گفته های محمد علی کشاورز

صبح ساحل ، هنری - فعلا همه چیز شده پول. وقتی هم که پول وسط بیاید، فرهنگ و هنر کنار می‌روند.» این‌ها بخشی از سخنان محمد علی کشاورز است که دو سه سالی می‌شود که به دلیل بیماری خانه‌نشین شده است اما هنوز هم حافظه خیلی خوبی دارد.به گزارش ایسنا، محمدعلی کشاورز این روز‌ها سرحال‌تر از ماه‌های قبل است اما هنوز هم نمی‌تواند از خانه خارج شود. به بهانه عیادت از او، درباره برخی مسائل روز عالم هنر با او صحبت کردیم؛ از کلاس‌های بازیگری گرفته تا تهیه‌کنندگان «بی‌هنر» و «بی‌فرهنگ»! و همین موضوع بهانه‌ای شد برای صحبت از رفاقت‌های گذشته و گله از بی‌هنری الانی‌ها که پشت یکدیگر حرف می‌زنند. جایی از اصغر فرهادی و عباس کیارستمی هم می‌گوید و می‌پرسد «آن‌ها چه کردند که به اینجا رسیدند؟ جوان‌ها امروز باید الگو بگیرند.»آنچه می‌خوانید حاصل 45 دقیقه دیدار خبرنگار ایسنا با محمدعلی کشاورز است. او هنوز هم نام «اسماعیل شنگله» را بدون «استاد» خطاب نمی‌کند و برای صحبت درباره‌ی کسانی که به عیادتش می‌آیند، دوستانش «رشیدی»، «انتظامی» و «نصیریان» را از یاد نمی‌برد.

 وضعیت سینما چطور است؟

کشاورز با اینکه بیمار است و به قول خودش دو سالی است که از خانه بیرون نرفته، خیلی خوش‌خلق است. همان اول می‌گوید «آقا چرا گُل آوردید؟ خودتان گل بودید. لطف کردید. بفرمایید، بفرمایید» و صندلی کنار خودش را نشان می‌دهد.درباره وضعیت سلامتی‌اش می‌گوید: «بهترم اما وضعیت پایم خیلی خوب نیست و نمی‌توانم راه بروم. همش خوابیده‌ام توی خانه. البته پایم یک جراحی خیلی مهمی نیاز دارد که باید ببینم انجام بدهم یا نه. حالا شما چطوری؟ چه خبر از سینما؟ اینجا فقط یک روزنامه «ایران» برایم می‌آید که می‌خوانم. کلا وضعیت چطور است؟!»

 شنیده‌ام وضعیت بهتر شده؛ خدا را شکر!

کشاورز وقتی می‌شنود که «دعواها در سینما کمی کمتر شده» چندبار می‌گوید «خب، خدا را 100 هزار مرتبه شکر» و بعد هم ادامه می‌دهد:«این اول هر کاری است. کاش این آرامش فقط برای اول کار نباشد و تا آخرش همه به فکر آرامش باشند. الان برای مملکت دعوا فایده‌ای ندارد. بی‌خود چرا دعوا می‌کنند؟اگر واقعا مردم هم به دولت کمک کنند و دولت هم مردمی باشد، می‌شود کشور را ساخت. این مملکت همه‌چیز دارد. علاوه بر آن انسان‌های خوبی هم دارد. ممکن است در میان‌مان بعضی از آدم‌های بد هم وجود داشته باشند اما به‌طور کلی ملت ایران، ملت با فرهنگ و باشعوری است. باید دست به دست هم بدهند تا مملکت آباد شود و ملت آسوده باشند. مساله این است که ملت و دولت دست به دست هم بدهند.

 چهار و نیم میلیون تومان شهریه کلاس بازیگری؟!

بازیگر «مادر» و «دل‌شدگان»، یکی دیگر از اشکالات امروز سینمای ایران را کلاس‌های آموزش بازیگری می‌داند و از آن‌ها گله دارد: «یکی دیگر از اشکالات بزرگ ما که به نظرم دارد به کل سینما ضربه می‌زند، وضعیت کلاس‌های بازیگری است. رسیدگی به این مشکل برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است چون در بعضی کلاس‌ها معلوم نیست چه کسانی تدریس می‌کنند.چند روز قبل عده‌ای از این بچه‌های جوان برای ملاقات به اینجا (خانه محمدعلی کشاورز) آمده بودند و می‌گفتند چهار میلیون و 500 هزار تومان از ما شهریه می‌گیرند که سرکلاس برویم. کجای دنیا چنین چیزی است؟من که خوشبختانه چند وقتی است سینما نرفته‌ام و تلویزیونی هم که اینجا داریم را خیلی نگاه نمی‌کنم اما نتیجه‌اش را شما دارید می‌بینید.

 بازیگری که در تهران نشسته می‌تواند نقش لُر و ترکمن را بازی کند؟

محمدعلی کشاورز وقتی خاطراتش را مرور می‌کند، بارها و بارها بر مطالعه تاکید دارد و می‌گوید آدم بی‌سواد به درد سینما نمی‌خورد. او اما از دست بازیگران، کارگردانان و تهیه‌کنندگان امروزی گله دارد و معتقد است آن‌ها حتی از راه‌های رفته افراد موفق هم الگوبرداری نمی‌کنند: «همانطور که گفتم چند جوانی که به عیادت آمده بودند می‌گفتند باید چهار و نیم میلیون تومان برای کلاس آموزش بازیگری بدهند؛ آن‌هم بعضی از کلاس‌هایی که معلوم نیست چه چیزی در آن‌ها یاد می‌دهند. چرا می‌گویم معلوم نیست؟ چون کسی که می‌خواهد سینما درس بدهد ابتدا باید تمام مسائل فرهنگی جامعه‌اش را متوجه شود اما امروز بعضی از کلاس‌ها فقط به پول توجه دارند.یک هنرپیشه باید خیلی با فرهنگ باشد. یک بازیگر باید ادبیات مملکتش را بداند. یک بازیگر باید برود جای جای کشورش را ببیند اما امروزی‌ها این‌کارها را نمی‌کنند و فقط در تهران مانده‌اند. در حالی که ما سرزمین بسیار عالی‌ای داریم که در دنیا تک است. خداوند به این مملکت واقعا لطف کرده است.کسی که می‌خواهد هنرپیشه شود باید برود شرق، غرب، شمال و جنوب را ببیند و روابط اجتماعی اقوام ایرانی را مشاهده کند. یک هنرپیشه باید بتواند نقش سیستانی، لر، ترکمن و... را بازی کند؛ اما این به شرطی است که بازیگر ما از تهران پایش را بیرون گذاشته باشد».

 کارگردان‌های خوب کم کار شده‌اند

«در حوزه کارگردان‌ها هم همین‌ است. ما در کشورمان کارگردان‌های خیلی خوبی داریم که البته کم کار می‌کنند. کارگردانی مثل عباس کیارستمی را داریم که کارهایش در سطح جهان معروف است. یا آقای فرهادی است که ایشان را از نزدیک نمی‌شناسم ولی فقط یک فیلم «چهارشنبه سوری» را دیدم که فیلم خوبی بود و بازیگران خوبی هم داشت».از محمد علی کشاورز وقتی می‌پرسیم «خودتان هنوز هم مطالعه می‌کنید؟»، انقدر این سوال برایش جای تعجب است که پاسخ می‌دهد: «مگر می‌شود آدم مطالعه نکند؟!»«مگر می‌شود به مطالعه پایبند نباشم؟ به نظر من مطالعه لازمه یک بازیگر است. نه فقط برای بازیگر بلکه مطالعه لازمه شما جوان‌هاست. متاسفم بگویم که این خصوصیت را در بچه‌هایی که امروز سینما کار می‌کنند نمی‌بینیم.بچه‌های علاقمند باید دور و اطراف‌شان را خوب ببینند. در این سینما بگردید، بالاخره یک عباس کیارستمی و یک اصغر فرهادی پیدا می‌شود. بروید و ببینید این‌ها چه کرده‌اند که فیلم‌شان در دنیا دیده شده است. کاری به جایزه و اسکار و... هم ندارم، می‌گویم ببینید چه کرده‌اند که کارشان مورد توجه دنیا قرار گرفته است. ما که از هر نظر مورد توجه دنیا هستیم باید از نظر فرهنگی و سینما هم شاخص باشیم.»

 علاقمندان به بازیگری تئاتر کار کنند / چهره، ماندگاری نمی‌آورد

«موضوع دیگری که به نظرم می‌رسد این است که اگر بخواهیم سینمای پیشرفته‌ای داشته باشیم باید تئاتر مملکت‌مان را رونق بدهیم. تئاتر اصل است. هنرپیشه‌ای که در تئاتر کار می‌کند باید ادبیات را خوب بداند. به تئاتر باید خیلی اهمیت بدهند اما متاسفانه آنطور که باید اهمیت نمی‌دهند.حمد علی کشاورز هر چند دقیقه یکبار به کتابخانه روبه‌رویش اشاره می‌کند و می‌خواهد نشان دهد که به نظر او هیچ چیز به اندازه مطالعه و «یاد گرفتن» برای یک بازیگر و سینماگر مهم نیست؛ چیزی که امروز حداقل برای خیلی‌ها حلقه مفقوده‌ای در زندگی روزمره است.