ناگفته های خواندنی از وزیر کهنه کارکابینه روحانی

صبح ساحل ، سیاسی - وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: من یک‌جا به زبان عادی گفتم، که فکر کنم درست هم هست، گفتم «ما هنوز جارو به دست هستیم و داریم همچنان پاک می‌کنیم.» به گزارش ایسنا، هفته‌نامه تجارت فردا گفت‌وگوی مفصلی با محمدرضا نعمت‌زاده انجام داده است که گزیده‌هایی از آن را در زیر می‌خوانید:

- (درباره بسته دولت برای خروج از رکود) ابتدا شاید یک مقدار بحث‌ها از نظر من تیپی تئوریک داشت، اما آنچه به تصویب رسید، قریب به اتفاق همه آنها اجرایی و قابل اجرا باشد منتها ما باید مصمم باشیم که آن را اجرا کنیم. اگر قرار است که تکلیفی بر عهده وزارت صنعت و معدن و تجارت گذاشته شود، این دیگر شوخی‌بردار نیست و باید اجرا شود.

- ما هیچ چاره‌ای جز اینکه کشور را از این رکود خارج کرده و رونق در آن ایجاد کنیم، نداریم. بنابراین من فکر می‌کنم که بسته حمایتی دولت برای خروج از رکود، اجرایی است.

- همه نظرات به تأیید نرسید چون دوستان اقتصادی ما می‌گفتند که اینها خودش می‌تواند باز تورم را اضافه کند. بنابراین گفتند که باید به تدریج حرکت کرد. لیکن آنچه تصویب شده، ممکن است کافی نباشد و نیست و حتماً باید به تدریج بر امور اجرایی اضافه شود. راحت می‌توانم بگویم که 90 درصد برنامه قابل اجرا است.

- نظر اقتصاددانان بر این بوده که از آنجایی که تورم، طی دو سال گذشته در کشور مستمر بود است باید حتماً کار را با مهار تورم شروع کرد. این کار انجام شد و شاید بیش از 8 تا 9 ماه وقت دولت را به خود اختصاص داد. به لطف خدا تمرکز بر روی این موضوع اثرات مثبتی هم داشته است و تصمیم بر این شد که از ابتدای امسال در مورد رفع رکود کار شود.

- کارگروهی زیر نظر وزیر امور اقتصاد و دارایی تشکیل شد و منجر به سه تصمیم شد؛ یکی، در قالب وظایف خود دستگاه‌هاست که بصورت کتبی به ما ابلاغ شد. بخش دیگر از تصمیم‌گیری‌ها بصورت مصوبات دولت در آمده است و بخشی هم راجع به دستگاه‌های مختلف مثل شورای اقتصاد و شورای پول و اعتبار است که قرار است در این شوراها طرح شود. حدود 30 ماده قانونی هم در قالب یک لایحه تهیه شد که آن هم تقدیم مجلس شد. خوشبختانه مجلس محترم هم یک فوریت ما را پذیرفت.

- با نرخ تورم بالا، طبعاً انتظار نرخ پایین سود تسهیلات چندان منطقی نیست. آنچه بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مدنظر دارد این است که با کاهش تورم بتواند نرخ را هم کاهش دهد. اینکه به تنهایی فکر کنیم که اول تورم پایین بیاید و سپس نرخ تسهیلات، این به نظرم خیلی برخورد علمی نیست و باید متناسب با هم اصلاح شود.

- یکی از منابع بانک‌ها سرمایه‌های خودشان است و دیگری سپرده‌های مردم است. متأسفانه طی هفت - هشت سال گذشته در بانک‌های دولتی این سرمایه اضافه نشده و این درحالی است که تورم اضافه شده و نرخ دلار و ارز هم تغییر عمده ای کرده است. ما در سال گذشته درصدد بودیم که راهی برای افزایش سرمایه بانک‌ها بیابیم.

- قرار است هرچه زودتر در شورای پول و اعتبار تصمیم‌گیری شود و معوقات بانک‌ها را وصول کنند.

- بانک‌های خصوصی باید تحرک بیشتری از خودشان نشان دهند و بتوانند هم سرمایه‌های سهامداران را اضافه کنند و هم سرمایه‌های خودشان و هم از طریق جلب مشارکت مردم سپرده‌گذاری مردم، توان مالی خودشان را افزایش دهند.

- بانک‌ها ما در گذشته از بانک‌ها و منابع بانکی خارجی خطوط اعتباری را می‌گرفتند و در اختیار مردم می‌گذاشتند. متأسفانه به علت تحریم بانک‌ها طی چند سال گذشته، این کلاً قطع شد که ان‌شاءالله هرچه زودتر مشکلات تحریم به حداقل برسد و برطرف شود، بانک‌ها باید بروند به دنبال این نوع خطوط اعتباری.

- آمار بانک مرکزی مربوط به سال گذشته نشان داد که نزدیک به 50 درصد از تسهیلات بانک‌ها به بخش خدمات رفته است و در حالی که ما با رکود و کمبود اشتغال مواجه هستیم، حق این است که درست عکس این عمل شود.

- پیش‌بینی شده است - و البته این جزو مصوبات دولت است - که 60 درصد از تسهیلاتی که بانک‌ها در سال 93 خواهند پرداخت، بابت سرمایه در گردش باشد و این بدانن معناست که واحدهای موجود اعم از صنعتی کشاورزی و تولیدی، سرمایه در گردش خودشان را اضافه کنند تا بتوانند از ظرفیت‌های موجود‌شان استفاده کنند.

- به خودروسازان گفتیم هرآنچه شما به عنوان دارایی دارید و مرتبط مستقیم با تولید خودرو نیست، شناسایی و واگذار شوند. بیش از دو هزار میلیارد تومان از این نوع اموال را به پول تبدیل کردند و نقدینگی را آوردند به سمت تولید و بخش عمده‌ای از آن را به قطعه‌سازان دادند و بخش دیگری از آن در اختیار خودشان ماند. در نتیجه در چهار ماه و اندی گذشته، حدود 70 درصد تولید خودروی سبک را نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش تولید دادیم و قطعه‌سازان در همین سه - چهار ماه توانسته‌اند 20 هزار نفر را جذب کنند.

- آمار سه ماهه امسال را که می‌دیدم، سه‌چهارم حداقل تولیدات ما رو به بهبود بوده و مثبت بوده است. هنوز شاید 20 تا 25 درصد منفی بوده است ولی به نظرم در این سه ماهه دوم، باز وضع بهتر خواهد شد. این نشان می‌دهد که مثلاً در کالاهای عمده‌مان نظیر فولاد و صنایع خودرو رشد داشته‌ایم. خوشبختانه، وضع رو به بهبود است ولی اینکه چه عددی را ما حالا داریم، بی‌اطلاع هستیم. در کل سال حتماً رشدمان نسبت به سال گذشته مثبت خواهد بود و این در حالی است که هنوز آثار تصمیم‌گیری‌های اخیر در جامعه بروز نکرده است.

- از 1.5 میلیون تولید خودرو در سال 90، به حدود 700 هزار تا در سال گذشته رسیده‌ایم که امسال پیش‌بینی می‌کنیم که بین 1.1 تا 1.2 میلیون خودرو ان‌شاءالله تولید کنیم.

- توانستیم در مذاکرات دور اول، خودرو را از تحریم مستثنی کنیم. خب، کار سختی هم انجام شد. هم با کشورهای مختلف مذاکره کردیم و هم همکارانمان را فرستادیم در گروه‌های کارشناسی 1+5 و مذاکرات حضور داشتند و ثابت کردیم که این به ضرر هر دو طرف است و به نفع هیچ‌کس نیست. خب، آنها هم قانع شدند.

- به لحاظ سرمایه‌گذاری، بعضی از شرکت‌های خارجی علاقه‌مند هستند که اینجا بیایند و در خودرو سرمایه‌گذاری کنند ولی در شرایط تحریم از سمت کشور خودشان مجاز نیستند. حتی مذاکرات ابتدایی هم در خیلی از موارد انجام دادیم و ان‌شاءالله یک خودروی جدید هم به زودی به بازار خواهد آمد.

- در زمانی که من وزیر بودم، در روزنامه‌ای خواندم که یک خودروسازی بزرگ دارد در کشور بوجود می‌آید. من گفتم این چه خودروسازی بزرگی است که ما بی‌اطلاع هستیم؟ خلاصه رسیدگی کردیم، دیدیم بله، یک گروهی رفته‌اند با یک بانک تفاهم کرده‌اند. بالاخره اطلاعات را گفتم بیاورند و آوردند. ما همان زمان فهمیدیم که این موفق نخواهد بود. چند سالی هم تلاش کردند و خودرویی به نام سیناد به بازار دادند. خب، پول بانک را هم از بین بردند، پول سرمایه‌گذار هم از بین رفت و آخر هم پروژه موفق نشد.

- اخیراً در شورای سیاستگذاری خودرو، بعد از مطالعات شاید یک ساله، تصویب کردیم که ان‌شاءالله در سال 1404 به مرز تولید سه میلیون خودرو در سال برسیم.

- در سال 91، به هر دلیلی، شورای اقتصاد وقت تصویب کرد، که خودروی سواری انحصاری تلقی شود. طبق قانون سیاست‌های اصل 44 که شورای رقابت را به عنوان یک بازو پیش‌بینی کرده است با ترکیب خاصی، به آنها اجازه داده است که در مواردی که کار انحصاری است، وارد اعلام سیاست‌های قیمت گذاری شوند؛ نه قیمت‌گذاری. یعنی ضوابط قیمت‌گذاری را تهیه کنند. باز به نظرم به اشتباه، در سال 91 شورا آمده است به جای اینکه ضوابط قیمت‌گذاری را تعیین کند، قیمت را تعیین کرده است که منجر به این شد که در اوایل سال 92 قیمت اعلام شود.

- در سال 92، یعنی قبل از دولت فعلی، قیمت‌های جدید توسط شورای رقابت اعلام و برای خودروهای خاص قیمت‌گذاری انجام شد. در این سال و پس از قیمت‌گذاری‌های جدید شاهد تغییر نرخ ارز و بالا رفتن نرخ آن بودیم، این در حالی است که محاسبات بر مبنای ارز زمان خودش یعنی قبل از سال 92 بود.

- در سال گذشته خودروسازان می‌خواستند قیمتشان را افزایش دهند. ما مقاومت کردیم. گفتیم دولت هدفش این است که با تورم مبارزه کند و این ممکن است اثر سوء بگذارد. بالاخره ما اجازه ندادیم که این کار انجام شود. شورای رقابت هم حمایت کرد ولی خب، از همان زمان شورای رقابت مطالعات و بررسی‌هایشان را آغاز کرد و بالاخره جمع‌بندی‌هایشان را امسال اعلام کردند که متوسط قیمتی که شورای رقابت افزایش داده است و در سایتشان هم وجود دارد و مشخص است، حدوداً 5.5 درصد است. این میزان افزایش به مراتب کمتر از مدارکی است که خودروسازان ارائه داده اند.البته قیمت ها و هزینه های ما از بررسی اولیه تا امروز اضافه شده است.

- بر مبنای همان ضوابط دو الزام قانونی بوجود آمد؛ یکی اینکه در بعضی از موارد تا شهریورماه امسال باید نوع موتور از یورو 2 به یورو 4 تبدیل شود که سوخت یورو 4 هم به تدریج دارد توسط پالایشگاه‌ها تامین می‌شود. بنابراین این الزام‌آور شد. بنابراین خودروسازان مدارک هزینه‌هایی را که برای تبدیل موتور یورو 2 به یورو 4 است به شورای رقابت داده‌اند و با همدیگر تفاهم کرده‌اند. یکی دیگر از الزامات، نصب دو ایربگ یا همان کیسه ایمنی است که اینها هم از ابتدای امسال اجباری شده است. سال های قبل یا بعضی از خودروها نداشتند یا آپشن و اختیاری بود و بابت آن به عنوان آپشن پول می‌گرفتند، اغلب هم سمت راننده بود. از ابتدای امسال هم سمت راننده و هم سمت دیگر، سمت راست خودرو یا سمت شاگرد اصطلاحاً می گویند، اجباری شد. بنابراین دو ایربگ هم اضافه شد به قیمت‌های قبلی. همزمان هم دو درصد مالیات بر ارزش افزوده اضافه شده است.

- علاوه بر این‌ها باز بیمه شخص ثالث به خاطر افزایش نرخ دیه، 25 درصد اضافه شده و این تفاوت باز هم به قیمت خودرو افزوده شد. چند خرده‌ریز دیگر هم دارد. ولی این چند عنصر هم اضافه شده است. اینکه گاهی مردم فکر می‌کنند قیمت‌ها نسبت به سال 91 یا اول 92 خیلی زیاد شده است، خیر؛ همان 5.5 درصد بصورت متوسط است منتها پول تغییر موتور، پول کیسه ایربگ، دو درصد ارزش افزوده و شخص ثالث و اینها هم اضافه شد که در قیمت قبلی نبود.

- گاهی اینها مثلاً یک‌جا مطرح می‌شد و بعضی‌ها فکر می‌کردند که خب، مثلاً میزان افزایش قیمت بسیار زیاد است. با اینکه در قیمت قبلی این سه - چهار مورد که من عرض کردم اصلا نبود. وقتی که اینها را کم کنید، به همان 5.5 درصد می‌رسید. باز ما خواهش کردیم که خودروسازان بروند روی قسمت‌هایی که به عنوان آپشن بود و حالا اجباری شده است بررسی‌های مجدد کنند و تا آنجایی که ممکن است باز روی این مسائل تخفیف بدهند و قیمتشان را اعلام کنند.

- ما وارث چهار وزارتخانه هستیم. یک زمان وزارت صنایع، صنایع سنگین، معادن و فلزات و بازرگانی داشتیم. البته من این ادغام را هم تأیید می‌کنم و هم فکر می‌کنم که تصمیم درست مجلس و دولت‌های گذشته بود و زمانی که خود بنده هم وزیر صنایع بودم، خدمت آقای نژادحسینیان و محلوجی حضور یافته و این طرح ادغام را تهیه کردیم. هر سه ما موافق بودیم که این کار باید انجام بشود. آن زمان خدمت آقای هاشمی رفسنجانی مطرح شد. البته ایشان هم قانع شدند ولی گفتند که یک باره این کار را نباید انجام داد.

- در چند سال اخیر که بازرگانی ادغام شده است، ما بیشتر تجمیع را انجام داده‌ایم تا ادغام. یعنی هرکس در ساختمان خودش نشسته است و وظایف و حکم خودش را دارد. ما اخیراً سازمان جدید ادغام را تهیه کردیم و به استان ها اعلام کرده‌ایم. در وزارتخانه پس از ادغام یک نفر حکمش وزارت بازرگانی بود و یکی حکمش صنایع و معادن بود یعنی حتی حقوق‌ها با هم مختصری تفاوت داشت. خیلی تلاش کردیم که در این هفت - هشت ماه گذشته که این ادغام را بتوانیم شکلش دهیم. من نظرم این بود که تا به امروز باید انجام می‌شد ولی هنوز تکمیل نشده است. امیدواریم تا پیش از پایان سال، ما مثلا شرح وظایف جدیدمان را کامل تهیه کنیم. این موضوع هشت ماه است که در کمیسیون دولت در حال بحث و چکش کاری است و اخیرا پیش‌نویس سیاست‌های راهبردی را توانستیم تکمیل کنیم که یکپارچه شود.

- من یک‌جا به زبان عادی گفتم، که فکر کنم درست هم هست، گفتم «ما هنوز جارو به دست هستیم و داریم همچنان پاک می‌کنیم».

- ما در روز با 5 الی 6 مورد مواجه می‌شویم که برمی‌گردد به چند سال گذشته و باید آنها را حل کنیم. این بدان معنا نیست که بخواهم گله کنم ولی باید تمام آنها را حل کنیم. تمام این کارها برای کشور است.

- ما اصلاً اتاق اصناف نداشتیم و این یک قانون جدید است. حدود هشت هزار اتحادیه سراسر کشور جمع شدند و اتاق ایران را تشکیل دادند، بدون اینکه مشکلی پیش بیاید.

- تحریم شوخی‌بردار نیست. بالاخره از آمریکا گرفته تا ژاپن، کشورهای بزرگ همه دست به دست هم ما در تحریم قرار داده‌اند. ما در این شرایط داریم کشور را اداره می‌کنیم. اگر این مذاکرات دور اول تا به اینجا نرسیده بود، قطعاً شما بدانید که تحریم‌ها را بیشتر می‌کردند. گاهی صحبت می‌شود که تحریم‌ها برداشته نشده است؛ خب، یک روزه که همه چیز حل نمی‌شود.

- ما که می‌توانستیم مسئولیت نپذیریم. می‌دانستیم هم که چه خبر است. البته، نه به این بدی‌ای که هست. فکر نمی‌کردیم باشد. حالا ببینید، من دوره‌های قبل وقتی که مسئولیتی را پذیرفته‌ام، شاید 5، 6 نفر در کل کشور را جابجا می‌کردم اما الان بیش از 60 نفر در سطوح مدیریت‌های بالا و معاونان و مدیران را جابجا کرده‌ام، باز هم هر روز از ما درخواست می‌شود که چرا فلان مدیر یا معاون هنوز تغییر نیافته است و می‌گویم بابا قرار نیست که ما با مردم این طوری عمل کنیم. داریم تقویتشان می‌کنیم و کمکشان می‌کنیم. می‌آیند می‌گویند آقا ببین این فلان چیز را علیه این دولت امضا کرده است. خب، می‌گوییم نفهمیده است و ما گذشت کرده‌ایم. اگر واقعاً خودش فهمیده است که اشتباه کرده است بگذارید کارش را بکند. می‌گویند نه نمی‌شود و باز هم زیر بار نمی‌روند.

- آقای رئیس‌جمهور گفته است که کاری به گروه و باند و دسته و حزب و اینها نداشته باشیم. هر کسی که خدمتگذار است و می‌تواند با حسن نیت کار انجام دهد، کارش را ادامه دهد. حالا آن زمان فکر می‌کرده که مثلاً قدرت آن طوری بوده است و یک بله قربانی گفته است و اشتباهی کرده است. حالا، متنبه است. دولت ما، دولت تفاهم است.

- (در پاسخ به این پرسش که آیا نگاه جنسیتی ندارید؟) : نه؛ نباید هم نداشته باشم. خدا همه را یک نوع خلق کرده است. این حرف‌ها که نیست. هر کسی را بالاخره با شرایط خودش برای کارهای اجرایی منصوب می‌کنند. من خودم چهار تا دختر دارم. از همه‌شان هم ممنون هستم. من هیچ کمکی به آنها نمی‌کنم ولی آنها هستند که به من کمک می‌کنند.

- (درباره شایعه برکناری‌اش) من نشنیده‌ایم. یک رسانه که نمی‌دانم کدام بود این موضوع را مطرح کرده است. ما به هر صورت خودمان نیامده‌ایم که خودمان برویم. بزرگترها تصمیم می‌گیرند و من در طول این سی و چند سال که در خدمت بوده‌ام، به خاطر ندارم که جایی خودم داوطلبی حضور یابم. همه‌اش تکلیفی بوده است و دستور دادند و حتی برای انتخابات دکتر روحانی چیزی که اصلاً تصورش را نمی‌کردم این بود که رئیس ستاد ایشان شوم.

- بارها به ما گفته‌اند که بیا و سفیر در فلان کشور صنعتی بشوم، من تشکر کرده‌ام و عذرخواهی. من گفته‌ام که کارم از جوانی در صنعت بوده است و تا آخر همین‌گونه خواهد بود. بنابراین، اگر یک زمانی بزرگان هر تصمیم بگیرند قبول می‌کنیم، حتی در مجلس گاهی سر به سر من می‌گذارند که استیضاحت می‌کنیم. ما هم می‌گوییم خب، این حق شماست و مختار به انجام آن هستید. سوال می‌کنید، خب بکنید.