هرمزگان؛ کانون توسعه اقتصاد دریا محور‌ کشور

استاندار هرمزگان به صبح ساحل می‌گوید: استان هرمزگان با دارا بودن ظرفیت‌های طبیعی و ارزشمند می‌تواند به‌عنوان موتور محركه اقتصاد دریا محور کشور عمل كند.

دکتر فریدون همتی، فرصت‌ها و ظرفیت‌های مرتبط با حوزه دریایی استان هرمزگان را منحصربه‌فرد می‌داند و اضافه می‌کند: نقش برجسته استان در تولید، ذخیره و انتقال آب و انرژی با استفاده از پتانسیل و ظرفیت آب دریا، برخورداری از جاذبه‌های گردشگری گوناگون دریایی در جزایر و سواحل باارزش ملی و فراملی به‌عنوان قطب‌های مهم گردشگری کشور ازجمله جنگل‌های حرا،خورها و...،می‌تواند به‌عنوان ظرفیت‌های مهم بخش دریایی مورداستفاده قرار گیرد.

استاندار هرمزگان تأکید می‌کند: وجود نواحی دارای ظرفیت معدنی ازجمله ذخایر عظیم نفت و گاز در خلیج‌فارس و جزایر در راستای توسعه صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، شیمیایی و صنایع پشتیبان حمل‌ونقل، صنایع فولاد و آلومینیوم، بنادر متعدد تجاری، شیلاتی و چندمنظوره، فرودگاه‌های بین‌المللی، به‌ویژه تأسیسات عظیم بندر شهید رجایی با توجه به طرح‌های توسعه آن شامل افزایش ظرفیت کانتینری، ازجمله مزیت‌های ویژه این استان است. 

وی معتقد است: وجود حمل‌ونقل جاده‌ای، هوایی، دریایی و ریلی، استقرار پنج منطقه ویژه اقتصادی، دو منطقه آزاد تجاری و صنعتی و پایانه‌های صادراتی اختصاصی محصولات نفتی، كشاورزی و معدنی، وجود ظرفیت‌های فراساحلی و پشتیبانی از صنایع و ساخت شناورهای دریایی در سواحل و خورهای استان، برخورداری از ذخایر آبزیان به‌ویژه امکانات بالقوه توسعه فعالیت‌های پرورش میگو در ساحل و ماهی در قفس، این استان را در کانون توجه دولتمردان در اجرای طرح توسعه اقتصاد دریا محور قرارداده است. 

همتی بابیان اینکه وجود 14 جزیره با کارکردهای مختلف تجاری، صنعتی، توریستی و نفتی که ظرفیت‌های توسعه کمی و کیفی مناسبی برای تحقق اهداف این طرح دارد، می‌گوید: صنایع انرژی بر صادراتی که در کناره‌های ساحل و نزدیک به بنادر ورودی و خروجی استان، پالایشگاه‌های نفت و گاز و صنایع بزرگ مستقر است و وجود 18 بندر چندمنظوره، 14 بندر تجاری و نفتی، شش بندر مسافری و 22 بندر صیادی در استان و همچنین قابلیت استقرار صنایع جانبی و زیربناهای پشتیبان میدان گازی پارس جنوبی در غرب استان امکان بهره‌گیری از ظرفیت‌های حوزه دریایی را چند برابر کرده است.

 

استاندار هرمزگان همچنین از اجرای طرح توسعه منطقه شرق هرمزگان با استفاده از ظرفیت طرح توسعه سواحل مکران خبر می‌دهد و می‌گوید: توسعه سواحل مكران به‌صورت ویژه در دستور کار قرار دارد و طرح توسعه حوزه شرق استان در قالب توسعه سواحل مكران توسط مجموعه دولت در استان پیگیری می‌شود.همتی، به برخی از طرح‌های مهم توسعه حوزه شرق استان اشاره می‌کند:اجرای طرح پتروپالایش مكران با ظرفیت 300 هزار بشكه و اشتغال‌زایی 3 هزار نفر، احداث نیروگاه 1400 مگاواتی سیریك با مشاركت كشور روسیه، توسعه و بهره‌برداری از اراضی پایین‌دست سد جگین باهدف تولید محصولات كشاورزی، ایجاد مخازن نفتی جهت صادرات و بانكرینگ سوخت در حوزه جاسك و شرق استان و تبدیل بندر جاسک به ترمینال صادرات نفت و گاز به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری و نفتی كشور در دریای عمان در قالب توسعه سواحل مكران در استان در حال پیگیری و عملیاتی شدن است.

 

استاندار هرمزگان در ادامه با اشاره به برنامه‌ها و برخی اقدامات صورت گرفته در توسعه فعالیت‌های دریایی در استان هرمزگان می‌گوید: توسعه صنایع دریایی در منطقه ویژه کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران، توسعه ظرفیت‌های فراساحلی و پشتیبانی آن‌ها برای شناورهای تجاری و صیادی، تبدیل بندرعباس به قطب تولید فولاد و آلومینیوم، توسعه گردشگری و جذب توریسم دریایی و ساحلی با توجه به ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در استان با تأکید بر توریسم بین‌المللی، توسعه بانكرینگ و سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان، احداث پل بزرگ خلیج‌فارس و توسعه خطوط ریلی در نوار ساحلی و همچنین توسعه شبكه حمل‌ونقل زمینی، ایجاد تأسیسات اقامتی و پذیرایی مناسب در جزایر خلیج‌فارس، احداث بنادر کوچک برای صدور کالاهای خاص، تجهیز بنادر مسافری و ایجاد بنادر مسافری جدید، ایجاد پایانه‌های صادراتی تخصصی در نوار ساحلی، توسعه مناطق مجاور دریا بر پایه صنعت دریایی و تمركز نیروها و امكانات صنایع دریایی درزمینهٔ حمل‌ونقل، نفت و گاز، ترانزیت كالا، تعمیرات شناورهای دریایی، استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ جهت تامین منابع موردنیاز مراکز زیست و فعالیت و کاربرد برای توسعه صنایع دریایی و صنایع صادراتی، ایجاد مراكز آموزش فنی و حرفه‌ای با رویكرد اقتصاد و صنایع دریا محور را از اهداف، برنامه‌ها و برخی اقدامات صورت گرفته در توسعه فعالیت‌های دریایی در استان هرمزگان می‌داند.همتی می‌گوید: یکی از برنامه‌های بسیار مهم در توسعه فعالیت‌های دریا محور در این استان، جلب و حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی برای دستیابی به رشد شتابان اقتصاد دریا محور و تحقق اهداف سند چشم‌انداز 1404 کشوراست.

  

 

 

احسان کامرانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان بابیان اینکه اقتصاد دریا محور، به اقتصادی گفته می‌شود كه مبنا توسعه آن بر پایه دریا به‌عنوان منابع طبیعی گذاشته‌شده باشد، درباره وضعیت فعلی استان هرمزگان در بهره‌برداری از منابع دریایی می‌گوید: در كشور و در استان هرمزگان از ظرفیت جدید حوزه‌های دریایی مانند فناوری‌های دریایی، گردشگری دریایی، انرژی از دریا، ورزش‌های دریایی و ساحلی، حمل‌ونقل دریایی و امنیت غذائی و سایر فناوری‌های پیشرفته دریایی کم‌بهره و یا بی‌بهره هستیم. وی در پاسخ به این پرسش صبح ساحل که جزایر استان هرمزگان در اقتصاد دریا محور چه نقشی دارند، معتقد است، توسعه جزایر استان را با توجه به طرح آمایش جزایر استان بایستی توسعه داد تا هم‌ظرفیت‌ها و استعدادهای آن‌ها به فعلیت برسد وهم از جنبه زیست‌محیطی حفظ شوند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، در ادامه به عواملی که مانع افزایش بهره‌وری در اقتصاد دریا شده اشاره می‌کند و می‌گوید: باید كارایی و اثربخشی صنایع و خدمات دریایی در استان را افزایش داد. همچنین باید از دانش نخبگان و کارآفرینان و جامعه علمی بیشتر بهره برد. 

کامرانی، نبود یك دانشگاه علوم و فنون دریایی در استان برای توسعه نیروی انسانی متخصص و نبود یك كارگروه تخصصی توسعه دریا محور در مراجع برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در این استان را از دیگر عواملی می‌داند که مانع افزایش بهره‌وری در اقتصاد دریا شده است. 

وی بابیان اینکه باید دستگاه‌های مختلفی در تحقق سیاست‌های اقتصاد دریا مشارکت داشته باشند، خاطرنشان می‌کند: در دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان و در راستای تحقق منویات رهبری درباره توسعه جزایر و اقتصاد دریا محور، در فاز نخست طرح آمایش آموزش عالی استان با رویكرد دریا محور و ایجاد دانشكده علوم و فنون دریایی به سازمان مركزی پیشنهادشده است.کامرانی تأکید می‌کند: برای توسعه اقتصاد دریایی در هرمزگان، باید نسبت به ایجاد دانشگاه علوم و فنون دریایی با برخورداری از تمام رشته‌های دریایی و ساحلی اقدام شود. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس تأکید می‌کند: ورزش یکی از حوزه‌هایی است که این دانشگاه برای تقویت اقتصاد دریا محور آن را با جدیت دنبال می‌کند.این استاد دانشگاه، راه‌اندازی ورزش‌های ساحلی را یکی از برنامه‌های مهم این دانشگاه می‌داند و می‌گوید: ورزش‌های ساحلی در رشته‌های فوتبال، والیبال و کشتی ازجمله برنامه‌‌هایی است که با اخذ مجوز در جزایر هرمز و قشم راه‌اندازی می‌شود.

  

 

 

رییس مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس نیز معتقد است: ظرفیت‌های فراوان جزایر استان هرمزگان در زمینه‌های گردشگری، شیلات، آبزی پروری و تجارت می تواند به تنهایی نقش سازنده ای در اقتصاد کشوربازی کند و چرخ های اقتصادی این جزایر را به حرکت درآورد. 

صمد حمزه ای به صبح ساحل می‌گوید: هر یک از این جزایر دارای ویژگی های خاصی است که با مطالعه دقیق و تدوین برنامه‌های مناسب و ایجاد سند توسعه جزایراستان، می توان با بهره برداری بهینه از آنها زمینه توسعه اقتصاد دریا محوررا فراهم کرد. وی تاکید می‌کند: قرار گرفتن استان هرمزگان درشمال تنگه استراتژیک هرمز و دراختیار داشتن بخش عمده ای ازمنابع خلیج فارس و دریای عمان نقش این استان را دراقتصاد دریایی کشوربی بدیل می‌کند.

رییس مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس، فرصت های اقتصادی فراوانی در سواحل استان هرمزگان به صورت پیدا وپنهان وجود دارد. فرصت های پیدا و پنهانی مانند آبزی‌پروری، گردشگری، شیلات، تجارت، حمل و نقل دریایی، بهره برداری از منابع دریایی، انرژی های تجدید پذیر و تولید محصولات زیست فناوری دریایی باعث اهمیت این سواحل شده است. بخش عمده ای ازاین فرصت ها مغفول ودست نخورده باقی مانده اند وتنها بخش کوچکی به بهره برداری رسیده است. 

رییس مرکزاقیانوس شناسی خلیج فارس، عدم سرمایه‌گذاری متوازن درمناطق ساحلی استان، عدم حمایت از کارآفرینان دریایی و قوانین دست و پاگیر اداری درخصوص نحوه سرمایه گذاری در پروژه های ساحلی و دریایی به خصوص در زمینه مجوزاستفاده از اراضی ساحلی و دریایی را ازعمده‌ترین مشکلات و موانع بهره برداری مناسب از ساحل و دریا می داند.

وی معتقد است: حمایت از طرح‌های پایدار اقتصادی در حوزه دریا و تسهیل فرآیندهای اخذ مجوز به‌منظور راه‌اندازی استارتاپ ها و شرکت‌های دانش‌بنیان دریایی و حمایت از سرمایه‌گذاران و کارآفرینان دریایی می‌تواند گشایشی در برنامه‌های اقتصادی دریایی ایجاد نماید. مکان‌یابی و جانمایی صحیح صنایع ساحلی و فراساحلی، باعث توزیع مناسب امکانات در مناطق ساحلی می‌شود و از مشکلات زیست‌محیطی که ناشی تجمع صنایع در یک منطقه است جلوگیری می‌کند. همچنین با سوق دادن سرمایه‌های خرد و کلان به سمت مشاغل جدید دریایی با همکاری نهادهای علمی و پژوهشی باهدف افزایش دانش و مهارت ساحل‌نشینان بومی مناطق ساحلی به‌ویژه در سواحل مکران که ظرفیت‌های ویژه‌ای دارد در توسعه اقتصاد دریامحور نقش مهمی خواهد داشت. 

  

 

 

مدیرکل شیلات استان هرمزگان نیزمعتقد است:استان هرمزگان  با داشتن ظرفیت های صید و صیادی و آبزی پروری نقش عمده ای در اقتصاد دریا محور دارد .

عبدالرسول دریایی همچنین به صبح ساحل  می‌گوید: در زمینه شیلات در سالهای اخیر اقدامات گسترده ای برای توسعه و تقویت اقتصاد دریا محور انجام شده است از جمله طرح پرورش ماهی در قفس که استان رتبه اول کشور را دارد. عملیاتی کردن بهره برداری بالغ بر 115 هزار تن ظرفیت پرورش ماهی در قفس، بالغ بر 50 هزار هکتار ظرفیت پرورش میگو، خودکفایی در تامین نهاده صنایع آبزی پروری از بچه ماهی و لارو میگو تا سازه‌های قفس و پودر ماهی و همچنین گسترش فعالیت های آبزی پروری ساماندهی شناورهای غیرمجاز و جلوگیری از صید غیرمجاز - حمایت از سرمایه گذاران داخلی در زمینه های شیلاتی - فراهم کردن زمینه رقابت سرمایه گذاران داخلی باسایر کشورها در بازارهای جهانی - افزایش سرانه مصرف آبزیان در کشور از جمله برنامه های شیلات در این زمینه است. 

مدیرکل شیلات استان همچنین  می گوید: افزایش سهم استان از اقتصاد دریایی با تخصیص بودجه، ایجاد تقویت زیرساخت های بندری، توسعه گردشگری دریایی ، توسعه صنایع جانبی شیلات ، سرمایه گذاری اقتصادی کلان در مناطق ساحلی ، توسعه صنایع دستی دریایی ، تخصیص اعتبارات لازم  برای بازسازی ذخائر آبزیان دریایی از دیگر برنامه های این اداره کل است.

کلام پایانی: مسوولان استان هرمزگان براین باورند: استان هرمزگان با  1400 کیلومتر نوار ساحلی  و قرار گرفتن در کرانه خلیج فارس و دریای عمان دارای ظرفیت های بسیاری درزمینه توسعه اقتصاد دریا محوراست ،به گونه ای که  توسعه اقتصاد دریا دراین استان بیشترازسایراستان‌های ساحلی شدنی است.