پذیرفتن حقایق تلخ

آلبرت الیس، روان‌درمانگر عقلانی-هیجانی در یکی از کتاب‌هایش می‌نویسد: این حقایق تلخ زندگی نیست که آدم‌ها را افسرده یا مضطرب می‌کند، بلکه اعتیاد بی‌چون و چرای آن‌ها به باورهای نامعقولی است که در آن‌ها شکل گرفته است.

یکی از این باورها مدام در ذهن ما زمزمه می‌کند، دیگران، کارها و اتفاق‌های زندگی باید از آنچه هستند بهتر باشد و اگر نتوانید حقیقت‌های تلخ زندگی را عوض کنید، افتضاح و وحشتناک می‌شود. چه بخواهیم و چه نخواهیم، در واقعیت باید بپذیریم که بسیاری از حقیقت‌های زندگی تلخ است. دیگران همیشه آن‌طور که ما دوست داریم عمل نمی‌کنند.

دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم بهترین دنیای ممکن نیست. بسیاری از مشکلات و سختی‌ها حتی راه‌حل نیمه کامل هم ندارند و در ضمن زندگی در جامعه هر روز سخت‌تر، ناعادلانه‌تر و دهشتناک‌تر می‎‌شود، اما در کنار تمام این مصائب چیزی که زندگی را برای ما تیره و غمناک می‌کند، نه تمام این حقایق که تفکری است که ما نسبت به این حقایق از خود نشان می‌دهیم. یکی از مسائلی که همیشه باعث دلسردی و اضطراب ما می‌شود، نوع رفتاری است که در خانواده، روابط، محیط کار و سایر برخوردهای اجتماعی از دیگران می‌بینیم و در واکنش‌ به آن‌ها به خودمان می‌گوییم، آن‌ها چطور می‌توانند چنین رفتار فاجعه‌باری را از خود نشان دهند؟ اما واقعیت این است که دلیلی وجود ندارد که ثابت کند مردم حتما باید از آنچه هستند بهتر باشند، حتی وقتی رفتار آن‌ها کاملا بد است! خودبزرگ‌بینی ما موجب می‌شود تا به خودمان بگوییم «چون من این نوع رفتار دیگران را دوست ندارم، پس حتما باید خودشان را تغییر بدهند».

گرچه عالی می‌شود که وقایع طور دیگری رقم بخورند، ولی فی‌الواقع آن‌ها همین هستند که هستند! هر چه بابت چیزهایی که قادر به تغییر آن‌ها نیستیم، خودمان را بیشتر ناراحت کنیم، کمتر احتمال دارد بتوانیم امور مربوط به شخص خودمان را اصلاح کنیم.

برای مثال اگر بابت بی‌مسئولیتی همکارمان بسیار خشمگین شویم و اجازه بدهیم واکنش‌های تند زمام امور را به دست بگیرند، همکارمان نیز خشمگین می‌شود و غیرمسئولانه‌تر عمل خواهد کرد و در مقابل خشم و ناتوانی ما هم بیشتر می‌شود. پس چه کاری از دست ما برمی‌آید؟ وقتی دیگران بد عمل می‌کنند، از خودتان بپرسید آیا واقعا باید خودتان را به خاطر آن ناراحت و مضطرب کنید؟ آیا واقعا اعمال آن‌ها باید تا این حد بر شما تاثیر بگذارد؟ اگر تمام نیروی خود را به کار بگیرید، قادر به تغییر دادن دیگران خواهید بود؟

بهتر است در این مواقع حتی‌الامکان سعی کنید دنیا را از دریچه‌ی چشم آنان ببینید، نه از دریچه‌ی چشم خودتان. رفتار ناکام‌کننده‌ی آن‌ها را قاطعانه رد کنید، ولی خودشان را رد نکنید. سرزنش و تلاش برای تلافی کردن اعمال دیگران اوضاع را برای شما بدتر خواهد کرد. اگر به جای افتضاح قلمداد کردن اوضاع به خودتان بگویید شرایط بد است و دست از فاجعه‌سازی بردارید، کمتر عصبانی می‌شوید و کمتر کنترل امور از دست‌تان خارج می‌شود. به یاد داشته باشید نه شما و نه هیچ‌کس دیگر قادر به کامل و بی‌نقص بودن نیست. انسان‌ها کاملا جایزالخطا هستند و در زندگی هیچ قطعیتی وجود ندارد.

اگر در تمام زندگی به دنبال قطعیت و کمال باشید، نتیجه‌ای جز وحشت کودکانه از زندگی در دنیایی بسیار غیرقطعی و  گرایش هشیارانه یا ناهشیارانه به جلو افتادن از دیگران و اثبات برتری مطلق خود بردیگران در بر نخواهد داشت. این شرایط همانا و تداوم نفرت، خشم، غم و اضطراب شما نیز همانا.

روزنامه صبح ساحل