۲۱ شهریور ماه؛ بلیت نیم‌بها ویژه روز ملی سینما

شورای صنفی نمایش در جلسه اخیرش مصوب کرد که هفته آینده دوشنبه ۲۱ شهریور ماه همزمان با روز ملی سینما، بلیت سینماها نیم‌بها شود. به بهانه روز ملی سینما، نگاهی به تاریخچه‌ی روز سینما در ایران می‌اندازیم.

به گزارش صبح ساحل، جشن سینمای ایران که با نام‌های جشن بزرگ سینمای ایران و جشن خانه سینما نیز شناخته می‌شود، یک مراسم است که هر ساله در ایران { به دست خانه سینمای ایران} برگزار می‌شود. اما با آمدن کرونا، چندین سال این گردهمایی اهالی سینما و مراسم گرامیداشت رو ملی سینما لغو شد. با وجود آرام شدن شرایط کرونایی، امسال نیز به دلیل همزمانی با ماه محرم و صفر این گردهمایی به شیوه سابق در شهریور ماه برگزار نخواهد شد و پیش بینی می‌شود در پاییز گردهمایی اهالی سینما برگزار شود اما برای روز سینما فعلا خبر رسیده است که بلیت سینما برای مردم بصورت نیم‌بها عرضه خواهد شد.

یک پژوهشگر سینما در گفت‌وگو به با ایسنا اعلام کرده که انتخاب روز ۲۱ شهریور به عنوان روز ملی سینما مبنای درست و دقیقی ندارد و ظاهراً به شکل «سمبلیک» به­ عنوان روز ملی سینما در ایران انتخاب شده است، زیرا در این روزِ بخصوص در سینمای ایران هیچ اتفاق خاصی رخ نداده، بنابراین عده‌­ای فرض گرفته‌­اند که ۲۱ شهریور ماه روز ملی سینمای ایران است که دست­شان هم درد نکند.

نامگذاری روز سینما

خبرگزاری بیتوته در این باره نوشته است:« در سال 1379 در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران بود که 21 شهریور ماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد و هر سال جشن خانه سینما در این روز برگزار می شود و 21 شهریور ماه به عنوان روزی نمادین وارد تقویم شد».

تاریخچه سینما

برادران لومير، در دسامبر ۱۸۹۵ دستگاهى را به راه انداختند که سينماتوگراف نام داشت. اين دستگاه پيچيده عکس‌هاى متحرک را نشان مى‌داد. لومى‌ير با چرخاندن دستک آن عکس‌هاى متحرک را روى پرده‌اى سفيد به نمايش مى‌گذاشتند. آنها پس از استقبال پاريسى‌ها از سينماتوگراف، نمايندگانى به کشورهاى مختلف فرستادند تا مردم آن کشورها را با اين دستگاه آشنا کنند. اما ايران دورهٔ قاجار يکى از اين کشورها نبود.

تاریخچه ورود سینما به ایران

مظفر‌الدین‌شاه در فروردین سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد. در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه مبارکه مظفرالدین‌شاه آمده است که شاه روز یکشنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشى به تماشاى دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد؛ (شاه این دوربین را اشتباهاً سینموفتوگراف مى‌نامید.)

به نوشته انصاف، در هفته بعد، مظفرالدين‌شاه مجدداً به ديوار سينما رفت. حدود يک ماه پس از اولين ديدار مظفرالدين‌شاه با سينما، در سه‌شنبه ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ در شهر اوستاند در ساحل دريا در بلژيک، جشن روز عيد گل برگزار شد و ميرزا ابراهيم‌خان عکاس‌باشى مشغول عکس سينموفتوگراف‌اندازى از شاه شد. به اين ترتيب بانى ورود نخستين دوربين فيلم‌بردارى و نمايش فيلم، مظفرالدين‌شاه است و نخستين فيلم‌بردار ايرانى نيز ابراهيم ‌خان عکاس‌باشى محسوب مى‌شود.

نخستين مدرسه سينمايى و فيلم‌بردارى در ايران

اوانس اوگانيانس، مهاجرى ارمنى / روس بود، که پس از اتمام تحصيلاتش در رشته سينما به ايران آمد. اوگانياسن با فکر تأسيس مدرسه سينمايى و سپس توليد فيلم را به مرحله عمل در آورد. پس از درج اعلان براى نخستين دوره مدرسه، نتيجه‌اى ببار نيامد و با اعلان‌هاى بعدي، افتتاح مدرسه هنرپيشگى در ۲۰ ارديبهشت ۱۳۰۹ روى داد و سيصد نفر نام‌نويسى کردند. اما اين دوره را فقط ۱۲ نفر به‌پايان رساندند.

سرانجام دوره دوم نيز پس از چاپ اعلان در جرايد برگزار شد؛ در دوره دوم دروس مختلفى شامل فيلم‌برداري، بازيگري، ورزش، موسيقي، رقص، ژيمناستيک، تاريخ لباس و ... تدريس مى‌شد. اوگانيانس نتوانست دوره سوم را برگزار نمايد. در سال ۱۳۱۷ به هند رفت تا کار سپنتا را ادامه دهد ولى درگير مسائل سياسى شد. پس از جنگ جهانى دوم به ايران بازگشت و نام خود را پس از گرويدن به اسلام رضا مژده ناميد. بعد از آن نيز چند بار تلاش کرد تا با سينما ارتباط برقرار کند ولى توفيقى نيافت.

 
عبدالحسين سپنتا و اولين تجربه در سينماى ايران -دختر لُر

عبدالحسين سپنتا متولد ۱۲۸۶ تهران بود. وى در مدرسه سن‌لوئى و مدرسه زرتشتيان تهران و نيز در اصفهان و کالج امريکايى تحصيل کرد و علاقه زيادى به تاريخ و ادبيات ايران باستان داشت. سپنتا سفرهايى به هند داشت و آثارى را منتشر نمود. در سال ۱۳۰۷ اولين روزنامه‌اش را با نام دورنماى ايران منتشر کرد. وى پس از سفر به ايران مجدداً به هند رفت.