افسار بازار خودرو در دست دلالان

به نوشته روزنامه صبح ساحل، بازار خودرو برای دلالان و واسطه‌گران این روزها بسیار داغ است. با نگاهی به آگهی‌های درج‌شده در فضای مجازی و بازدید میدانی از نمایشگاه‌های اتومبیل، درمی‌یابیم کمتر از 10 درصد مصرف‌کنندگان واقعی خودرو هستند. دلالان برای کسب سود بیشتر و بالا نگه‌داشتن ارزش سرمایه‌ی خود به بازار خودرو روی آورده و سعی در بالا نگه‌داشتن قیمت خودرودارند. وضعیت فعلی بازار خودرو به نحوی است که مردم عادی همچنان بیشترین ضرر را می‌کنند، به‌گونه‌ای که میان خرید یا نخریدن خودرو دچار سردرگمی هستند. دلیل این امر گرانی افسارگسیخته‌ی بازار خودروهای داخلی است. علاوه بر نقش پررنگ دلالان در بازار خودرو، دلایل دیگری هم می‌تواند بر روی قیمت خودرو تأثیرگذار باشد. نرخ تورم و نوسانات ارزی را می‌توان از دلایل گرانی خودرو در کشور دانست.
 به گفته‌ی «مهدی صادقی نیا رکی»، معاون صنایع وزارت صمت ورودی صنعت خودروسازی و نرخ ارز روان است و نهاده‌های تولید به‌صورت روزانه خرید می‌شود و دیگر نهاده‌ها هم تابعی از نرخ ارز است. به گفته‌ی کارشناسان بازار خودرو، قیمت خودرو در بازار آزاد و کارخانه تفاوت چشم‌گیری دارد و این نشان‌دهنده‌ی عدم رضایت خودروساز و مردم از این قیمت‌هاست. در این میان عده‌ای به‌عنوان دلال و واسطه در حال مدیریت بازار هستند و سود اصلی را کاسب می‌شوند. طبق آمار منتشرشده از معاونت امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید خودرو در کشور امسال رشد چشم‌گیری داشته است. امسال ۳۹۹ هزار دستگاه تولیدشده است درحالی‌که این رقم، پارسال ۳۳۵ هزار دستگاه بوده است و از ۳۹۹ هزار دستگاه خودروی تولیدشده، ۳۲۴ هزار دستگاه تحویل‌شده است و مابقی خودروهای ناقص بوده‌اند که به کارخانه بازگشت خورده‌اند. درنهایت طبق این آمار منتشرشده و پیشرفت صنعت در تولید خودرو، بازار باید با کاهش قیمت مواجه شود نه افزایش سرسام‌آور!

 عرضه خودرو در بورس، راهی برای رهایی از گرانی
 برخي بنگاه‌های خرید‌وفروش خودرو در بندرعباس، از وضعیت فعلی بازار خودرو ناراضی هستند، مسئولان بنگاه‌های ماشین در گفتگو با خبرنگار صبح‌ساحل می‌گویند:«متأسفانه در وضعیت فعلی که قیمت خودرو رو به افزایش است و خریدوفروشی صورت نمی‌گیرد، ما همچنان در این بازار بلاتکلیف هستیم. به دلیل عدم ثبات در بازار، قدرت خرید مردم به نسبت سال‌های گذشته بسیار کمتر شده است. وضعیت اقتصادی کشور به‌گونه‌ای است که هیچ‌چیزی قابل پیش‌بینی نیست. قیمت‌ها سرسام‌آور است، درنتیجه، خرید خودرو در وضعیت کنونی ضرر است. تقاضای کم برای خریدوفروش منجر به رکود بازار خودرو شده است.» به گفته‌ی آن‌ها، برخی‌از مردم برای حفظ ارزش دارایی خود، ملک و خودرو خریداری می‌کنند، چون خودرو راحت‌تر قابل وصول است. به همین علت مردم به خرید خودرو گرایش پیداکرده‌اند و خودروهای خود را در خانه‌هایشان نگهداری و احتمالاً با افزایش قیمت مجدد آن‌ها را به بازار عرضه می‌کنند. بنگاه‌داران خودرو معتقد هستند:«زمانی قیمت در این آشفته‌بازار، روند نزولی پیدا می‌کند که تمامی ماشین‌های موجود در کارخانه‌ها به بازار تزریق شود.»  نمایندگان مجلس، طرح ساماندهی بازار خودرو را مطرح کرده‌اند. این طرح برم بنای عرضه خودرو در بورس  کالای ایران به‌منظور شفافیت بالای معاملات این بورس  و تحقق اهداف برای تبدیل خودرو به یک کالای مصرفی است. کارشناسان بازار خودرو معتقد هستند سفته‌بازی و سوداگری از دلایل اصلی گرانی خودرو است. باعرضه خودروی صفرکیلومتر در بورس کالا، بازار خودرو به‌مرور علاوه بر رشد کیفیت در تولید از یک کالای واسطه‌گری به کالایی مصرفی تبدیل می‌شود.  بر اساس این طرح تمامی خودروهای تولید داخل از طریق بورس کالا عرضه می‌شوند. خریداران خودرو در بورس حق فروش خودرو را تا دو سال بعد نخواهند داشت و در این مدت ملزم به پرداخت مالیات سنگینی هستند. تمام خودروهای سبک صفرکیلومتر داخلی و برخی خودروهای خارجی هم مشمول این طرح می‌شوند. همچنین هرکس در سال فقط یک خودرو از یک مدل می‌تواند از بورس خریداری کند. در بورس کالا، خودرو باقیمت تمام‌شده و واقعی معامله می‌شود.  قیمت پایه را نیز سازمان حمایت از مصرف‌کننده مشخص می‌کند.  اما برخی کارشناسان صنعت‌خودرو معتقد هستند، عرضه خودرو در بورس تنها شفافیت را به  بازار برمی‌گرداند، چون سرمایه‌ای که از عرضه خودرو در بورس به دست می‌آید مستقیما به خودروسازان پرداخت نمی‌شود. مسلما این چرخش پول در چندمسیر خطرناک است و فساد اقتصادی را افزایش می‌دهد. زمان عملی شدن طرح عرضه خودرو در بورس و بهترشدن اوضاع بازار نامشخص است. فعالان بازار خودرو برای مقابله با گران‌فروشی تاکنون راهکارهای مختلفی را عملی کرده‌اند اما حضور پررنگ دلالان، همیشه به چشم می‌خورد.

 حذف دلالان، قیمت کاذب را ازبین می‌برد
یکی از اصلی‌ترین علت‌های موج گرانی در بازار خودرو، دلالان و سفته‌بازان هستند. تا زمانی که راهکاری برای جلوگیری از پیشروی آنان در بازار به کار گرفته‌نشود، اوضاع نابسامان خریدوفروش خودرو ادامه‌دار خواهد بود.  دولت با نظارت بیشتر در بازار خودرو و تزریق نقدینگی در این صنعت می‌تواند مانع از افزایش قیمت کاذب و سبب خلع ید دلالان شود. در بهار امسال خبر دستگیری سلطان خودرو منتشر شد. این زن‌وشوهر مجرم، با پیش‌خرید بیش از ۶ هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو از شرکت سایپا، ضربه‌ی بزرگی به صنعت خودرو وارد کردند. وجود چنین مفسدانی در افزایش چند برابری قیمت خودرو  تأثیرگذار است . دولت باید با برنامه‌ریزی‌ و تدابیر لازم، سدی مقابل احتکار کنندگان ایجاد کند تا بیش‌ازپیش به بازار ضربه وارد نکنند.