طوفانِ ملخ

ملخ‌ها، حشراتی با قدمت 300 میلیون ساله، گاهی می‌توانند تهدیدی جدی برای محیط ‌زیست و مزارع به شمار آیند. این حشرات کوچک‌اندام در دسته‌های میلیون‌تایی تا 160 کیلومتر برای یافتن غذا پرواز کنند. در هر بار هجوم ملخ‌ها، طیف وسیعی از گیاهان سبز مانند علوفه، غلات، صیفی‌جات و انواع گونه‌های سبز درختان نابود می‌شود. قدرت تخریب این حشرات کوچک و مزاحم به قدری بالا است که اگر جهاد کشاورزی ساز و کاری به‌موقع برای مقابله با آن‌ها نداشته‌باشد، هکتارها زمین کشاورزی از بین خواهد رفت. ملخ‌ها سلیقه غذایی مشخصی ندارند و با سرعت بالای زادوولدشان می‌توانند به‌راحتی عامل قحطی شوند.

  
گفت‌وگو با «علی اصغر خلیلی»، روابط عمومی جهاد کشاورزی هرمزگان درباره چگونگی مقابله با حمله ملخ ها در استان
مهاجرتِ ویران‌کننده
هشدار رئیس سازمان حفظ نباتات ایران درباره حرکت میلیونی ملخ‌ها از کویت و عربستان به سمت ایران باعث شد تا از «علی اصغر خلیلی»، روابط عمومی جهاد کشاورزی هرمزگان درباره اقدامات مهارکننده این حمله بپرسیم.
 
ملخ‌ها در چه دوره زمانی به مزارع حمله می‌کنند؟
ملخ‌ها مهاجر هستند. آن‌ها از آفریقا وارد عربستان و کویت می‌شوند. بعد از آن به سمت ایران و هند حرکت می‌کنند. این حشرات در مسیر خود تمام گونه‌های سبز گیاهی را می‌خورند. زمان حمله ملخی به موقع مهاجرت‌شان بستگی دارد که زمان مشخصی ندارد. سازمان فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد نقشه‌ای در اختیار کشورها قرار می‌دهد که براساس آن می‌توان زمان حمله ملخ‌ها به هر منطقه را پیش بینی کرد. از آن‌جایی‌که هجوم ملخ‌ها می‌تواند غافلگیرانه باشد، مردم می‌توانند در صورت مشاهده هجوم ملخ‌ها به جهاد کشاورزی با سامانه 3315 در جریان بگذارند.
 

اساسی‌ترین راهکار برای مقابله با این هجوم چیست؟
سم‌پاشی سریع‌ترین و موثرترین راه برای نابودی این حشرات است. جهاد کشاورزی مرتبا در حال رصد و ردیابی است تا به محض ورود، اقدامات پیش‌گیرانه را انجام دهد. اگر وسعت حمله ملخ‌ها زیاد باشد و بسیاری از مزارع را در بر بگیرد، از سم‌پاشی هوایی و زمینی و سایر امکانات، برای جلوگیری از آن‌ها استفاده می‌کنیم.
 
سم‌پاشی تا چه حد می‌تواند برای محیط زیست خطرآفرین باشد؟
جهاد کشاورزی از آفت‌کش‌های خاص برای کشتن ملخ‌ها استفاده می‌کند. برخی از این آفت‌کش‌ها در داخلی و برخی وارداتی هستند. این آفت‌کش‌ها تخصصی هستند. به همین دلیل کم‌ترین صدمه را به محیط‌ زیست و گونه‌های گیاهی می‌زند. تا به حال گزارشی از آسیب رسیدن به گونه‌های جانوری نداشتیم. در مواردی نادر اما احتمال آسیب رسیدن به گونه‌های گیاهی وجود دارد که بودن ملخ‌ها در طبیعت ضررهای به مراتب جدی‌تری از سم‌پاشی خواهد داشت.
 

چه مقدار اعتبار برای مقابله با ملخ‌ها اختصاص داده شده‌است؟
هر ساله اعتبارات خاصی برای مقابله با ملخ‌ها به استان اختصاص داده. اگر سطح حمله ملخ‌ها به استان بالا باشد، در این مرحله ستاد مدیریت بحران وارد عمل می‌شود و اعتبارات بیشتری برای مقابله در نظر گرفته می‌شود. اگر خسارت وارده به یک مزرعه یا زمین کشاورزی زیاد باشد، کارشناسان جهاد کشاورزی موضوع را بررسی می‌کنند و بعد از برآورد میزان آن، به کشاورزان و باغداران، خسارت داده می‌شود.
گفت‌وگو با «داوود مرزی زاده»، روابط عمومی محیط زیست هرمزگان درباره پیامدهای سم‌پاشی مزارع
کنترل آسیب با آفت‌کشی کارشناسی‌شده حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری نکته مهمی است که نباید میان هجوم ملخ‌ها از چشم دور بماند. به همین دلیل از «داوود مرزی زاده»، روابط عمومی محیط زیست هرمزگان درباره این موضوع پرس‌وجو کردیم.

 
سم‌پاشی باغات برای پیشگیری از حمله ملخی، تا چه میزان ممکن است به محیط زیست آسیب بزند؟
سم‌پاشی فقط در مواقع حمله ملخ‌ها انجام می‌شود. جهاد کشاورزی و محیط زیست در این زمینه با یکدیگر مشارکت دارند. درصد آفت‌کش‌ها به نسبت وسعت حمله و زمینی است که باید سم‌پاشی شود. گونه‌های گیاهی و حیوانی منطقه شناسایی می‌شود و درصدی از آفت‌کش استفاده می‌شود که کم‌ترین آسیب را به محیط وارد کند.
 

تا به حال با مواردی مشکوکی از مردن حیوانات در اثر سم‌پاشی رو‌به‌رو بوده‌اید؟
به دلیل این‌که مقدار و نوع سم قبل از استفاده کارشناسی می‌شود، تا به حال با این موارد روبه‌رو نشده‌ایم. میزان سم‌پاشی قبل از مصرف برآورد می‌شود. درصد این سموم اگر بالا باشد، حتی برای انسان خطرناک است. هرمزگان در سال گذشته شاهد هجوم ملخ‌ها بود اما خوشبختانه سم‌پاشی به هیچ گونه گیاهی یا جانوری آسیب وارد نکرد.

شیوه‌های دیگری برای رهایی از مشکل وجود دارد؟
سلامت محیط زیست همیشه در اولویت قرار دارد اما وسعت هجوم ملخ‌ها چاره دیگری برای نابودی‌شان باقی نمی‌گذارد. متاسفانه تنها راه نجات سریع مزارع و محیط زیست از شر این حشرات سم‌پاشی کردن است.