چگونه کودکی مسئولیت‌پذیر تربیت کنیم؟

مسئولیت‌پذیری کودکان یعنی اینکه کودک شما بتواند وظایف روزانه‌اش را به طور کامل انجام دهد و مسئولیت بخشی از کارها را بر عهده گیرد. به طور مثال: کودکان در سن 3 سال به بالا می‌توانند در کارهای روزمره به شما کمک کنند. اتاقشان را تمیز کنند، اسباب‌بازی‌هایشان را جمع‌آوری کنند و اشیاء و خوراکی هایی را که روی زمین می‌ریزند را بردارند، گاهی یک بشقاب یا وسیله‌ای دیگر را به عنوان تمرین مسئولیت پذیری به سر سفره بیاورند. کودکانی که از آنها خواسته می‌شود در انجام امور خانه، نگهداری از خواهران، برادران و یا کمک در امور مالی خانه مسئولیت بپذیرند، بیش از کودکان دیگر، واکنش‌های جامعه پسند از خود نشان می‌دهند؛ رشد نوعدوستی و سایر رفتارهای جامعه پسندانه بستگی به فرآیندهای عمده‌ی اجتماعی شدن در خانواده،همانندسازی ، سرمشق گیری و تقلید، توضیح دادن واگذار کردن مسئولیت و موعظه اخلاقی دارد. هریک از این رفتارها، تاثیرات سایر فرآیندها را بیشتر می‌کند. والدین باید به این نکته ظریف توجه داشته باشند که مسئولیت پذیری با انجام وظیفه، دو مقوله کاملا مجزاست. مسئولیت‌پذیری کودک، یعنی به عهده گرفتن کاری که بداند از پس انجام آن برمی‌آید. وظیفه یعنی اینکه کودک وظیفه مرتب کردن اتاقش را به عهده بگیرد. در وظیفه، کودک مجبور است کارهایی که به او واگذار می‌شود را انجام دهد، اما در مسئولیت،  مساله‌ای را آگاهانه می‌پذیرد و انتخاب می‌کند . برای داشتن فرزندانی مسئول، سعی کنید الگوی خوبی برای آن‌ها باشید و از کارهایشان کمتر ایراد بگیرید. همواره کودک را تشویق کنید و در فرآیند انجام مسئولیت کودک صبور باشید. عاقبت‌اندیشی را در همان ابتدای کار به آنها یاد دهید تا متوجه عواقب کارهای اشتباهشان باشند. به کودکان بیاموزید در مقابل کاری که دیگران برایش انجام می‌دهند سپاسگذار باشند. مسئولیت‌ها را از کوچک به بزرگ به کودک واگذار کنید .از همان کودکی به او راه و روش کسب درآمد را بیاموزید .از کودک انتظار زیادی نداشته باشید و پس از اتمام مسئولیتش از او سپاسگزاری کنید. اگر می‌خواهید مسئولیتی را به کودک بدهید با لحن بسیار محبت‌آمیز درخواستمان را مطرح کنیم و اگر کودک از پس آن برنیاید، به جای تحقیر و توهین او را تشویق کنید و به او اطمینان دهید که به زودی می‌تواند این کار را درست انجام دهد. به خاطر داشته باشید مسئولیتی که به کودک می‌دهید نباید با اعمال زور و با لحن بد باشد یا آن را به زور به کودک تحمیل کرد . 

   

زهرا عاشوری‌زاده/ مشاور و روانشناس بالینی کودکان و نوجوانان