ها به درستی عمل می‌کند و پیشنهاد بازی در نقش‌هایی را می‌پذیرد که مناسب چهره، بدن و لحن اوست. نقش‌هایی را می‌پذیرد که از لحاظ فنی و تکنیکی توان اجرای آن‌ها را به بهترین شکل دارد. او زندگی شخصیش را هم طوری پیش می‌برد که به کارش لطمه نزند. به مناسبت 9 مهر زادروز او مروری داریم بر بعضی از نقش‌هایی که ایفا کرده است.

شاه نقش متفکر                                                                                                                                   
شاه نقش او «سیمین» جدایی نادر از سیمین، ساخته «اصغر فرهادی» و یکی از دو فیلم اسکارگرفته سینمای ایران است. او در این فیلم به خوبی نقش انسانی دغدغه‌مند را ایفا می‌کند. نوع نگاه، میمیک صورت و حرکات بدن لیلا حاتمی دنیای پرمشغله سیمین را به خوبی به تصویر می‌کشد. حتی زمانی که کارگر پول بیشتری بابت جابه‌جایی وسایل منزل می‌خواهد، او با لحنش به خوبی بی‌میلی به ادامه بحث و تسلیم از سر بی‌حوصلگی را نشان می‌دهد. او با این فیلم توانست تبدیل به چهره‌ای جهانی شود و خود را در معرض دید مخاطبان جدی سینما در سراسر جهان قراردهد. رفتار آرام و درونگرایانه او در این فیلم به بهترین شکل زنی را نشان می‌دهد که از روزمرگی گذشته و به مسأله‌ مهمی مثل محیطی که فرزندش قرار است درآن رشد کند، فکر می‌کند. سیمین در این فیلم قراراست تصمیم مهمی بگیرد که به فکرکردن زیاد احتیاج دارد. این ویژگی در بازی لیلا حاتمی کاملا مشهود است.
                                                                                                                                           
 خلاف‌کار متفاوت                                                                                                                                  
اگرچه نقش‌هایی که می‌پذیرد بیشترشان زنان متفکر از طبقه متوسط به بالا هستند، اما نقش‌های متفاوت هم در کارنامه او به چشم می‌خورد. در «من» اثر «سهیل بیرقی» اونقش زنی خلافکار را بازی می‌کند. البته زن خلافکار متفاوتی که با ویژگی‌های او هم‌خوانی دارد. «آذر» خلافکارمفلوکی که از روی نیاز به خلاف دست می‌زند نیست. او زن باهوشی است که بهترین نقشه‌ها را می‌کشد و پلیس برای دستگیریش با مشکل مواجه است و شواهد نشان می‌دهد که کار خلاف را نه تنها برای کسب درآمد که برای لذتی که از این کار می‌برد انجام می‌دهد. در پایان هم با دستگیر شدنش برخورد متفاوتی دارد او پس از دستگیرشدن هیچ تلاشی برای دفاع از خود نمی‌کند. دستگیری را راهی برای رفع خستگی می‌داند و از آن استقبال می‌کند. چهره سرد و نگاه عمیق حاتمی در کنار لحن آرامش تصویر درستی از کاراکتر ارائه می‌دهد.       
    اندوه باورپذیر                                                                                                                                       
همین چهره سرد و متفکر برای ایفای نقش «لیلا» در فیلم لیلا  اثر «داریوش مهرجویی» به کمک او می‌آید تا اندوه زنی که به خاطر نازایی تحت فشار است و در نهایت مجبور می‌شود به ازدواج مجدد همسرش تن بدهد را به نمایش بگذارد. علاقه لیلا به همسرش در این فیلم و موقعیتی که به ناچار در آن قرار می‌گیرد، ایجاب می‌کند بازیگر این نقش چهره‌ای مغموم، لحنی آرام و بریده بریده و نگاهی عمیق داشته باشد. نکاتی که حاتمی به خوبی آن را رعایت کرده و نقش را بسیار باورپذیر بازی کرده است. که البته این ویژگی‌ها هرچه به انتهای فیلم نزدیک می‌شویم بیشتر می‌شود. و این هم طبیعی است چون در ابتدای فیلم دو شخصیت هنوز زندگی آرام و بی‌دغدغه خود را دارند و با عشق در کنار هم هستند و از زندگی لذت می‌برند. اما به مرور باید با مشکل بزرگ خود دست و پنجه نرم کنند که این موضوع باعث می‌شود لیلای پایان فیلم با لیلای آغاز آن متفاوت باشد و این فرآیند در بازی لیلا حاتمی به خوبی نمایان
 است.
                                                                                                                                                
 روایت درست نازپروردگی                                                                                                                         
بی‌پولی ساخته «حمید نعمت‌الله» نقش نسبتا متفاوتی برای حاتمی دارد . او دراین فیلم با تغییرات کوچکی که در بازی‌اش داده توانسته است از پس نقش متفاوتش بربیاید. حاتمی در بی‌پولی نقش زنی نازپرورده و لوس را بازی می‌کند که با مردی بسیار مغرور ازدواج کرده است. این مرد مغرور که کارش را به‌ خاطر غروری احمقانه‌ از دست داده است، نه تنها برای رفع مشکلش تلاش درستی نمی‌کند، بلکه با چشم‌و‌هم‌چشمی و تظاهر تمام اندوخته‌اش را از دست می‌دهد و زندگی خود و خانواده‌اش را سخت می‌کند. لیلاحاتمی برای ایفای نقش این زن با لحن کمی تند صحبت می‌کند تا هیجان کودکانه شخصیت رشدنیافته آن را نشان دهد. او با نگاهش ساده‌لوحی شخصیت را هنگام باور کردن توجیهات همسرش به درستی منتقل می‌کند. این شخصیت هم شخصیتی پویاست و در جریان فیلم دچار تحول می‌شود که این تحول در بازی به خوبی نشان داده شده
 است.
                                                                                                                                                         
 مستانه سرمست                                                                                                                                     
کیف انگلیسی ساخته «ضیاءالدین دری» یکی از دو سریالی است که لیلا حاتمی در آن به ایفای نقش پرداخته است. در این سریال او نقش دختری را بازی می‌کند که سرشار از شور و امید و عشق است و برای رسیدن به خواسته‌های فردی و اجتماعی‌اش تلاش می‌کند، اما شرایط اجتماعی و سیاسی او را به دردسر می‌اندازد. او در نهایت تبدیل به دختر سرخورده و افسرده‌ای می‌شود که از تمام علائقش دور مانده است. نقش لیلا حاتمی در این فیلم نقش دختر تحصیل‌کرده یک فرد با نفوذ است. او در قسمت‌های ابتدایی فیلم شاد و باانگیزه است و اعتماد به نفس بالایی دارد. در این قسمت‌ها حاتمی با لحن و زبان بدنش این سرمستی و شادابی را به نمایش می‌گذارد. اما در قسمت‌های پایانی او آرام‌تر و کم‌حرف‌تر می‌شود تا تاثیر اتفاقات را روی شخصیت «مستانه» نشان دهد.  

 متفاوت موفق                                                                                                                                         
نقش‌آفرینی در آب و آتش اثر «فریدون جیرانی» متفاوت‌ترین کار لیلا حاتمی‌ است او در این فیلم نقش یک زن روسپی را بازی می‌کند. در این فیلم گریم به او کمک کرده است تا بهتر ایفای نقش کند. صدایش را کمی تغییر داده است و با لحن نسبتا تندی صحبت می‌کند. چهره و رفتار آرام همیشگی‌اش را کنار گذاشته است و شور و هیجانی متفاوت با آن‌چه قبلا  نشان داده است را به نمایش می‌گذارد.
 این شخصیت هم با سایر شخصیت‌های مشابه تفاوت دارد.علاقه‌مند به شعر و داستان است. حاضر نیست هر کسی را به زندگیش راه دهد و انسان دلسوزی است که دوست ندارد کسی آسیب ببیند. حاتمی با چهره، بدن و نوع بازی خاص خود تصویری متفاوت از یک زن روسپی را به نمایش گذاشته  که در زمان خودش تحسین منتقدان را برانگیخته است.         
      انتخاب‌های هوشمندانه                                                                                                                              
نقش‌هایی که درباره‌شان صحبت شد نکته مورد اشاره در ابتدای بحث را ثابت می‌کند. حاتمی نقش‌هایش را حساب شده و با فکر انتخاب می‌کند. شخصیت‌هایی که اوبازی می‌کند، در پیشبرد قصه تاثیر به سزایی دارند. با توانایی‌ها و ویژگی‌های ظاهری او جور درمی‌آیند.
نکته خیلی مهم این که تعداد شخصیت‌های پویایی که او بازی کرده است، کم نیست. چنین شخصیت‌هایی گذشته از این که دشواریشان بازیگر را با چالش روبه‌رو می‌کند و به او فرصت می‌دهد توان بازیگری‌اش را به نمایش بگذارد، در ذهن مخاطب هم ماندگار می‌شوند. نکته دیگری که در مورد بازیگری او وجود دارد این است که او به همه نقش‌هایش رنگ خاص خودش را می‌زند در واقع به نوعی آن نقش را با خودش هماهنگ می‌کند. نتیجه این کار این است که تمام شخصیت‌هایی که او خلق می‌کند با موارد مشابه متفاوت از آب درمی‌آید. البته همین سبک بازی باعث می‌شود منتقدان او را بازیگر یکنواختی
 بدانند.           
                                                                                                                                       
 یک بی حاشیه آرام                                                                                                                                  
لیلا حاتمی در زندگی شخصی هم بسیار هوشمندانه عمل می‌کند. زندگی او به گونه‌ای نیست که برایش حاشیه ایجاد کند و روی کارش تاثیر منفی بگذارد. خانواده موفقی تشکیل داده و کاملا آرام در آن زندگی می‌کند. زندگی خصوصیش به هیچ عنوان رسانه‌ای نیست.
 حضور پررنگ و جنجال‌برانگیز در شبکه‌های اجتماعی ندارد. زندگی شخصی آرام و به دور از حاشیه او کمک می‌کند بدون دغدغه روی بالا بردن توانایی کاریش تمرکز کند و همچنان بدرخشد.
 حتی چند سال پیش وقتی حضورش در یک جشنواره بین‌المللی با حاشیه همراه شد، او با سکوت این حاشیه را پشت سر گذاشت و اجازه نداد موقعیت کاریش خدشه‌دار شود. در واقع  موفقیت او بیشتر از هر چیزی مدیون استعداد و هوشمندی اوست.