صنایع دستی دریایی فرصتی برای ارزآوری

مگر می شود همسایه دریا باشی ، عشق شنا وماهیگیری نداشته باشی؟ مگر می شود هم نشین ساحل باشی و علاقه ای به آبزیان و موجودات دریایی نداشته باشی؟  زندگی در کناردریا و امواج خروشان آن حس و حال عجیبی دارد . وقتی دل به دریا بستی دوست داری همیشه در کنارش باشی.دوست داری سواربر امواج آن  تا دور دست ها سفرکنی .  دوست داری  در ساحل منتظر جذرومد بمانی تا هدیه دریا را بی هیچ منتی صیدکنی. می گوید : از کودکی عاشق آبزیان بزرگ و کوچک بوده ، صدف ، ماهی ، میگو ، خرچنگ و ... را از ساحل جمع آوری و خشک می کرد. او در کنار دریا بزرگ شد و رشد کرد.  اماهم نشینی با دریا ، نه اورا ناخداکرد، نه جاشو و نه صیاد .او سال هاست با صدف هایی زندگی می کند که از دوران کودکی ، زیستن با آنها را خوب آموخته است. اکنون در اینجا در روستای ایسین شهرستان بندرعباس  با چیره دستی  او ، صدف های بی جان ، جان می گیرند. با ذهن خلاق و دستان توانمندش در کنار سه فرزند خود ، آثارهنری بسیار زیبایی خلق می کند. آثاری که معرف فرهنگ اصیل ایران زمین است. آثاراو بیشتر برگرفته از داستان های شاهنامه فردوسی است.

  
او بنیانگذار صنایع دستی  دریایی در ایران است.
«علی آران» کارآفرین بندرعباس می گوید: عشق به آبزیان به ویژه صدف ، مرا به سوی کاردستی دریایی یا همان صنایع دستی دریایی سوق داد.شاید باورتان نشود ، سال ها برای  یافتن صدف و آبزیان دیگر ، تمام جزایر خلیج فارس ودریای عمان و وجب به وجب نوارساحلی از بوشهر تا مرز ایران با پاکستان در استان سیستان و بلوچستان را زیرو کردم. 36سال پیش با راه اندازی یک مرکز صنایع دستی در بندرعباس ، ساخت اشیاء با آبزیان را به طور جدی آغازکردم.راه اندازی این مرکز همراه با آموزش 20نفر جوان علاقمند، سرآغاز راهی بود بسیارسخت. دشواراز آن جهت که برای معرفی و توسعه این صنعت که سرچشمه اش از بندرعباس بوده  ، حامی نداشتم و از سوی هیچ دستگاهی حمایت نشدم حکایتی که تا امروزهمچنان باقیست.او در این باره می کوید: تاکنون در استان های بوشهر،  گیلان ، سیستان و بلوچستان ، خراسان رضوی ، آذربایجان شرقی ودر قشم و جاسک با ایجادکارگاه هایی به آموزش این هنر پرداختم که بسیاری از جوانان با حرفه آموزی وارد بازار کارشده و کارگاه هایی در مناطق مختلف کشور راه انداری کرده اند. در انجمن ضایعات نخاعی بندرعباس نیز به همت این کارآفرین کارگاه تولیدات صنایع دستی دریایی راه اندازی شد که هم اکنون یکی از مراکز فعال این صنعت است.
کارآفرین صنایع دریایی بندرعباس در ادامه از ثبت این رشته هنری در دانشگاه جامع علمی کاربردی می گوید: با تلاش فراوان و به پیشنهاد ( خانم رضوانی در ) دانشگاه جامع علمی کاربردی ، پس از تدوین سرفصل های آموزشی ، این رشته هنری در این دانشگاه ثبت وآموزش کاربردی آغازشد.
   
حضور در نمایشگاه ها برای معرفی صنایع دستی
«آران»، حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی با هدف معرفی بیشتر صنایع دستی بندرعباس را از فعالیت های خود در این سال ها می داند: تاکنون در 400نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت داشته ام که برخلاف بی توجهی مسوولان به این هنر ، استقبال مردم کشورمان و خارجی ها ازآثار تولیدی ارایه شده در نمایشگاه ها بسیار خوب و چشمگیر بوده است، به طوری که در نمایشگاه مالزی آثار من  به عنوان آثر برجسته انتخاب شد. هندوستان ، پاکستان ، بحرین ، امارات متحده عربی ، ترکیه و مالزی  از جمله کشورهایی بوده که موفق شدم با شرکت در نمایشگاه این کشورها ، ایران ، هرمزگان و بندرعباس را در حد توان به جهانیان معرفی کنم.بنیانگذار صنایع دستی دریایی در ایران از سختی کار می گوید: در سال های گذشته ، ابزاری برای تراش صدف ها وجود نداشت و تنها با دست و به سختی آنها را تراش می دادم و اشیاء مختلف می ساختم  اما امروز  با پیشرفت علم و تکنولوژی ساخت اشیا و تابلوها با ابزار مختلف برش تولید می شود ، گرچه کارها کمی آسان شده اما ظرافت و سختی خاص خودش را دارد.
  
صنایع دستی دریایی تلفیقی از هنر و خلاقیت
وی صنایع دستی دریایی هرمزگان را تلفیقی از هنر و خلاقیت می داند و می گوید: در تولید این صنایع آنچه اهمیت دارد خلاقیت فرد است تا با این اجسام و قوه تخیل خود زیباترین محصولات و اثرتولید کند.
به گفته آران ، برای تولیدات صنایع دریایی ، مواد اولیه را از بازارهای داخلی و خارجی تهیه می کند.درتولیدات  این کارگاه ،  علاوه بر معرفی داستان های شاهنامه ، آثار استاد فرشچیان نیز به چشم می خورد.او در این زمینه معتقد است : با هنر می توان ، فرهنگ اصیل و ناب ایران زمین که قدمت چندین هزار ساله دارد را به جهان معرفی کرد.
وی با انتقاد از بی توجهی مسوولان می گوید: تا به امروزکه بیش از سه دهه از فعالیتم می گذرد، نه از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری و نه فنی و حرفه ای و نه از هیچ ارگان و دستگاهی حمایت نشدیم.
  
کالاهای چینی تهدیدی برای صنایع دستی هرمزگان
وی در پاسخ به این پرسش که عرضه صنایع دستی چینی در بازار ایران چه تاثیری در روند کار او داشته است با ابراز نگرانی از آینده این هنر می گوید:  متاسفانه ورود صنایع دستی دریایی مصنوعی مشابه تولیدات بومی هرمزگان و کالاهای بی کیفیت چینی و بی توجهی مسوولان برای جلوگیری از عرضه این کالاها به بازار داخلی ، رونق این صنعت و هنر را به خطرانداخته است.متاسفانه بارها دیده شده که در نمایشگاه های داخلی  مجوز عرضه کالاهای چینی که از مواد مصنوعی تهیه شده را صادر کرده و این کالاها را در مقابل صنایع دستی سنتی هرمزگان قرارداده اند که تهدیدی برای این صنعت و هنر است.
کارآفرین صنایع دستی دریایی بندرعباس همجواری استان هرمزگان با کشورهای حاشیه خلیج فارس و علاقمندی این کشورها به کار دستی دریایی را فرصت مناسبی برای  صادرات و ارزآوری می داند و تاکید می کند: بارها در نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی ، مردم این کشورها ، علاقمندی  خودرا به این گونه صنایع دستی نشان داده اند که در صورت توجه مسوولان به این رشته ، می توان برای کشور خلق ثروت کرد و زمینه در آمد زایی ملی را فراهم کرد اما متاسفانه  این فرصت بالقوه به به دلیل بی توجهی مسوولان به فعل تبدیل نشده است.
«آران» شیوع ویروس کرونا را عامل کاهش سفارش ساخت اشیای تزیینی وآثار فاخرمی داند و می گوید: تولیدات ما براساس سفارش است و به دلیل شیوع این ویروس در جهان و کشور ما و تعطیلی بسیاری از فعالیت و کاهش سفارش ، این کارگاه صنایع دستی دریایی نیمه تعطیل شده واین روزها در حال ساخت و تولید سفارش های قبل از همه گیری این ویروس هستیم.  وی با قدردانی از تلاش های شهرداری بندرعباس در معرفی صنایع دستی به دنیا ،پیوستن بندرعباس به شبکه شهرهای خلاق یونسکو را امید بخش خواند و بر لزوم حمایت روز افزون از کارآفرینان صنایع دستی و آیین های سنتی تاکید کرد.
  
بی توجهی  مسوولان  به این صنعت
 «محمد علی آران» که در کنار پدر، این صنایع دستی دریایی را به خوبی فراگرفته و آثار زیادی تولید کرده، با انتقاد وگلایه از بی توجهی  مسوولان  به این صنعت پر طرفدار و محبوب استان های ساحلی و کشورهای همسایه جنوبی می گوید: صنایع دستی دریایی، هم در داخل و هم در خارج کشور مشتاقان و طرفداران بسیاری دارد که علیرغم تلاش صنعتگران و فعالان این رشته در سایه اهمال کاری و کم توجهی مسوولان ، این صنعت منحصربفرد تاکنون نتوانسته به جایگاه مطلوبی برسد.
«بنیامین آران» یکی دیگر از آران های  کارآفرین که تاکنون جوانان بسیاری را در اقصی نقاط کشورآموزش داده و روانه بازار کارکرده ، می گوید: صنایع دستی بندرعباس ،اقتصاد محلی را رونق می بخشد. وی  افزود: این رشته دانشگاهی ،علاوه بر ارز آوری ،باعث رونق چرخه اقتصاد محلی خانوارها می شود
  
کلام  پایانی
هرمزگان با دارا بودن بیش از هزار و 500 کیلومتر نوار ساحلی و جزایر متعدد دارای شرایط منحصر به فردی  برای تولید محصولات صنایع دریایی است . از گذشته های دور ،دریا و فرهنگ صنعت دریایی با زندگی ساحل نشینان این استان گره خورده است. ازسویی ایران در مسیر ترانزیتی شمال و جنوب قرارگرفته و می‌تواند کشورهای آسیای میانه را به آب‌های بین‌المللی جنوب کشور متصل کند. غنی بودن آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان  که محل زیست جانداران بسیارزیادی مانند مرجان‌ها، صدف‌ها و موجودات دیگر می‌باشد، شرایط مساعدی را برای رشد صنایع‌دستی در ایران و استان هرمزگان فراهم کرده است. بدون شک حمایت دولت ازسرمایه‌گذاری در این صنعت شرایط خوبی را برای  این استان و به ویژه شهربندرعباس به عنوان پایتخت اقتصادی ایران فراهم خواهدکرد.