بلاتکلیف، درمانده و مقروض

۹ روستای شهرستان جاسک در سیل دی‌ماه ۹۸ دچار آب‌گرفتگی شدند. دام‌های اهالی از بین رفت. زاروزندگی‌شان خسارت دید. راه‌ها مسدود و برق در بسیاری از نقاط قطع شد. طبق روال همیشگی در آن بحبوحه هرروز وعده جدیدی از مسئولان شنیده می‌شد. یکی از این وعده‌ها ساخت منازل مقاوم برای سیل‌زدگان بود. اکنون بیش از دو سال از آن زمان می‌گذرد، بنیاد مسکن به‌عنوان متولی ساخت منازل، اسکلت، دیوارچینی و بخش‌های دیگر را به پایان رسانده است اما این واحدها تا «محلی برای زندگی شدن» فاصله بسیار دارد. روستای کروچ یکی از روستاهایی است که در زمان سیل صد درصد خسارت دید و زیرآب رفت. تعدادی از اهالی روستا از وضعیت منازل ساخته‌شده ناراضی هستند. اهالی می‌گویند قرار بود درازای تسهیلات، خانه‌ها آماده شود. اکنون علاوه بر اینکه منازل نصف و نیمه رهاشده، یارانه و کمک معیشتی عده‌ای از اهالی به خاطر دریافت تسهیلات قطع‌شده است. آنچه در ادامه می‌خوانید گزارشی از مشکلات اهالی روستای سیل‌زده کروچ است.

بانک، یارانه مردم را قطع کرده

«عبدالغفور خطیبی»، دهیار روستای کروچ در تشریح وضعیت واحدهای مسکونی ساخته‌شده برای سیل‌زدگان می‌گوید: «پروژه ساخت واحدهای مسکونی برای سیل‌زدگان از سال ۹۸ آغاز شد. قرار بود بنیاد مسکن به کمک خیرین این پروژه را تکمیل و در اختیار مردم قرار دهد اما الآن منازل ساخته‌شده به‌صورت نصفه و نیمه رهاشده است. یک واحد دارای دو اتاق، یک هال پلاسترشده و بدون سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه به مردم داده‌شده است. این واحدها برق و لوله‌کشی آب هم ندارند. گچ کاری، نصب شیشه و دربماند». خطیبی بابیان اینکه بنیاد مسکن گفته است که اعتبارات ما تا همین اندازه بوده و باقی کارها را مردم خودشان تکمیل کنند، افزود: «مردم از کجا بیاورند تکمیل کنند؟ ۷۵ میلیون تسهیلات در اختیار مردم قراردادند اول گفتند بلاعوض است. بعد گفتند تا سه سال تنفس دارد؛ اما بعد از سال اول پرداخت بخشی از وام آغاز شد. الآن بانک حساب تعداد زیادی از مردم را مسدود کرده‌ یا یارانه‌شان را قطع کرده‌است». دهیار کروچ اضافه کرد: «قرار بود با ۷۵ میلیون تسهیلات، منازل را تکمیل‌شده در اختیار مردم قرار دهند. از این رقم طبق وعده دولت ۲۰ میلیون تومان کمک بلاعوض است که نمی‌دانیم به پیمانکار داده‌شده یا نه. ۴۰ میلیون بعد سه سال تنفس باید پرداخت شود و ۱۵ میلیون تومان هم از بعد از یک سال باید پرداخت شود که الآن مردم از عهده اقساط آن برنمی‌آیند. مبلغ اقساط کنونی ۲۲۵ هزار تومان است که مردم کروچ توان پرداخت آن را ندارند».

سه سال بلاتکلیفی

به گفته خطیبی کسانی که تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد هستند کمک‌هایی دریافت می‌کنند اما کسانی که تحت پوشش نیستند بلاتکلیف‌اند. او درباره نحوه‌ی دریافت تسهیلات توضیح داد: «بنیاد مسکن وام را از بانک گرفته و به‌حساب ما ریخته است. کارت‌بانکی ما دست پیمانکار بوده و پول را برداشت کرده است. این کارت‌ها آخر هم به دست ما نرسید. نمی‌دانم کارت‌بانکی دست پیمانکار است یا بنیاد مسکن»(!) خطیبی بابیان اینکه ستاد بازسازی این وام را در اختیار پیمانکار قرارداد، عنوان کرد: «به ما گفتند پیمانکار واحدهای شمارا تکمیل می‌کند. اگر تکمیل نشد ما مبلغ را افزایش می‌دهیم که واحدها تکمیل شود». دهیار کروچ با تأکید بر اینکه مردم این روستا توان مالی ندارند، بیان کرد: «اگر توان مالی داشتیم وام نمی‌گرفتیم و خودمان سرپناهی می‌ساختیم. تسهیلات گرفتیم که در این خانه‌ها زندگی کنیم. سه سال است که بلاتکلیف هستیم. هیچ‌کس هم جوابگو نیست. قرار بود با این رقم کل واحد‌ها را تکمیل و در اختیار مردم قرار دهند». وی بابیان اینکه اهالی روستا در همان خانه‌هایی که در اثر سیل کاملاً به زیرآب رفتند، زندگی می‌کنند، افزود: «خانه‌های قبلی اصلاً وضعیت خوبی ندارد. سقف تعدادی از خانه‌ها در حال ریزش است. این خانه‌ها کاملاً فرسوده و غیرقابل استفاده است». خطیبی در پایان گفت: «شغل اکثر مردم دامداری، کشاورزی و صیادی است. براثر سیل زمین‌های کشاورزی مردم خسارت دید و دام‌هایشان از بین رفت. همه‌چیزشان را در سیل از دست دادند. امیدواریم مسئولان تدبیری اندیشه کنند».

پول‌نداریم اما آبروداریم

«زارعی» عضو شورای روستای کروچ با گلایه از عدم‌حمایت ارگان‌ها و وضعیت بلاتکلیف منازل ساخته‌شده گفت: «خانه‌هایی ساختند که نه آب دارد نه برق. مردم می‌خواهند برق‌کشی کنند می‌گویند سه سال باید در نوبت باشید. ادارات و مسئولین، مردم را برای پروانه ساخت پاس می‌دهند. یکی می‌گوید پروانه ساخت دست دهیار است، دیگری می‌گوید دست بنیاد مسکن. کف خانه بتن‌ریزی نشده است. اطراف واحدها خیابان‌کشی نشده. سرویس بهداشتی و حمام ندارند. مردم همان اول گفتند ما پول‌نداریم و بیکار هستیم، مسئولان گفتند بخشیده می‌شود. الآن بانک به مردم فشار آورده است. یارانه‌ و کمک‌معیشتی‌شان را قطع کرده‌اند. این مردم شاید پول نداشته باشند اما شخصیت و آبرودارند. از کجا اقساط تسهیلات را پرداخت کنند». وی بابیان اینکه وضعیت رفاهی مردم آن‌قدر خراب است که در همین حال هم دو خانوار در این خانه‌های نیمه‌کاره مستقرشده‌اند، افزود: «مردم ندارند به چه زبانی بگوییم!»

گفت‌وگو با مدیرکل بنیاد مسکن هرمزگان پیرامون واحدهای مسکونی ساخته‌شده در گابریک

تعهدات بنیاد مسکن تا همین اندازه بوده

«شهریار نوری زاده»، مدیرکل بنیاد مسکن استان هرمزگان می‌گوید که بنیاد مسکن بیش از تعهداتش درزمینهٔ حمایت از سیل‌زدگان گابریک فعالیت داشته و در حال حاضر این پروژه از دیدگاه این سازمان به پایان رسیده است. گفت‌وگو با نوری زاده را در ادامه می‌خوانید.

وضعیت ساخت واحدهای مسکونی سیل‌زدگان را تشریح کنید.

سیل دی‌ماه ۹۸، ۹ روستای شهرستان جاسک را درگیر کرد. کروچ، حاجی‌آباد، بند بست، کنتگی، گرندو، نوروزکار، سدیچ و... ازجمله روستاهایی هستند که دچار آب‌گرفتگی شدند و سیل وارد منازلشان شد. بنیاد مسکن از ساعت اولیه سیل امدادرسانی را انجام داد. کار بازسازی پس از ابلاغ تسهیلات بازسازی، توسط بانک مرکزی با عاملیت بانک‌های شهرستان جاسک آغاز شد و ۲۳۵ واحد مسکونی در این روستاها واجد شرایط احداث مسکن مقاوم و پرداخت تسهیلات شدند.

مبلغ تسهیلات با وام بلاعوض ۸۰ میلیون تومان بود. سقف، در و پنجره، ایزوگام و کف‌سازی واحدهای سیل‌زدگان بر همین اساس انجام شد. درواقع تعهد بنیاد مسکن و پیمانکاران بابت قرا دادی که بین پیمانکاران و اهالی بسته شد به‌طور کامل انجام‌شده است. بازهم جهت کمک به این عزیزان از محل کمک‌های حساب ۱۰۰ امام خمینی (ره) و با مشارکت خیرین مسکن‌ساز، کاشی، سرامیک و سیمان در اختیار مردم قرارداده شد که خودشان انتهای کار را انجام دهند. کار ازنظر بنیاد مسکن بر اساس آن تعهدی که با پیمانکار، متقاضی و میزان تسهیلات {با توجه به تورم} بود، به پایان رسیده است.

توجه به این نکته ضروری است که هیچ واحدی تخریب نشده بود و همه سیل‌زدگان پس از بارندگی در واحدهای قبلی‌شان مستقر شدند و واحدهای جدیدشان نیز با کمک دولت، بنیاد مسکن و خیرین به اتمام رسیده است. لازم به ذکر است که بحث سفیدکاری و نما در تعهد بنیاد نبوده و مردم می‌توانند از آورده خودشان این موارد را انجام دهند. ضمن اینکه برای هر ۸ روستا که معابرشان آسیب‌دیده بود، اجرای طرح هادی مجدداً انجام و معابر آسفالت شد و به بهره‌برداری رسید.

مسئله‌ای که مردم در حال حاضر دارند بحث پرداخت تسهیلات است. مردم می‌گویند با توجه به اینکه ما روستایی هستیم و ازنظر معیشت در تنگنا هستیم تسهیلات بخشیده شود که این موضوع ارتباطی با بنیاد مسکن ندارد؛ مربوط به قراردادی است که بین مردم و بانک است. سایر دستگاه‌ها باید موضوع را پیگیری کنند. این دغدغه در حیطه مسئولیت دولت و بانک مرکزی است که ببخشد یا نبخشد. این تسهیلات چهار درصد و قرض‌الحسنه است. آن‌هم با بازپرداخت بالای ۱۵ تا ۲۰ سال فکر نمی‌کنم کسی با پرداخت این تسهیلات آن‌هم با کمک‌هایی که اکنون دولت کرده است، مشکلی داشته باشد.

چرا واحدهای مسکونی فاقد سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه و برق و آب هستند؟

ما در این خصوص هیچ وعده‌ای به مردم ندادیم. قرارداد شفافی بر اساس تسهیلات، بین پیمانکار و مردم امضاشده است. وظیفه پیمانکار و بنیاد مسکن تا همین مرحله است. سقف، کف، در و پنجره، پلاستر داخل، شیب بندی و ایزوگام یعنی واحد ازنظر ما تا این مرحله آمده است. بیش از این تسهیلات و پولی نیست که کاری انجام شود. واحدهای مسکونی درجاسازی است و در جوار منازل قبلی است که امکانات آب و برق وجود دارد. سرویس‌های بهداشتی قبل هم موجود است. در سیل تخریبی صورت نگرفت. در واحدهای قبلی مستقر هستند خانه‌های مقاومشان را هم دارند. برای اینکه سایر اقدامات مثل سرویس بهداشتی و غیره انجام شود پول یا تسهیلاتی در اختیار ما نیست. روال بازسازی در کل کشور همین است.

مگر می‌شود واحد مسکونی ساخته شود اما سرویس بهداشتی برای آن در نظر گرفته نشود؟

در واحدهای مسکونی ما این سرویس بهداشتی و حمام را طراحی کردیم اما فرهنگ به‌گونه‌ای است که سرویس بهداشتی و حمام را تبدیل به اتاق‌خواب کردند. با نظر خود مردم این کارها انجام‌شده است. فرهنگ حوزه شرق این است که سرویس‌ها را بیرون واحدهای مسکونی می‌سازند. الگوهای ساخت الگوهای مصوب شده است. بنیاد مسکن این الگوها را برای اجرا در اختیار پیمانکار قرارداد. تعهدات ما تا این اندازه بود که صد درصد آن را اجرا کردیم؛ سازه کامل، سقف کامل، ایزوگام کامل، در و پنجره، کف سازی و پلاستر داخل. در کل در بازسازی‌ها روند همین است. اگر خود مردم توافق کردند با پیمانکاران می‌توانند سایر آیتم‌ها را انجام دهند. تعهد بنیاد با توجه به پول و تسهیلاتی که در اختیارشان است در همین اندازه است. ما در این روستاها حتی بیشتر از تعهد کارکردیم. خیلی از روستاها با ۸۰ میلیون تومان کار تمام نشد و  ۱۰میلیون اضافه کردیم. مهم آن فونداسیون و اسکلت است که شخص بتواند از این واحد استفاده کند. قطعاً هیچ بازسازی بدون مشارکت مردم تکمیل نخواهد شد.

نحوه‌ی کار با پیمانکار چگونه بوده است؟

پیمانکار مستقیم با مردم کارکرده است. برای هر واحد، بانک با خود مردم قرارداد دارد. تسهیلات پس‌ازاینکه مردم در بانک عقد قرارداد کردند بر اساس پیشرفت فیزیکی پول به نام شخص آزاد می‌شود. یک شخص از مردم وکالت می‌گیرد یا خود فرد به بانک می‌رود و از حساب برداشت می‌کند و به پیمانکار می‌دهد. نقشه، نظارت رایگان، ماشین‌آلات و لایروبی بر عهده بنیاد بوده است.

گلایه‌هایی درباره وضعیت دریافت پروانه‌های ساخت وجود دارد.

بنیاد مسکن هزینه ناظر را از مردم نمی‌گیرد. با هماهنگی دهیار استعلام‌های موردنیاز و کروکی هر واحد تهیه و به دهیاری فرستاده می‌شود. دهیاری هم پروانه ساخت صادر می‌کند و همه واحدها دارای پروانه ساخت هستند. مردم می‌توانند به بنیاد مسکن شهرستان برای دریافت پروانه ساخت مراجعه کنند. اگر دست خودشان نیست به بنیاد مسکن شهرستان مراجعه و آن را دریافت کنند. کمیته امداد امام خمینی(ره) همه‌ی پروانه ساخت‌ها را به‌تازگی برای تحویل دریافت کرده است.

کسانی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی نیستند و حمایتی از آن‌ها نمی‌شود باید چه کنند؟

ما مسئولیتی در قبال این افراد دیگر نداریم. یک سقفی اعتبار بوده، قرارداد بسته‌شده، پرداخت کردند و الآن هم باید بروند اقساطشان را پرداخت کنند. ما بیش از این تسهیلات چیزی در اختیارمان نیست.علی رغم اینکه ما برای همه این افراد هم از حساب 100 و هم از کمک خیرین استفاده کردیم. از نظر ما کار تمام ‌شده است.

امید به حمایت

 

روزنامه صبح ساحل