کابوس مهار شعله‌های سرخ

به نوشته روزنامه صبح ساحل، خودرو در محاصره آتش است و مرد جوان در دل شب با چهره رنگ‌پریده و درمانده ، به شعله‌های بی‌رحم چشم دوخته و نظاره‌گر سوختن سرمایه‌اش است. خودروی  MVM  سرمایه‌ای که در پارکینگ منزل به دست فرد ناشناسی به آتش کشیده شده و به علت عدم حضور آتش‌نشان در منطقه، زبانه‌های حریق اجازه نزدیک شدن افراد برای اطفا را نمی‌دهد. هیاهوی در محل برپاست، علیرغم تلاش اهالی برای مهار آتش،هرلحظه امکان انفجار است و وقوع اتفاقات ناگوار. ساعاتی می‌گذرد و شعله‌های سرکش پس از بلعیدن خودرو فروکش می‌کنند و آهن‌پاره‌ای از ماشین شاسی‌بلند، به‌جا می‌گذارند. خودروی که اگر آتش‌نشان در روستا بود و به‌موقع به محل می‌رسید خسارت کمتری می‌دید  اما به گفته مالباخته ، در زمان وقوع حادثه  طی تماس با آتش‌نشانی در روستای کم کرت جغین جنوبی، اپراتور بیان داشته که خودرو آتش‌نشانی خراب است و خودروی دیگری نداریم  ...
پرونده‌ای در خصوص شعله‌های عمدی  آتش در روستای قلعه جغین شمالی روی میز دستگاه قضایی قرار  گرفت و این آتش‌سوزی بار دیگر کمبود و نبود امکانات اطفای حریق را نمایان کرد .نبود امکانات و تجهیزات کافی به یک چالش در مهار آتش‌سوزی‌های در روستاهای هرمزگان  تبدیل‌شده است.

 ماجرای حریق MVM

سجاد نصرتی می‌گوید: «حدود ساعت 10 شب جمعه  هفته گذشته  طبق معمول از محل کار به خانه آمدم خودروی33 MVM را  در حیاط خانه  پارک کردم  با بدرقه فرزند خردسالم  به داخل خانه رفتم ،  حدود ساعت 2 بامداد  بود ،من و همسر و فرزندانم وحشت‌زده  با صدای انفجار مهیب از خواب بیدار شدیم و  از شدت وحشت به‌سرعت به سمت درب خروجی منزل دویدیم».
 آن‌ها سراسیمه  هنگامی‌که درب را باز می‌کنند و با حجم عظیمی از آتش  که تمام حیاط خانه را فراگرفته بود مواجه می‌شوند.
« از ترس اینکه حریق وارد  خانه شود سریعاً فرزندانم را از درب دیگر منزل خارج کردم و با آتش‌نشانی روستای کم کرت جغین جنوبی  تماس گرفتم ولی در کمال تعجب اپراتور آتش‌نشانی گفت که باطری ماشین چند روزی است خراب است و نمی‌توانیم  به محل بیایم،از آمدن آتش‌نشانی ناامید شده بودم می‌دانستم که خودروی آتش‌نشانی شهر بالا شهر که نزدیک  روستای ما است نیز خراب است به همین منظور  اقدام به کمک خواهی از همسایگان نمودم که شاید بتوانیم آتش را مهار کنیم تا به خانه‌ام سرایت نکند».
 در  آن ساعت از شب ،همسایگان  با شنیدن فریاد کمک خواهی این خانواده و مشاهده توده عظیم دود، به محل می‌آیند تا کمکی کرده باشند  درحالی‌که آتش وسیع است...
 حیاط ما درب ندارد و فردی وارد پارکینگ حیاط شده پس از شکستن شیشه عقب ماشین ، خودرو که حاصل سال‌ها تلاش من بود را  یک‌شبه به آتش کشید و فرار کرد، نمی‌دانم او کیست و چه دشمنی با من داشته است ،در حال حاضر پرونده برای بررسی موضوع در محاکم قضایی در حال پی گیری است.

  
 جولان حریق به علت نبود خودروی اطفا

«جغین شمالی دارای 7 روستا با جمعیت بیش از 8 هزار نفر و مساحت زیادی از باغات و نخیلات و منازل ،خودروی آتش‌نشانی ندارد و اگر حادثه‌ای رخ دهد نزدیک‌ترین آتش‌نشان به ما در جغین شمالی است  میانگین رسیدن به محل  حدود 10 دقیقه‌ای  زمان می‌برد و در این مدت شاید آن باغ و ملک و... از بین برود». «. بابک بهرامی دهیار قلعه جغین  شمالی بابیان این مطلب گفت:  مانند خودروی MVMیکی از اهالی روستا که متأسفانه به علت نبود خودروی اطفا حریق در محل از بین رفت».وی از نزدیک‌ترین پایگاه آتش‌نشانی به این روستا و خرابی خودروها  سخن گفت و ادامه داد: «خودروی نیمه سنگین  آتش نشانی با عمر بیش از 15 سال  در شهر بالاشهر قرار دارد که این شهر با روستای جغین شمالی  حدود 5 کیلومتری فاصله دارد اما این خودرو همیشه خراب است و بهتر بگویم اسقاطی و رده خارج است ،خودروی دیگری نیز در پایگاه  روستای جغین جنوبی بافاصله  10 کیلومتری از روستای ما مستقر است».بهرامی گفت که چند سالی است درخواست خودرو اطفا حریق به استانداری و بخشداری داده‌اند اما فعلاً خبری از اختصاص این خودرو نیست. وی در خصوص سوختن منزلی گفت:مدتی قبل منزلی در این روستا آتش گرفت اما  زمانی که آتش‌نشانان به محل رسید ، به علت پخش شدن حریق و انفجار کپسول گاز ، خانه کاملا از بین رفت.

 از کار افتادن باطری خودرو

مهدی ترکی زاده راننده و آتش‌نشان روستای جغین جنوبی در خصوص خرابی خودروی  نیمه سنگین آتش‌نشان گفت: ساعت 11شب قبل از حادثه، باغات منطقه ناصرآباد جغین آتش‌گرفته بود و بعد از مهار قسمتی از آن ، آب مخزن تمام و قرار شد مخزن را پر از آب کنم که فهمیدم خودرو روشن نمی‌شود و باطری آن از کار افتاده است ،با کمک اهالی و دو باطری،در آن ارتفاعات خودرو روشن شد و در ساعت 5 صبح  با سختی زیاد به پایگاه رسیدم. وی ادامه داد: مالباخته ساعت 2 صبح  به من زنگ زد و کمک خواست سریع خودم را به ماشین رساندم اما هرچه استارت زدم روشن نشد بلافاصله با شماره تماس‌گیرنده ارتباط گرفتم و موضوع را در جریان قراردادم و گفتم به آتش‌نشان‌های دیگر تماس بگیرند.    ترکی زاده  از مهار 35 حریق در 17 دهیاری و روستای تحت پوشش و چند شهر اطراف در 6 ماه گذشته خبر داد و گفت: مدتی قبل به همراه سرباز وظیفه‌ای  اقدام به خاموش آتش‌سوزی می‌کردم که وی بعد از اتمام مدت سربازی  از منطقه رفت و من تنها پایگاه را می‌چرخانم. وی با اشاره به فاصله این روستا با روستای دیگر افزود: سعی می‌کنیم در کمترین زمان به محل حادثه برسم ولی بر اساس موقعیت منطقه، جاده  و آب‌وهوا ، نهایتاً 5 تا 10 دقیقه بعد از حادثه می‌رسم  که گاهی بار خساراتی زیاد به منزل و باغات وارد می‌شود .

عدم‌حمایت از پایگاه‌های آتش‌نشانی

حسین دهکار دهیارجغین جنوبی  روستای «کم کرت»  از عدم ارائه خدمات  و حمایت مسئولین  و دهیاران بابت ضرر و زیان  خودروی آتش‌نشانی سخن گفت و افزود:  زمانی که خودروی آتش‌نشانی خراب می‌شود با بودجه خود دهیاری  خودرو می‌بایست لوازم‌یدکی خریداری و تعمیر شود  و... هیچ‌یک از دهیاری‌ها و یا ادارات مربوطه  هزینه آن را پرداخت نمی‌کنند و حتی چند بار از دهیاری‌های تحت پوشش خواستم کمکی نمایند اما متأسفانه جوابی نشنیدم. وی ادامه داد: البته مقررشده است  در آینده نزدیک تفاهم‌نامه بین دهیاران تنظیم و قسمتی از اعتبار دهیاری‌ها برای پایگاه آتش‌نشانی در نظر گرفته شود اما هنوز مشخص نیست که این موضوع اجرایی شود یا نه. دهکار گفت: در سال 90 یک پایگاه آتش‌نشانی با یک دستگاه خودرو  در روستا راه‌اندازی شد  که از آن سال به بعد اطفا حریق  حدود 18 روستا بخش و روستاهای  بخش همجوار را  تحت پوشش‌داریم .وی بابیان اینکه در 6 ماه نخست سال جاری  16 میلیون تومان از اعتبارات دهیاری برای استهلاک و خرید لوازم‌یدکی  این خودرو هزینه شده است ادامه داد: اکثر آتش‌سوزی‌ها به علت گرمای هوا در تابستان رخ می‌دهد و در این مدت در منطقه و شهرهای اطراف نیز اطفا حریق داشته‌ایم و آن‌ها را تحت پوشش  دادیم . دهکار اضافه کرد: اگر در اندک مواقعی نتوانسته‌ایم  خدمتی ارائه دهیم  فقط به علت نواقص کوچک و یا قریب‌الوقوع خودرو بوده است.

 جذب اعتبارات تجهیزات آتش نشانی در 11 پایگاه ضروری استان

78 پایگاه آتش‌نشانی روستایی در سطح استان هرمزگان فعال است .در برنامه‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های كشور به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌شده كه هر پايگاه ١٠ روستا را تحت پوشش قرار دهد. و در زمان بحران به درخواست بخشدار و فرماندار منطقه باید خارج از محدوده حضورداشته باشد .
 به گفته امیر حبیبی  سرپرست دفتر امور روستایی و شورای استانداری هرمزگان، در سطح كشور نقاط اختصاص پایگاه‌های آتش نشانی  بر اساس شریان‌ها و خطوط مواصلاتي جايگذاري شده است . سال گذشته 83 پایگاه آتش‌نشانی روستایی در استان وجود داشت که در حال حاضر به علت تبدیل  چند روستا به شهر ،78 پایگاه و ماشین آتش‌نشانی فعال است. همچنین ٦/٤  درصد دهیاری‌های استان داراي ماشين آتش‌نشانی هستند.

حبیبی با تأکید بر اینکه تلاش می‌کنیم در آینده نه‌چندان دور  بتوانیم پایگاه‌های  آتش‌نشانی روستایی را افزایش دهیم،  به کمبود امکانات و تجهیزات آتش‌نشانی و خودروهای فرسوده روستاها گریزی زد که سبب شده تا بعضی مواقع  دست آتش‌نشانان برای اطفای حریق در برخی مناطق کوتاه بماند یا مواقعی که آتش‌نشان طبق وظیفه نانوشته و انسانی به روستاها و مناطق دوردست  و حومه نیز خدمات‌رسانی می‌کنند.
سرپرست دفتر امور روستایی و شورای استانداری هرمزگان یادآور شد : با  مشکلات اعتباری و چالش های روبرو هستیم، از سال گذشته در حال پیگیری  جذب اعتبارات تجهیزات آتش نشانی در 11 پایگاه ضروری استان را با نظر مدیریت بحران استان  هستیم .

حبیبی ادامه داد: بر اساس این پی گیری که در اواسط سال گذشته بر اساس لیست پیشنهادی جهت اختصاص خودروی آتش نشانی جهت دهیاری های استان،  دو دستگاه خودروی آتش نشانی به کرگان میناب و رودبار خمیر اختصاص یافت. وی این 11 پایگاه را سیاهو ، رودباربخش رویدر  خمیر، گزدان جاسک ، روتان بمانی سیریک، ماشنگی رودخانه رودان، حکمی میناب ، درتکمدو گافر و پارامون  بشاگرد، لاورمیستان جناح بستک ، کشکوئیه حاجی آباد، برکه دکاء کوشکنار  پارسیان و بستانه  بندرلنگه اعلام کرد.

حبیبی این را هم متذکر شد که به علت اختصاص اعتبارات ناچیز در بخش روستایی ،  دهیاران دارای پایگاه آتش‌نشانی باید مدیریت اعتبارات را در دست بگیرند و تلاششان را برای سالم  نگه‌داشتن خودروها به علت گرانی تجهیزات  به کار ببرند.وی يكي از مهم‌ترین اولویت‌های دهياري داراي پايگاه آتش‌نشانی كاهش خطرپذیری سوانح و نجات جان روستائيان در حوادث به‌ویژه آتش‌سوزی‌ها دانست و با تأکید بر اینکه باید دهیارها به‌جز نگاه عمرانی باید نگاه ایمنی و نجات اهالی روستا  را داشته باشند اظهار داشت: باید  دهیار، بخشداران به آتش‌نشانی حساس شوند و در اختصاص  بخشی از اعتبارات خود در رابطه با آتش‌نشانی و ایمنی مشارکت کنند اما متأسفانه دیده می‌شود  این امر  جز اولویت‌های آن‌ها نیست. این مقام مسئول از بستن تفاهم‌نامه‌ای مابین دهیارها ، بخشداری‌ها و فرمانداری‌ها در آینده خبر داد که بر اساس آن، موظف هستند بخشی از اعتبارات برای مقابله  با حوادث و بحران‌های طبیعی و انسانی  در مواقع اضطراری اختصاص دهند. وی  متوسط دریافت دهیارها در سال را 150 تا 160 میلیون تومان  اعلام کرد که 60 درصد طبق آیین‌نامه صرف عمران می‌شود .سرپرست دفتر امور روستایی و شورای استانداری هرمزگان این موضوع را پذیرفت که در بعضی از بخش‌ها و مناطق روستایی یا خودرو و تجهیزات آتش‌نشانی وجود ندارد و یا در صورت وجود نیروهای ماهر و متخصص فعال نیست.

حبیبی افزود: دهیاری‌ها  به دلیل عدم توانایی در تأمین نیروی انسانی موردنیاز برای فعالیت در پایگاه‌های آتش‌نشانی روستایی نیروهای وظیفه  استفاده می‌کنند که دوره‌های آموزشی  تئوری  و عملی را در مراکز آموزشی مربوطه طی کرده‌اند.وی  برنامه‌ریزی‌های اداره كل مديريت بحران استان درصورتی‌که امكانات هر شهرستان پاسخگوي مقابله با حوادث را ندهد فرمانداران می‌توانند با هماهنگي فرمانداران شهرستان‌های مجاور از امكانات شهرستان‌های معین استفاده کنند. حبیبی بیشترین حوادث رخ داده در سطح روستاها را آتش سوزی باغات و مراتع و منابع طبیعی دانست.

 کمبود امکانات و تجهیزات حلقه‌های مفقوده توسعه

کمبود امکانات و تجهیزات آتش‌نشانی و نیروی آتش‌نشان می‌توان یکی از حلقه‌های مفقوده  توسعه  روستاها دانست و باعث ایجاد بحران در حادثه به وجود آمده خواهد شد. همچنین این را هم نباید نادیده گرفت که وجود ایستگاه آتش‌نشانی در منطقه در زمان حادثه قوت قلبی برای مردم منطقه است .
گفتنی است :هرمزگان دارای یک هزار و 218 دهیاری ، 2 هزار و274روستا و یک هزار و715 نفر روستای  دارای سکنه است .درواقع ٤٥ درصد مردم استان در روستاها زندگي می‌کنند و رتبه سوم در كشور داراست.