تکذیب نامه یا دلجویی نامه؟!

صبح ساحل ، اجتماعی -  مدیرکل محیط زیست استان هرمزگان هفته گذشته در نشست خبری با حضور نمایندگان رسانه  ها صراحتاً اعلام کرده بود مدیرکل آبفای هرمزگان به دلیل مشکلات مربوط به تصفیه خانه بندرعباس در محکمه قضایی محکوم و ممنوع الخروج شده است. این مطالب که اقدامی کم نظیر در بین مدیران محیط زیستی استان بود در نگاه حامیان محیط زیست و مردمی که هر روز شاهد سرازیر بودن پساب های خانگی و صنعتی هستند اقدامی تحسین برانگیز و مسرورکننده بود. صراحت و شفافیت آن سخنان مقام محیط زیست هم آن چنان بود که برخی روزنامه ها و خبرگزاری های فعال استان آن را به نقل از این مقام منتشر کنند، بدون آنکه اختلافی در مضمون و متن سخنان نقل شده از سوی منابع متعدد باشد، دیده شود.و برخلاف موارد این چنینی که در عبارات نقل شده در خبرگزاری ها و روزنامه ها گاهاً اختلافات جزئی به دلیل سربسته مطرح شدن موضوع اصلی یا موضع گیری های متفاوت رسانه ها دیده می شود، در این مورد خاص هیچ گونه اختلافی وجود نداشت و غالب منابع خبری واژه ممنوع الخروج شدن مدیرعامل آبفای هرمزگان به نقل از مدیرکل محیط زیست را در صدر اخبار خود درج کردند، که همین امر حکایت از این دارد که چنین خبری مستقیماً و صراحتاً از آن مقام بیان و از سوی نمایندگان افکار عمومی این خبرنگاران هم همچون سایر اخبار نقلی، نقل شده است.اما آخر هفته که رسید، تماس های تلفنی و مکتوبی از سوی اداره کل محیط زیست استان با روزنامه ها و خبرگزاری ها برقرار و خبر درج شده از سوی رسانه ها تکذیب شد.هرچند تکذیب چنین خبری، به دلیل آنکه حاوی برخورد و اعلام مجرمیت از سوی مقام دولتی دیگر بود  دور از انتظار نبود، که از ضعف همیشگی وناکارآمدی نظارت دستگاه های دولتی در برخورد قانونی با یکدیگر و نادیده گرفتن تخلفات یکدیگر برخاسته است ،اما شکل و ماهیت این تکذیب از چنان ویژگی هایی برخوردار است که در نوع خود مثال زدنی و کم نظیر است. اولاً در حالی که خبر  مورد اشاره دست کم از روز یکشنبه در تیتر چندین خبرگزاری و روزنامه ها قرار گرفته، تکذیب آن روز5 شنبه یعنی پس از گذشت 5 روز صورت می گیرد و نه بلافاصله پس از انتشار در رسانه ها. دوماً خبر مورد اشاره تنها در یک جمله از قول مدیرکل محیط زیست خلاصه نمی شد که احتمال اشتباه سهوی از سوی منبع اصلی خبر یا خبرنگاران مطرح شود ،کمااینکه در متن تکذیب نامه هم نشده است بلکه آن خبر در ادامه از سوی همان منبع (مدیرکل محیط زیست) با ذکر دلایل و مدارک (همچون مشکلات پساب تصفیه خانه به دلیل لوله گذاری نامناسب و...) تکمیل می شود.

سوماً متن خبری که از سوی روابط عمومی محیط زیست مبنی بر صحت نداشتن خبر ممنوع الخروج شدن مقام شرکت آبفا انتشار یافته متنی است که به جای ذکر دلایل تکذیب بیشتر از اداره آبفا دلجویی کرده و همزمان بدون آنکه ربط منطقی ای یافت شود از رسانه های مختلف استان قدردانی کرده است.

در واقع نامعتبر بودن تکذیب آنچنان بر تکذیب کننده آشکار است که نه امکان متهم کردن رسانه ها (چرا که هیچ دلیلی وجود ندارد وهیچ قدرت استدلالی) به سهل انگاری در نقل خبر را دارد (چه بسا صدای مصاحبه شونده نزد رسانه محفوظ است) و نه امکان اعتراف به دلایلی که منجر به صدور چنین تکذیب نامه ای شده است وبیشتر مایه مزاح و شوخی است با خبر قبلی  خود.

با لحاظ شرایط پیش گفته پرسشی جدی از سوی ذهن پرسشگر مردم هرمزگان سر بر می آورد که چرا مقامی ابتدای هفته از تخلف و محکومیت مدیری خبر می دهد و انتهای هفته تکذیب می کند؟ اگر صحت نداشته و آن مقام مطلبی را بدون در دست داشتن اطلاعات موثق و رأی محکمه قضایی بیان کرده چرا  اشتباه  علنی خود را به گردن نمی گیرد و اعتراف نمی کند که کلامی کذب را در جمع خبرنگاران اظهار داشته و اگر اشتباه و تخلف اعلام شده درست است چرا بعد از اعلام آن را فاقد صحت می خواند؟ یک اداره کل چه ملاحظاتی ممکن است داشته باشد که حالا حاضر است اعتبار خود و دستگاه و روابط عمومی اش را زیر سوال ببرد اما کلام نخستین خود را نقض می کند. اقدام کنونی محیط زیست استان گام دیگری است در مسیر بی اثرشدن عملکرد و نظارت این سازمان و تقویت نگاه ویترینی به آن، و درعین حال دستاویزی برای تداوم شایعاتی که معتقد است عوامل تهدید کننده سلامت محیط زیست قابل چشم پوشی است.