نمکی بر زخم ملت

مدیریت بحران، همواره در کشور ما ضعف‌های اساسی داشته است؛ از نحوه مدیریت حوادث قبل از همه‌گیری گرفته تا وضعیت فعلی کنترل ویروس کرونا در کشور. صحبت‌ها و تصمیمات ضدونقیض «سعید نمکی» وزیر بهداشت در چند ماه اخیر، نه‌تنها گرهی از شرایط کرونازده کشور باز نکرده بلکه بار منفی در اذهان عموم بر جای گذاشته است. نمکی روزی از حیرت کشورهای جهان درباره کنترل کرونا در ایران می گوید و روز دیگر اعلام می‌کند که مهار کرونا از دست ما رها شده است. پشت تریبون قسم حضرت عباس می‌دهد، عجز و التماس می‌کند تا مردم به مسافرت نروند اما در مقابل تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره سفرهای نوروزی سکوت می‌کند. در باقی موارد نیز مردم را مقصر اصلی وضعیت قرمز می‌داند. نتیجه این رفتارهای ضدونقیض آغاز پیک چهارم کرونا در کشور و رسیدن به رقم ۴۰۰ فوتی روزانه شده است. درواقع تصمیمات وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با کرونا مصداق عینی «نوشدارو پس از مرگ سهراب» است.

وزیر التماسی

به نوشته روزنامه صبح ساحل، بدیهی است که مدیریت و کنترل وضعیت بحرانی زمانی معنا پیدا می‌کند که از ورود به شرایط حادتر جلوگیری کند. نیمی از بهمن و اسفند با رایزنی‌ها و اظهارنظرهای مختلف درباره سفرهای نوروزی گذشت. در همان وانفسا ویدئوی سخنان وزیر بهداشت در بین مردم دست‌به‌دست می‌شد. نمکی در آن ویدئو با صدایی بغض‌آلود التماس می‌کرد مردم از رفتن به سفر اجتناب کنند. او گفته بود: «التماس می‌کنیم، مردم حتی اگر راه‌ها باز باشد هم به مسافرت نروند. بمانید! حضرت‌عباسی نروید؛ اگر بروید ضرر می‌کنید. خدا نکند چند خوزستان خلق کنیم. اگر خدای‌نکرده چند خوزستان دیگر شکل گرفت. نمی‌توانم روی تاب‌آوری نظام سلامت قسم بخورم». نوروز آمد. به نوشته تسنیم و به گفته وزیر راه 30 میلیون سفر در بازه زمانی ۲۰ اسفند ۹۹ تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ انجام ‌شده است. این حجم از تردد خبر از عدم اجرا و اعمال محدودیت‌ها می‌دهد. هنوز یک هفته از تعطیلات بهاری نگذشته در تاریخ ۱۸ فروردین، ۲۵۷ شهرستان ایران در وضعیت قرمز کرونایی قرار گرفت. پیش‌بینی وزیر بهداشت درباره خلق چندین خوزستان درست از آب درآمد؛ اما نمکی با علم به این موضوع اقدام عملی برای جلوگیری از وقوع این وضعیت نکرد. قطعاً وظیفه سکان‌دار نظام سلامت کشور و ستاد ملی مبارزه با کرونا علاوه بر پیش‌بینی و تضرع، وضع تصمیمات درست برای پیشگیری نیز است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد در شرایطی که خوزستان در وضعیت فوق قرمز قرار داشت اما در نوروز مسافرت‌ها از این استان به سایر استان‌ها ازجمله هرمزگان، بدون هیچ‌گونه محدودیتی برقرار بود. این‌گونه رهاسازی کشور نتیجه‌ای جز وضعیت کنونی را در پی نداشت. درحالی‌که کشور دو هفته در تعطیلی کامل به سر می‎برد و بهترین زمان برای شکست زنجیره کرونا بود این اتفاق رخ نداد و به لطف مدیریت صحیح مسئولان بار دیگر کشور دو هفته تعطیل شد و نتیجه این سوء مدیریت بازهم دامان مردم را گرفت.

من نبودم!

مرثیه‌سرایی وزیر بهداشت به موج چهارم نیز رسید. نمکی در بحبوحه آغاز پیک کرونا در کشور در بیاناتی گفته است که نمی‌خواهد وخامت وضعیت موجود را کالبدشکافی کند تا داغی به داغ‌های کسی اضافه نشود. درحالی‌که بنا بود طبق وعده مسئولان یک‌میلیون و 300 هزار نفر در کشور تا پایان ۹۹ واکسینه شوند، از این رقم تنها 500 هزار نفر محقق شده است. وزیر بهداشت به‌جای عمل به وعده‌های پرطمطراق خود حالا می‌گوید که این‌طور نیست که با واکسن همه مشکلات حل شود، کرونا فعلاً تمام نمی‌شود. نمکی از مردم خواسته در این ایام مبارک دست به دعا ببرند چراکه به نظر دعا می‌تواند گره‌های ناشی از سوء مدیریتشان را باز کند. وزیر بهداشت در بزنگاه‌هایی که باید از تصمیمات کارشناسانه ازجمله ورود واکسن معتبر به کشور و جلوگیری از سفرهای نوروزی دفاع می‌کرد، سکوت کرد، عجز و ناله سر داد یا مردم را مقصر اصلی خواند. اکنون نیز قصد دارد در مقابل انتقادهایی که به روند کند واکسیناسیون و منفعل بودن وزارت بهداشت در نوروز می‌شود؛ خود را از تمام اتفاقات کنونی دورنگه دارد و اعلام کند هشدارها را داده، نظرات کارشناسانه را اعلام کرده و بی‌گناه است. نمکی بارها گفته است که کسی به سخنان و تصمیمات او در جایگاه متولی بهداشت و سلامت مردم توجهی نمی‌کند، اما بااین‌حال قصد ندارد سکان هدایت را حتی به نشانه اعتراض، به شخص دیگری بسپارد.

استیضاح نمایشی

اختلاف‌نظر سعید نمکی با رئیس‌جمهور بر هیچ‌کس پوشیده نیست. وزیر بهداشت در واکنش به سخنان حسن روحانی مبنی بر اینکه ستاد کرونا یک سخنگو دارد و نمی‌شود هرکسی یک‌چیزی بگوید و در مبارزه با کرونا همه باید یک‌صدا باشیم، گفته بود که اگر توقع تک‌صدایی از وزیر کارشناس مملکت در برابر حرف غیر کارشناسی رادارید، بدانید این اتفاق نخواهد افتاد. من نمی‌توانم با سلامت مردم مصالحه کنم. رئیس‌جمهور نیز 28 فروردین‌ماه در پاسخ به اظهارات نمکی گفت: «وقتی مرگ‌ومیر کاهش یابد، همه می‌گویند موفقیت حاصل عملکرد ما بود اما وقتی آمارها صعودی می‌شود می‌گویند تقصیر دیگری است و ما کارمان را خوب انجام دادیم‌». این‌گونه کشمکش‌ها در بین اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا منجر به اتخاذ تصمیماتی شده که جان و معیشت مردم را شدیداً تحت شعاع قرار داده است. خبر استیضاح نمکی ۳۰ فروردین‌ماه در صدر اخبار کشور قرار گرفت که بلافاصله «علی‌اصغر باقر زاده»، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی این اقدامِ برخی نمایندگان را سیاسی‌کاری خواند و استیضاح را منتفی اعلام کرد. باقر زاده گفت: «برخی نمایندگان نزدیک به دولت، مدعی ضعف این وزارتخانه درروند مقابله با بیماری کرونا بوده و دنبال استیضاح وزیر بهداشت بودند که با صحبت‌هایی که دیگر نمایندگان با آن‌ها کردند، این موضوع منتفی شده و اصلاً مطرح نیست.» بااین‌وجود به گفته نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت، مجلس به‌طور جد به دنبال برخورد قضایی با قصور ستاد ملی مبارزه با کرونا در اتخاذ تصمیمات درست در شرایط بحرانی کرونا است.