ترانه گونهای ادبی است که پژوهش در موردش سابقه زیادی ندارد. با انقلاب اسلامی و پا گرفتن موسیقی پاپ و به رسمیت شناختن ترانه، پژوهش در مورد آن نیز آغاز شد. پایاننامهها، مقالهها و کتابهای متعددی در مورد این گونه ادبی نوشته شد. «تاریخ در ترانه» یکی از این آثار پژوهشی است که در ادامه به معرفی آن میپردازیم.
معرفی کتاب و نویسنده
«محمد احمدپناهی سمنانی» تاریخنگار، نویسنده و پژوهشگر ادبیات فولکور است. او سال 1313 در سمنان متولد شد و در سال 1395 در تورنتو از دنیا رفت. احمدپناهی فارغالتحصیل تاریخ از دانشگاه تربیت مدرس بود و آثار متعددی در زمینه تاریخ تالیف کرد. او به فرهنگ عامه علاقه داشت. در حیطه فرهنگ عامه بیشتر به تحقیق درباره ترانه پرداخت. «ترانه ملی ایران» نتیجه تحقیق اوست. این کتاب بعدها گسترش پیدا کرد و با نام «ترانهسرایی در ایران» در انتشارات سروش به چاپ رسید و دوبار تجدید چاپ شد. «ترانه دختران حوا» اثری دیگری است که این نویسنده درباره ترانه نوشته است. «تاریخ در ترانه» کتاب دیگری است که ریشه در ترانهپژوهی احمدپناهی دارد. این کتاب را انتشارات «پژواک کیوان» در 580 صفحه منتشر کردهاست و با قیمت 70 هزار تومان به فروش میرساند.
درباره کتاب
«تاریخ در ترانه» در هفت بخش با عنوانهای پادشاهان و حکمرانان، دولتمردان و شخصیتهای مشهور و نیمه مشهور، یاغیان و عصیانگران، زنان، رخدادها و حوادث تاریخی، اجتماعیات، انقلاب و پایان سلطنت، نوشته شدهاست. هر بخش به پارههای مختلفی تقسیم شدهاست که به مثالهای متناسب با موضوع بخش و تحلیل آنان اختصاص دارد. کتاب با این شیوه مطلب را برای خواننده توضیح میدهد. این کتاب به همه ادوار ترانه تا سال 1357 میپردازد و ترانههای فولکوریک اغلب مناطق را پوشش میدهد. این کتاب ترانههایی با گویشهای مختلف را بررسی میکند. برای این که مخاطب با تلفظ و معنای این آثار آشنا شود، ترجمهشان در کتاب آمدهاست. همچنین تلفظ واژهها با آوانگاری نوشته شدهاست. این کتاب برای کسانی مفید است که قصد مطالعه و تحقیق درباره ترانه را دارند. «تاریخ در ترانه» یک متن تحقیقی است. گذشته از مطالب خود کتاب که برای مخاطب راهگشاست، منابعی که به آن ارجاع داده شده است، میتواند به خواننده برای مطالعه بیشتر در زمینه ترانه کمک کند.