وسوسه‌ای که تیغ جراحان را کند کرده است

صبح ساحل ، اجتماعی -  "شما به اتهام قتل غیرعمد به دادگاه احضار می‌شوید"؛ این متن احضاریه‌ایست که با نام کامل یک پزشک برای «تحویل در محل کار» صادر می‌شود؛ احضاریه‌هایی که این روزها در کنار اصل موضوع به‌ رسمیت‌شناختن حقوق بیماران، آن‌قدر تعدادشان به دلایل مختلف زیاد شده که پزشکان جراح را نگران و تیغ نجات‌بخش آنان را کند کرده؛ اتفاقی که به زعم پزشکان موجب خدشه‌دارشدن قداست حرفه‌شان می‌شود.به گزارش ایسنا، این فقط یک روی سکه است روی دیگر آن بی‌اعتمادی جراحان به بیماران است که سلامت جامعه را تهدید می‌کند؛ بیمارانی که درمان و جراحی آنان ریسک بالایی دارد این روزها از همیشه سرگردان‌ترند و این یکی از نتایج این بی‌اعتمادی است. تیغ تیز جراحی زمانی لبه مرگ و زندگی برای بیماران بود اما امروزه متاسفانه برخی بیماران و یا خانواده‌های آنان با برداشت نادرست یا بعضا سوءاستفاده از حقی که قانون در اختیار آنان قرار داده موجب شده‌اند تیغی که حکم اکسیر حیات برای بیمار را دارد برای پزشکان به ابزار قمار تبدیل شود؛ قماری که یک سر آن خدمت انسانی برای نجات جان بیمار است و سر دیگر آن اتهام به قتل غیرعمد و پرداخت دیه و بین ترتیب عمل جراحی‌ای که می‌تواند جان انسانی را نجات دهد به منزله یک تهدید برای آبروی پزشک تبدیل می‌شود و به اعتبار حرفه‌ای او چوب حراج می‌زند؛ در واقع این بار این پزشکان هستند که در جایگاه شاکی قصد شفاف‌کردن ابعاد حقوقی مشکلات مرتبط با حرفه‌شان را دارند.در همین زمینه دکتر بهزاد رحمانی رئیس انجمن جراحان عمومی دراین رابطه به خبرنگار ایسنا می‌گوید: احضاریه‌هایی که از چهار نهاد مختلف به جراحان می‌رسد مبتنی بر اتهام به قتل آنان است در حالی‌ که اکثر این اتهام‌ها به برائت پزشک جراح منجر می‌شود اما آبروی حرفه‌ای آنان را به خطر انداخته است. به طور مثال یک عمل جراحی آپاندیسیت که 200 هزار تومان دستمزد جراحی دارد اگر بیمار فوت کند و خانواده او دست به شکایت از جراح بزنند ریسک پرداخت دیه بالغ بر 100 میلیون جراح را تهدید می‌کند. حتی دیده شده که گروهی وکیل در بهشت زهرا(س) به دنبال پرونده‌هایی این چنینی هستند تا خانواده بیماران فوتی را به شکایت کردن وسوسه کنند.در شش ماه نخست سال جاری 8592 پرونده در کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور مورد بررسی قرار گرفت. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تعداد پرونده‌های مورد بررسی درکمیسیون‌ها 8034 مورد بود، 6.9 درصد افزایش یافت. از کل پرونده‌های مورد بررسی در کمیسیون‌ها 1927 مورد مربوط به شکایات ناشی از قصور پزشکی بود که 818 مورد آن منجر به محکومیت و 1109 مورد منجر به تبرئه پزشک شد.

آمار پرونده‌های قصور پزشکی در نیمه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 3.3 درصد بیشتر شده‌ است. در این مدت و با توجه به رشته‌های تخصصی گروه‌های پزشکی، جراحی زنان و زایمان با 271 مورد بیشترین تعداد شکایت در حوزه قصور پزشکی و جراحی عمومی با 211 مورد پس از آن دارای شکایات بالا از بیماران است.ناحق بودن بسیاری از این شکایات پس از بررسی مشخص می‌شود اما پزشکی که به علت شکایت بی‌مورد یک بیمار یا همراهان وی برای ماه‌ها درگیر یک پرونده می‌شود و اجبارا به دلیل مراجعات مکرر به دادسرا، پزشکی قانونی و دادگاه روزهای زیادی از شغل خود وامانده و حال از اتهام مطروحه تبرئه شده است درحالی که این اتهام او را دچار ضرر مادی و آسیب روحی و روانی کرده است نباید حق درخواست ضرر و زیان داشته باشد.

 مرز بین حقوق بیمار و پزشک کجاست؟

در جامعه پزشکی هم همانند سایر گروه‌های اجتماعی ممکن است افرادی به عمد یا سهو خطایی داشته باشد، اما بهتر است که در نقاط حساس، حقوق پزشکان نیز به شکل قوانین درآیند که هم انتظارات مردم برآورده شود و هم حقوق جامعه پزشکی در این میان محفوظ شود.همان طورکه رعایت حقوق بیماران بدیهی است و باید محترم شمرده شود، حقوق کادر درمانی و پزشکان نیز باید روشن شود تا شاهد مسائل این چنینی در روابط بین بیماران و پزشکان نباشیم. اتهام قتل غیرعمد در محل کار به آفتی برای حسن شهرت پزشک تبدیل شده است و این شکایات با قداستی که حرفه پزشکی مطالبه می‌کند تناقض دارد. براساس آمار، دربسیاری از موارد شکایات مطروحه علیه جامعه پزشکی منجر به تبرئه آنان می شود، اما قانون هیچ ضمانت اجرایی برای احقاق حق و حقوق پزشک تبرئه شده قائل نشده است.به گفته دکتر رحمانی، شکایت از جراح از چهار مرجع؛ پزشکی قانونی، نظام پزشکی، محاکم عمومی و دادسرای رسیدگی به جرائم پزشکی در قوه قضاییه قابل رسیدگی است و جرم تعریف شده برای پزشک جراح در موارد فوت بیمار نیز اتهام به قتل غیرعمد است و پروسه رسیدگی به هر پرونده 2 سال طول می‌کشد که نهایتا در بسیاری از موارد به تبرئه جراح ختم می‌شود ولی متاسفانه تبرئه او به اندازه شکایت تاثیرگذار نیست. درحالی که از طرفی چون بیماران به گونه‌ای تظلم خواهی کرده‌اند جراح پس از تبرئه نمی‌تواند اعاده حیثیت و طلب خسارت کند.همچنین دکترسید هاشم سید مهدی عضو هیئت مدیره انجمن علمی جراحان عمومی نیز با بیان اینکه شکایات مردم از گروه جراحان عمومی وجود دارد اما آمار آن بالا نیست، اظهار کرد: متاسفانه شکایت از گروه‌های پزشکی معضلی درجامعه ماست که روبه افزایش است. البته اغلب این شکایات هم بجا نیستند. بیمار وقتی دچارمعضل می‌شود، شکایت می‌کند. جامعه و شخص حق دارند شکایت کنند اما بسیاری از اوقات شکایت‌ها سندیتی ندارند و وسایل ارتباط جمعی باید به پزشکان کمک کنند تا آمادگی مردم ارتقا یابد.جدا از زیان‌هایی که به جامعه پزشکی وارد می‌شود بیماران صعب العلاج گروه بعدی هستند که از پدیده آسیب می‌بینند چرا که اعمال جراحی مورد نیاز آنان با ریسک بالایی برای ادامه حیات رو به رو است واین ریسک بالا برای پزشک به معنی خطر بی‌اعتباری محل کار و احتمال پرداخت دیه است. بنابراین پزشکان از انجام اعمال جراحی برای این افراد سر باز می‌زنند و بیماران برای معالجه و جراحی خود دچار سرگردانی می‌شوند.انجمن علمی جراحان عمومی پیگیری‌هایی در این خصوص انجام داده است. هیئت نگاهبان سلامت جامعه که از نمایندگان انجمن‌های پزشکی و گروه حقوقی و متخصصین پزشکی قانونی و کارشناسان بیمه تشکیل شده است و بر اساس اولویت‌ها، نسبت به اصلاح عوامل تنزیل شان جامعه پزشکی اقدام می‌کند. انجمن علمی جراحان عمومی با همکاری این هیئت خواستار اصلاح متن احضاریه ها و بکار بردن شماره نظام پزشکی به جای نام پزشک و تاکید بر مستور بودن احضاریه‌ها اوامر مقتضی را صادر کنند.