سمفونی مردگان

در ابتدای کتاب، به جای مقدمه با تفسیری از آیه‌هایی از سوره‌ی مائده مواجه می‌شویم: «قاببل گفت: من تو را البته خواهم کشت، هابیل در جواب گفت: مرا گناهی نیست که خدا قربانی پرهیزکاران را خواهد پذیرفت. اگر تو قصد کشتن مرا داشتی هیچ وقت چنین قصدی برای تو نخواهم داشت، را که من از خدا می‌ترسم».

این مقدمه‌ی داستان جذاب اما ترازیکی است که عباس معروفی در کتاب سمفونی مردگان برای مخاطب‌اش روایت می‌کند. پشت جلد کتاب این جملات برای معرفی بیشتر آمده است:«ساعت آقای درستکار بیش از سی سال است که از کار افتاده؛ در ساعت پنج و نیم بعد از ظهر تیر ماه سال 1325. ساعت سر در کلیسا سال‌ها پیش از کار افتاده بود و ساعت‌ اورهان را مردی با خود برده است؛ اما زمان همچنان می‌گردد و ویرانی به بار می‌آورد.»  داستان حکایت  زندگی یک خانواده در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم است. خانواده در چهارچوبی سخت، از قواعد و تبعیض‌های پدرسالارانه قرار دارد و این قواعد تا همیشه زندگی اعضای این خانواده بخصوص «آیدین» را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد و سرنوشتی حزین را برایشان رقم می‌زند. اورهان که پسر کوچک خانواده است، وام‌دار تفکرات سنتی و خشک پدر است. اما در عوض آیدین که پسر نفرین شده‌ی پدر است و آیدا، دختر خانواده، لبریز از نشاط و بداعت هستند.

آیدین که پسری روشنفکر و رادیکال است، در این خانواده‌ی پدرسالار شدیدا سرکوب می‌شود. پدر از کتاب خواندن آیدین وحشت دارد و در اقدامی کتاب‌ها و اتاق آیدین را می‌سوزاند، چون گمان می‌کند؛ این‌ها فتنه و اسباب شیطان هستند و اتفاقات دیگری که حول دیگر افراد خانواده می‌گذرد. ادبیات و نوع روایت عباس معروفی در این کتاب منحصر به فرد و خاص خود او است. روای داستان چندین بار تغییر می‌کند و هربار از زبان فرد متفاوتی بیان می‌شود. حتی در قسمت‌هایی شاهد آن هستیم که یک رویداد از دید دو نفر متفاوت شرح داده می‌شود. در کتاب به جای استفاده از فصل، بخش و قسمت، از واژه‌ی «مومان» استفاده شده است. مومان به معنی بخشی از یک اثر موسیقیایی بزرگ است.

با توجه به نام کتاب، استفاده از مومان به جای بخش نشان می‌دهد، که نویسنده چه دستی در ادبیات و استفاده از واژگان بدیع دارد. کتاب سمفونی مردگان، برای خواننده‌، چه تازه کار باشد و چه خواننده‌ای کهنه‌کار، بسیار دلنشین و جذاب خواهد بود. داستان برای ما، می‌تواند یادآور تجربه‌های شخصی باشد. اگر تا به امروز، این اثر را مطالعه نکرده‌اید، حتما در برنامه‌ی مطالعاتی خود جایی برایش باز کنید.

روزنامه صبح ساحل