رنج تلخ بی آبی در روستا‌های هرمزگان

صبح ساحل ، اقتصادی -   بیش از ۸۰ درصد از منابع آبی در روستا‌های هرمزگان بر اثر خشکسالی کاهش یافته است.میزان بارش‌های امسال در هرمزگان نسبت به پارسال ۹۰ درصد و در بلند مدت ۷۰ درصد کاهش یافته است

سعید رنجبرمدیرکل هواشناسی هرمزگان می‌گوید: بر اساس نقشه‌های هواشناسی در ماه‌های آینده بارش محسوسی در هرمزگان نداریم.

بسیاری از منابع محدود نیز بر اثر تبخیر و گرمای هوای هرمزگان از بین می‌رود.سالانه سه هزار مترمکعب از منابع آبی استان تبخیر می‌شود که هزار مترمکعب بیشتر از میانگین کشوری است.

منابع زیرزمینی در دسترس نیز به علت برداشت بی رویه افت کیفیت پیدا کرده و در حال خشک شدن است.خشکسالی باعث خشک شدن بیش از ۵۰ دشت و ۲۵ حلقه چاه در سال‌های اخیر شده است.

منابع آبی  15 دشت های  نیز تا ارتفاع 70 متر  پایین رفته است.

۱۳۵ حلقه چاه با کاهش آبدهی و ۱۸۳ حلقه چاه نیز افت کیفیت پیدا کرده اند.روستا‌های هرمرگان ۳۷۵ چاه تامین آب دارد.

بی آبی‌ها سطح زیر کشت محصولات را در برخی دشت‌ها را به کمتر از ۳۰ درصد کاهش داده است و با روند فعلی در سه سال آینده دیگر امکان کشاورزی و کشت  در هرمزگان وجود ندارد.

دشت دو هزار هکتاری کهورستان از مناطق عمده کشاورزی در بندرخمیر است که اکنون کمتر از ۱۵ درصد آن زیر کشت می‌رود.افت منابع زیرزمینی  همچنین بسیاری از روستا‌ها را با بحران فرونشست زمین همراه کرده است.

۳۰ روستا در استان  به علت فرونشست زمین در خطر تخلیه هستند.

امید ذاکری مدیرکل منابع طبیعی هرمزگان می‌گوید: اکنون ۳۰ نقطه گالی و ۲ کانون فرونشست زمین در استان با هشت هزار هکتار مساحت شناسایی شده است.

گالی نوعی فرسایش خاکی است که منجر به ایجاد خندق در زمین می‌شود.این کانون‌ها جان ۴۰ هزار نفر جمعیت ساکن در این مناطق را تهدید می‌کند.

مدیر عامل آب و فاضلاب روستایی هرمزگان می‌گوید: همه منابع تامین آب در روستا‌ها مانند چشمه ها، قنات و چاه خشکیده و یا افت کیفیت پیدا کرده اند.

عبدالحمید حمزه پور می‌افزاید: از روستا‌های دارای سکنه ۲۲۹ روستا با بحران بی آبی و کم آبی روبرو هستند.

وضعیت بی آبی در یکی از روستاهای شرق هرمزگان

کمبود منابع آب باعث شده تا آبرسانی با تانکر‌های سیارمورد توجه مسولان آب و فاضلاب روستایی قرار گیرد. ۱۱۹ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود و بقیه روستا‌ها نیز در ۲۴ ساعت تنها ۲ ساعت به آب دسترسی دارند.

اما این شیوه آبرسانی علاوه بر ناپایداری، هزینه بالایی برای روستاییان دارد و از نظر بهداشتی نیز کیفیت لازم را ندارد.

فرسودگی شبکه توزیع آب روستایی نیر کیفیت آب روستا‌ها را پایین آورده است.کیفیت پایین آب روستایی به علت فرسودگی شبکه و وجود منبع‌های سیمانی است.

۳۳ درصد خطوط توزیع شبکه فرسوده است که باعث هدررفت ۲۵ درصد منابع فعلی می‌شود.اصغر از روستای چیرم آباد بخش رودخانه شهرستان رودان می‌گوید: آب، زنگ زدگی و مزه تلخی دارد.

مراد از اهالی روستای محمد آباد شهرستان رودان نیز می‌گوید: سقف منبع سوراخ است و از این طریق رسوباتی به داخل منبع آب روستا نفوذ کرده و منجر به آلودگی آب می‌شود.

وی می‌افزاد: خطوط انتقال آب ترکیدگی زیادی دارد و گاهی بیش از ۸ ماه طول می‌کشد تا ماموران آب و فاضلاب روستایی این ترکیدگی را برطرف کنند.

یکی دیگر از اهالی روستا می‌گوید: آب اشامیدنی که داخل یخچال نگهداری می‌شود مدتی بعد شور و گازدار می‌شود.آب ناسالم و استفاده از روان آب‌های سطحی باعث شیوع بیماری‌های گوارشی، دل درد و هپاتیت در روستا‌های بشاگرد و جاسک شده است.

مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی هرمزگان می‌گوید: آلودگی و زنگ زدگی آب مربوط به لوله کشی درون خانه هاست و اداره کنترل کیفیت آب و فاضلاب روستایی مرتب آن را آزمایش کیفیت می‌کند که در صورت افت کیفیت به آن کلر افزوده می‌شود.

کمبود آب منجر به سوء استفاده عده‌ای افراد شده و گاهی آب خام چاه را بدون تصفیه به مردم می‌فروشند.برخی افراد در خانه هایشان چاه غیرمجاز حفرکرده اند و آن را با قیمت‌های بالا به روستاییان می‌فروشند.

در مصرف آب با تانکر نیز استاندارد‌های بهداشتی لازم رعایت نمی‌شود. تانکر‌های حمل آب تنها آب شرب حمل نمی‌کنند و گاهی آب تصفیه نشده نیز حمل می‌کنند این باعث شده تا مخزن تانکر‌ها مناسب نباشد.

همچنین برخی روستا‌ها به دلیل مخزن‌های کوچک توانایی نگهداری آب در بلند مدت ندارندیکی از اهالی روستا‌های بخش لیردف شهرستان جاسک می‌گوید: هر نود روز یکبار آب شرب با تانکر آورده می‌شود که ما این آب را درون انبار‌های سیمانی ذخیره می‌کنیم.

منبع‌های سیمانی مکان مناسبی برای رشد انواع باکتری‌ها و میکروب هاست.نیاز آبی روستا‌ها ۲ هزار و ۲۰۰ لیتر با ثانیه است که اکنون ۸۴۰ لیتر بر ثانیه کمبود دارد.

آب و فاضلاب روستایی از سال ۹۰ اقدام به تهیه راه‌های بلند مدت و پایدار تامین آب روستایی کرده است.

احداث آب شیرین کن/مجتمع‌های آبرسانی و انتقال از خطوط منطقه‌ای راه‌های بلند مدتی است که مورد توجه است.معاون نظارت بر بهره برداری آب و فاضلاب روستایی هرمزگان می‌گوید: دیگر امیدی به کشف منابع جدید آب شیرین نداریم و بایستی با تکنولوژی‌های جدید آب مورد نیاز مردم تامین شود.

احمد شاکری می‌افزاید: احداث ۱۲ آبشیرین کن و ساخت ۱۴ مجتمع آبرسانی و انتقال آب از سد‌های موجود و خطوط بین منطقه‌ای در دستور کار و مطالعه است.

معاون نظارت بر بهره برداری آب و فاضلاب روستایی می‌گوید: تامین آب ازمنابع پایدار مهمترین مزیت مجتمع‌های آبرسانی است.شرکت آب و فاضلاب سیاست‌های تشویقی و تضمینی برای حمایت از سیاستگذارن در این زمینه دارد.

مدیر عامل آب و فاضلاب روستایی نیز می‌گوید: در صورت سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه احداث آب شیرین کن، آب تصفیه شده آن‌ها به مدت ۱۵ سال خریداری می‌شود.

حمزه پور می‌گوید: انتقال آب از مناطق و استان‌های مجاور نیز در دستور کار است و تاکنون بخشی از آب شرب روستاییان از انتقال آب از دشت کوثر چهارمحال بختیاری و منطقه سیستان بلوچستان تامین شده است.

ساخت آبشرین کن‌های جدید مخاطرات زیست محیطی دارد که کمتر به آن توجه شده است. به خصوص که در محل چاه کشاورزی روستا‌ها نصب شده باشد.

نادریان کارشناس محیط زیست می‌گوید: استفاده گسترده از آب شیرین کن در روستا‌ها منجر به فاجعه زیست محیطی در آینده می‌شود. زیرا از هر لیتر آب حدود ۳۰۰ سی سی آب شیرین تولید می‌شود و بقیه آب با شوری زیاد به طبیعت و منبع اصلی باز می‌گردد.

این در طول زمان منجر به افزایش شوری و غیرحاصلخیز شدن خاک می‌شود.پساب‌های آب شیرین کن‌ها به رودخانه و پایین دست منابع آب رها می‌شود که احتمال نفوذ به منابع مجاور دارد.

در حال حاضر آب مورد نیاز روستا‌های هرمزگان از ۳۷۵ حلقه چاه،۶۲ دهنه چشمه، یک رشته قنات، ۶۴ فقره انشعاب از خطوط آبرسانی بین منطقه‌ای و ۲۰ آبشیرین کن تامین می‌شود.خشکسالی‌های بلند مدت در هرمزگان باعث خشکیدن ۲۵ حلقه چاه،۱۳۵ حلقه با کاهش آبدهی و ۱۸۳ حلقه چاه تغییر کیفیت داده اند.

هرمزگان یک هزار و ۷۱۵ روستا داردکه از این شمار یک هزارو ۲۸۲ روستا دارای شبکه و تاسیسات آبرسانی هستند.