بحران دارو و گندم چگونه برطرف شد

صبح ساحل ، اقتصادی - درباره تغییرات و تسهیلاتی که در مدت ۱۰۰ روز نخست دولت در گمرک افتاده است، مهرداد ارونقی، مدیرکل گمرک شهید رجایی که دروازه ورود بیش از ۵۰ درصد کالاهای وارداتی به ایران است، توضیح می دهد. در این مدت ۱۰۰ روز دو سه تا کار در گمرک شهید رجایی انجام شده. البته سیاست رییس جمهور و متعاقب آن سیاست هایی که از طرف گمرک ایران بود که بلافاصله به گمرکات سراسر کشور ابلاغ شده است. به گفته وی نخستین توصیه رییس کل گمرک بود که از گمرکات کل کشور خواست تسهیلاتی برای تسریع در خروج کالا و بحثی در تشریفات گمرکی که زمان بر هست، در نظر بگیرند: « بلافاصله جهت رسیدگی به تمام گمرکات ابلاغ شد و گفتند مورد به مورد رسیدگی کنید و ببینید چرا کالا برای دوره زمانی طولانی در گمرک می ماند و یا تشریفات گمرکی طول می کشد. » ارونقی گفت: «موردی که یکی از سیاست های سازمان بود و مصر بودند که در گمرک شهید رجایی به خوبی مدیریت شود، تسریع در ترخیص کالاهای اساسی بود. تاکید رییس کل گمرک این بود که در ترخیص کالاهای اساسی از جمله دارو، مواد غذایی و کالاهای اساسی دیگر هیچ گونه تعللی وجود نداشته باشد. برای اولین بار برای مدیریت آن تلاش کردیم تشریفات گمرکی را برای کالاهای اساسی به حداقل برسانیم. در سیستم ها هم ثبت شده. توانستیم در مدت ۱۰ روز ۲۷ اظهار نامه که هر کدام ۱۰-۲۰ کانتینر بودند مانند برنج، روغن پالم، انواع گوشت، پروتئین و ... که در گمرک شهید رجایی دپو شده بود، به سرعت ترخیص کنیم.» به گفته او صاحبان این کالاها زمانی که مراجعه کردند به گمرک شهید رجایی برای اظهار کالا و انجام تشریفات، با یک روند و تشریفات غیرمنتظره ای روبرو شدند: «هم سازمان های همجواری که دخیل هستند در صدور مجوز های جانبی برای ترخیص و هم خود صاحبان کالا که برای اولین مشاهده کردند که مثلا کسی که ساعت ۱۲ مراجعه کرده، ساعت ۱۲.۵ پروانه گمرکی را در دست دارد برای خروج کالا از گمرک. این اتفاق برای کالاهای اساسی، مواد اولیه واحدهای تولیدی و اساسی و مخصوصا دارو و مواد اولیه دارویی به صورت شبانه روزی اتفاق افتاد. »

 کاهش زمان ترخیص کالا از ۲۷ روز به نیم ساعت

مدیرکل گمرک شهید رجایی گفت: « خوشبختانه از ۶ دقیقه تا ۲۶ دقیقه توانستیم این کالاها را ترخیص کنیم. فقط توصیه های لازم به صاحبان کالا شد که مجوزهای جانبی مثل استاندارد و بهداشت و ... را بگیرید و به در خروج ارائه کنید تا کالاها ترخیص شود. این باعث شد سازمان های همجوار ترغیب شوند صدور مجوزهای جانبی که ممکن بود ۱۰ روز یا بیشتر طول بکشد را به سرعت و در اولین فرصت صادر کنند. در آبان ماه این اتفاق با اخذ مجوزهای لازم افتاده است. »مدیرکل گمرک شهید رجایی دراین باره می گوید: « قبلا صاحبان کالا و یا افرادی که کالایشان را می خواستند در گمرک شهید رجایی اظهار کنند، می گفتند جنس من در گمرک مانده است. نگرش را تغییر دادیم و واقعیت را بیان کردیم؛ گفتیم صفر تا ۱۰۰ تشریفات گمرکی در حد ۶ دقیقه طول می کشد. خصوصا درباره دارو و کالای اساسی، اگر ساعت ۱۲ اظهار کردی، ارزشیابی هم شده، کارشناس هم نظرش را داده، احراز هویت هم شده، چک هم کرده اند. کلا همه اینها ۲۶ دقیقه بیشتر طول نکشیده است. بقیه طول کشیدن زمان ترخیص به سازمان های همجوار و مجوزهای جانبی ربط دارد. الان کسی نمی تواند بگوید کالای من در گمرک مانده است. » به گفته او این تغییر البته باعث نشده که اجناس از جمله دارو و کالاهای اساسی بدون اخذ مجوزهای جانبی، از گمرک خارج شوند: « ما فقط مراحل کسب مجوزهای جانبی که پش از این، قبل از اظهارنامه صاحب کالا انجام می شد را به بعد از ان انداختیم. یعنی گرفتن مجوزهای جانبی را به در خروج از گمرک موکول کردیم تا تشریفات گمرکی سریعتر انجام شود. این بسیار تاثیر مثبتی در تامین دارو و کالاهای اساسی در داخل کشور داشته است.» ارونقی گفت: « به جرات می توانم بگویم اکنون هیچ مشکلی بابت ترخیص اقلام اساسی مردم وجود ندارد. او درباره اتفاق دیگری که در گمرک در مدت ۱۰۰ روز افتاده است، گفت: « مورد دیگری که می شود اشاره کرد، حمل یکسره کالاهای اساسی است. این تاکنون در سطح ملی مطرح نشده بود. اما در دوره جدید، آقای دکتر کرباسیان،‌ رییس کل گمرک تاکید داشتند حمل یکسره انجام شود؛ تخلیه از روی کشتی به کامیونی که می خواهد ان را حمل کند به مقصد نهایی. این درحالی است که در میزان ماندگاری کالا در گمرک شهید رجایی، ۲۷ روز بوده است. یعنی ۲۷ روز کالا در گمرک شهید رجایی مانده است.» این تاکید موجب شد که بحران گندم که رئیس جمهور به ان اشاره کرد،‌ برطرف شد: « ما این موضوع را بررسی و اطلاع رسانی کردیم که با حمل یکسره کالا خصوصا اقلام تولیدی و کالاهای اساسی و همچنین شرکت های بازرگانی برای خط تولید، از روی کشتی مستقیما روی کامیون خالی می شود و در مدت یک ساعت مجوزها صادر می شود.

 تغییر در شیوه پرداخت حقوق گمرکی

مورد دیگری که ارونقی به ان اشاره کرد و البته برای تولید کننده ها و وارد کننده ها بسیار موثر بوده است، تغییر در قوانین حقوق ورودی است. او گفت: « یکی از این موارد پرداخت حقوق ورودی بود؛ ممکن بود صاحبان کالا امکان پرداخت حقوق ورودی لازم را نداشته باشند. بلافاصله از طریق گمرک ایران تصمیم گرفته شد یک قسمت از کالا را صاحب کالا در قبال نگه داشتن قسمت دیگری از کالا، از گمرک ترخیص کند. این باعث شد بسیاری از صاحبان کالا برای ترخیص بخشی از کالایشان به گمرک مراجعه کردند. »به گفته ارونقی کمبود نقدینگی صاحبان کالا موجب ماندن کالا در گمرک بوده است: وقتی از صاحبان کالا می پرسیدیم به چه دلیل نمی امدید برای ترخیص؟ پاسخ کمبود نقدینگی بود. این یک مورد بسیار خوبی بود که از طرف گمرک ایران درباره اش تصمیم گیری و اجرا شد.

مدیرکل گمرک شهید رجایی مورد بعدی را تعدیل در ماده ۷ قانون گمرک بیان کرد و گفت: « طبق ماده ۷ امور گمرکی، کالای ترخیص نشده وثیقه پرداخت بدهی های گذشته صاحب کالا و بابت حقوق ورودی و سایر عوارض گذشته ای است که قبلا پیش آمده است. فرضا اگر شرکتی یک میلیون تومان بدهکاری داشت، حتی اگر ۱۰۰ برابر، ۲۰۰ برابر این بدهی هم کالا وارد گمرک می کرد، به خاطر آن یک میلیون تومان، همه کالایی که داشت، ترخیص نمی شد. اما اکنون تصمیم گرفته شده است که به اندازه بدهی، از کالا نگه داشته و بقیه کالا ترخیص شود. »  ارونقی استفاده بهتر و بهینه تر از دستگاه ایکس‌ری را مورد بعدی تغییر در گمرک می داند و می گوید: « مورد دیگر، در بحث ترانزیت داخلی و عبوری، برای رونق ترانزیت، با چند مکاتبه چند دستگاه ایکس‌ری کانتینری را که در بندر شهید رجایی بود و قرار بود به گمرک شهید رجایی تعلق بگیرد، بالاخره تحویل دادند و مورد بهره برداری قرار گرفت. همزمان تمام کالاهایی که با توجه به پارامترهایی که داریم، نیاز باشد، ایکس‌ری انجام می دهیم. بدون اینکه آسیبی به بسته بندی بار بخورد. »