دنیای کودکان را رنگی کنیم

 کودکان آسیب پذیرترین قشر جامعه را تشکیل می‌دهند. کودکانی که نیاز به حمایت و مراقبت والدین دارند. محبت را در هر سنی طلب می‌کنند و از کوچکترین رفتار ما کرداری خوب و بد را الگو میگیرند. دنیایشان با دنیای کودکیِ زمانِ ما، زمین تا آسمان متفاوت است. در این بین کودکانی در سرزمینمان وجود دارند که هرکدام کودکی کردن را به سبک و سیاق متفاوتی تجربه می‌کنند. لذت از خنکای هوای این فصل بر صورتِ شاداب شاسی‌سوارانی که از سان‌روف خودرویشان به تماشای اطراف می‌پردازند؛ و آن طرف تر شاید به فاصله‌ی یک چهارراه، چشمانی حسرت بار با نیم‌نگاهی گذرا که مبادا غرورشان را خدشه‌دار کند، آنان را رصد میکند. اینکه در آن لحظه و ساعت چه آسیبی بر روح و روان کودک کار به جای می‌ماند، تاثیری است که در درازمدت در وجودش ریشه می‌دواند و ثمره‌یِ آن حسرت و داشتن خانواده‌ای اینچنین مرفه، تمام سلول‌های مغزش را به درد می آورد. فاصله‌ی طبقاتی که به کرات در دور و اطرافمان شاهد هستیم. این فاصله به دلایل شرایط حال جامعه و مشکلات اقتصادی وسیع‌تر شده است و دست بی‌رحمِ زمانه، کودکان را نیز از این ماجرا مبرا نساخته است. به مناسبت روز جهانی کودک 29 آبان، به بررسی نیازهای اولیه کودک پرداختیم و پس از آن به سراغ دنیای شگرف کودکانی از قشرهای مختلف رفتیم تا آرزوهای کودکانه‌شان را در روزی به نام خودشان شنوا باشیم .

  
 بازی با همسالان
یکی از نیازهای کودک، مورد توجه قرار گرفتن از سوی والدینی است که به دلایل مختلف درگیر مشکلات ریز و درشت روزمر‌گی‌هایشان هستند. تامین نیاز خانواده که این روزها تنها با اشتغال مرد میسر نیست و گاها مادران را نیز به میدان کار کشانده است. ساعات متوالی به دور از مادر، در کنار عضوی غیر از خانواده بودن، اضطرابی است که بیشتر، کودکان امروز تجربه میکنند. گذران زمان‎های طولانی در کنار بزرگسالانی همچون مادربزرگ یا فامیل و محروم بودن از داشتن همسالانی که در یک خانه با آنها بازی کنند، روحیه‌شان را هدف قرار داده است. بازی موجب شادی کودک میشود و او را با شور و نشاط کودکانه آشنا  میکند. مطمئنا لذت بازی با همسالانِ کودک را هیچ بزرگسالی نمی‍‌تواند به کودک القا کند. آنچه بر گستره‌ روابط محدود کودکان تاثیر بسزایی داشته است، مسئله روز جهان (کرونا) نیز است که کودک را مجبور به خانه‌نشینی و محروم ماندن از فعالیت‌های عادی کرده. بالطبع روی آوردن به بازی‌های کامپیوتری و در دسترس قرار دادن گوشی‌های هوشمند مجهز به اینترنت نیز آثاری مخرب بر فیزیک و روابط اجتماعی آنان در درازمدت بر جای می‌گذارد.
   
 نیازهای روانی و هیجانی
توجه به نیازهای روانی و عاطفی کودک میتواند در شکل‌گیری شخصیتی سالم و قدرتمند در کودک تاثیرگذار باشد. روانشناسان بر اهمیت بهداشت روان کودکان تأکید بسیاری می‌کنند تا جایی که آن‌ها دریافته‌اند اگر کودکان در سال‌های اولیه عمر خود محرومیت عاطفی را تجربه کنند، می‌تواند در آن‌ها به انواع تأخیر در رشد کودک بینجامد و عقب‌ماندگی‌های خفیف تا شدید را رقم بزند. اولین نیاز کودک، دیده شدن و دریافت محبت از سوی والدین است. بسیاری از والدین به دلیل مشکلات موجود و خستگی ناشی از فعالیت‌های روزانه، از ضرورت توجه و وقت‌گذرانی با کودک غافل میشوند و با تکیه بر در دسترس قرار دادن ملزومات رفاهی و آسایشی، او را از سهم همکلامی و هم بازی بودن با خودشان طرد می‌کنند. توجه به این نکته که نیازهای کودکان و نوجوانان، تنها در قلمرو نیازهای مادی همانند غذا، پوشاک و مسکن محدود نمی‌شود، مسئله های است که والدین نباید از آن غافل شوند؛ زیرا بیتوجهی به آنان میتواند زمینه بروز اختلالات روانی و ناهنجاری های اجتماعی، افسردگی و خلأ شخصیتی را در سالهای آتی به وجود آورد.

 شرح حال دو کودک ۴ و ۱۰ ساله و نگاهی به صدمات احتمالی روحی و روانی در سنین بالاتر
   
 تامین سلامت روح، مهمترین وظیفه‌ والدین است
«همتا» کودکی 4 ساله است. روز و شبش را در کنار مادربزرگی می‌گذارند که خود نیز از بیماریهای دوره‌ سالمندی رنج می‌برد. با این وجود در رابطه با تغذیه و مراقبت از نوه‌اش کم کاری نکرده است. این مسئله باعث آسودگی خاطر مادر شده؛ زیرا کودکش را در کنار شخصی مسئول در خانه تنها گذاشته است که او را از گزند هرگونه صدمات احتمالی، مصون می دارد. مادر و پدر هر دو کارمند دولت هستند. مسئولیت و وظیفه‌ای را که در قبال کارشان دارند، به خوبی ایفا میکنند. «همتا»  تک فرزند است و اتاقی زیبا پر از عروسک و اسباب‌بازی دارد. همتا دوسالی است تنها از طریق تماس تصویری با دوست و آشنا در ارتباط است. او مادری بسیار حساس دارد که این حساسیت بیش از اندازه، همتا را از دیدار با همسالان و دوستان محروم کرده است. ترس از ابتلا به کرونا در وجود کودک نیز رخنه کرده است. اضطراب را در چنین سنی تجربه می‌کند؛ این را از جویدن ناخن‌های دستش میتوان فهمید. او می‌گوید: «من در اتاقم همه چیز دارم اما مادربزرگ نمیتواند با من بازی کند. کاش روژان به جای اینکه از پشت صفحه گوشی با من حرف بزند، اینجا کنارم بود». حس تنهایی‎اش را با بغض ادا می‎کند، با همان زبان کودکانه او را دلداری می‎دهم اما میدانم تاثیر زیادی ندارد. مادر، هنگام غروب به خانه باز می‌گردد. خسته و پریشان از مشغله‌ی یک روز سختِ کاری، نیاز به استراحت دارد و پس از آن باید به امور منزل و خانه داری بپردازد. ساعت از ۱۰ شب گذشته است و همچنان کودک تنهاست. سهمش را که شنیدن قصه‌ای خیالی است، از مادر طلب می‎کند و آرام به خواب می‎رود. پدر از راه می‎رسد و تنها لبخندی را شاهد می‌شود که نمی‌داند از دیدن چه رویایی در خواب کودکانه‌ی فرزندش نشئت گرفته است. خیالش از سلامتِ جان فرزندش آسوده می‌شود؛ اما تنهایی و انزوا، روح او را نیز سلامت نگه می‌دارد؟!
   
 حسرت آموزش و تفریح
«حمیدرضا» کودک دیگری است که در خانواده‌ای متوسط از لحاظ اقتصادی، دوران کودکی‌اش را پشت سر می‌گذارد. فرزند سوم و آخر خانواده است.10 سال دارد  از آرزوهایش می‌پرسم و اینکه دوست دارد چه اتفاقی برایش در روز کودک رقم بخورد؟ آرام و باوقار جوابم را می‌دهد. دوست دارد امکانات آموزشی بیشتری برایش فراهم شود. او می‌گوید: «هزینه‌ی کلاس‌های آموزشی همچون زبان انگلیسی و موسیقی بسیار بالاست. سه سال پیش به کلاس زبان می‌رفتم اما هر ترم شهریه‌ها افزایش پیدا کرد تا جایی که پرداخت هزینه ترم‌های بالاتر و تامین کتاب و سی‌دی برای خانواده‌ام سخت بود. پیانو را در سازها از همه بیشتر دوست دارم. چند وقت پیش که تولد دوستم دعوت بودم، برایمان آهنگی زیبا با پیانو نواخت. شماره‌ مربی پیانو خود را به من داد تا من نیز آموزش ببینم اما پرداخت هزینه‌ کلاس‌های موسیقی، آن هم به صورت خصوصی و بدون داشتن پیانو برای من امری محال است؛ شماره را در اولین سطل زباله‎ی کوچه انداختم. دوست دارم خوب درس بخوانم تا در آینده شغلی پردرآمد داشته باشم. امکانات تفریحی خاصی هم که نداریم. خداروشکر میکنم که همین دریا را در شهرمان داریم تا هرازچندگاهی به آب تنی بپردازیم و خوش باشیم».
  

روزنامه صبح ساحل