ویژگی‌های داوطلبان ریاست جمهوری از دیدگاه قانون

داوطلبان کرسی ریاست جمهوری از دیدگاه قانون اساسی کشور باید دارای یکسری شرایط اختصاصی باشند. البته اصل ۱۱۵ قانون اساسی خیلی مختصر این شرایط را توضیح داده است. به‌طورکلی درباره برخی تعاریف و شرایط ذکرشده در قانون هیچ‌گونه توضیح شفافی ارائه نشده و شورای نگهبان تاکنون متولی اصلی تشخیص شرایط کاندیدا اصلح بوده است. مجلس شورای اسلامی به‌تازگی تغییراتی را در شرایط نامزدی انتخابات ریاست جمهوری ایجاد کرده که هنوز به تائید نهایی شورای نگهبان نرسیده است. در ادامه به بررسی این شرایط می‌پردازیم.

 

به نوشته روزنامه صبح ساحل، در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است که رئیس‌جمهور بايد از ميان‏ رجال‏ مذهبي‏ و سياسي‏ كه‏ واجد شرايط زير باشند، انتخاب‏ شود: «ایرانی‌الاصل»‏، «تابع ايران»‏، «مدير و مدبر»، «داراي‏ حسن‏ سابقه‏ وامانت‏ و تقوي»‏، «مؤمن‏ و معتقد به‏ مباني‏ جمهوري‏ اسلامي‏ ايران‏ و مذهب‏ رسمي‏ كشور». در اصلاحیه جدید این قانون که در مجلس یازدهم به تصویب رسیده است، شرایط اختصاصی و عمومی داوطلبان ریاست جمهوری به این  شرح است: «رجال مذهبی و سیاسی»، «ایرانی‌الاصل و تابع ایران»، «مدیر و مدبر»، «حسن سابقه، امانت و تقوا»، «مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور». گفتنی است در ماده ۲، ۳، ۴ و ۵ این اصلاحیه معیارهای دقیقی برای شرایط اختصاصی داوطلبان عنوان‌شده است که پرداختن به آن‌ها در این نوشته نمی‌گنجد. همچنین در توضیح شرایط عمومی آمده است: «داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی یا مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه»، «حداقل سن ۴۵ سال تمام و حداکثر سن ۷۰ سال تمام در هنگام ثبت‌نام»، «برخورداری از سلامت و توانایی جسمی و روانی کافی، برای ایفای مسئولیت ریاست جمهوری»، «داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم قانونی»، «عدم محکومیت به جرائم اقتصادی و انتخاباتی، جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، اقدام بر ضد نظام جمهوری اسلامی ایران، ارتداد، خیانت‌درامانت و جرائم علیه عفت عمومی»، «عدم محکومیت کیفری مؤثر و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی»، «عدم سوءسابقه امنیتی»، «عدم وابستگی به گروه‌های غیرقانونی»، «عدم سابقه استعمال یا اعتیاد به مواد مخدر و روان‌گردان»، «سابقه تصدی حداقل مجموعاً ۸ سال».

 

رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین روز نوروز ۱۴۰۰ در سخنانی با مردم، درباره ویژگی‌های رئیس‌جمهوری مطلوب، توصیه‌ها و تأکیداتی داشتند که گزیده‌ای از مهم‌ترین محورهای مطرح‌شده در ادامه عنوان‌شده است.

۱. دارای مدیریت و کفایت مدیریت باشد.

۲. باایمان باشد. آدم بی‌ایمان کشور را منافع کشور را یک‌وقتی می‌فروشد.

۳. عدالت‌خواه و ضد فساد باشد. این‌یکی از مهم‌ترین خصوصیاتی است که باید در رئیس‌جمهور وجود داشته باشد.

۴. دارای عملکرد انقلابی و جهادی باشد یعنی با عملکرد اتوکشیده و این‌ها نمی‌شود کارکرد برای یک کشوری بااین‌همه مسائل اساسی که وجود دارد.

۵. به توانمندی‌های داخلی معتقد باشد.

۶. به جوانان معتقد باشند. جوان‌ها را به‌عنوان حرکت عمومی کشور بشناسد و به آن‌ها اعتماد کند.

۷. مردمی و امیدوار باشد. آدم مأیوس و بدبین با نگاه تلخ و تاریک به آینده نباشد.