عشق‌های خنده‌دار

اگر کسی بخواهد شروع کند به کتابخوانی و اگر با خودش روراست باشد، ترجیح می‌دهد از داستان‌های سرگرم کننده‌ی عاشقانه شروع کند.

داستان‌هایی که زبان ساده‌ای داشته باشند، نکاتی را آموزش بدهند و سرگرم‌کننده هم باشند. کتاب‌های عاشقانه‌یی که امروزه در کتابفروشی‌ها پیدا می‌شود، هم سرگرم کننده و هم ساده است.

اما عملا چیزی به مخاطب اضافه نمی‌کند و صرفا جریان هیجان‌انگیز و مبتذلی از عشق‌های گذراست. اما کتاب‌هایی هم هستند که هم می‌توانند مخاطب را جذب کنند، هم پرمغز باشند و هم روایت عشق باشند. یکی از این کتاب‌ها «عشق‌های خنده‌دار» اثر میلان کوندرا، نویسنده‌ی معاصر اهل چکسلواکی است که به واسطه‌ی کتاب‌ بار هستی، در ایران شهرت قابل توجهی به دست آورده است.

نویسنده در این داستان به روایت رابطه‌هایی می‌پردازد که قرار بوده رویایی باشند، عمیق باشند و تبدیل به پناهگاه امنی برای عشاق شوند، اما زمان و پیش‌ رفتن در آن‌ها به ما نشان می‌دهد که تا چه حد پوچ، خالی از ارزش و حتی مضحک هستند. در واقع این اثر یک رمان عاشقانه نیست، بلکه یک انتقاد طنز گونه به عموم عشق‌هایی است که  آدم‌ها را درگیر کرده و به دنبال خود می‌کشانند. کتاب چهار داستان دارد و هر داستان بررسی ظریفی از ریشه‌ی شکل‌گیری روابط و نحوه‌ی پیش روی آن‌هاست. جدا از این می‌توان به جنبه‌ی جامعه‌شناسانه‌ی اثر هم اشاره کرد.

نویسنده در این کتاب خیلی زیرکانه به مخاطب می‌فهماند که عشق در جامعه‌یی که نظارت و کنترل دیگران در آن ارجعیت دارد، چگونه به زوال کشیده می‌شود. خواننده در مواجهه با فضایی که میلان کوندرا طراحی کرده، ممکن است فکر کند با یک شوخی طرف است، یک فانتزی که هرگز اتفاق نمی‌افتد. اما زمان که بگذرد و کتاب که پیش‌ برود، مخاطب هر لحظه بیش از پیش اطمینان پیدا می‌کند که فضای داستان کوندرا، روایت زندگی و عشق خودش و اطرافیانش است و همین جاست که طنز و شوخی سرگرم کننده‌ی نویسنده، به درامی تلخ و اجتماعی بدل می‌شود. نتایجی که داستان‌ها از عشق‌های خنده‌دار ارائه می‌کنند، با نگرش‌ها و باورهای عمومی نسبت به عشق و عشاق، بسیار متفاوت و شگفتی‌آور است.

نویسنده از اضطراب عشاق، از عادت، از هراس و ناشناخته بودن در عشق صحبت می‌کند و مخاطب خود را با حقایقی مواجه می‌کند، که کمتر نویسنده‌یی خطرش را به عهده می‌گیرد.  کتاب عشق‌های خنده‌دار اگر چه در رسته‌ی رمان و داستان قرار دارد، اما برای یک ذهن تیزبین و کنجکاو می‌تواند به مثابه‌ی یک کتاب فلسفی، اجتماعی و خودیاری باشد. اگر از روایت‌های تکراری و بازاری موجود در کتابفروشی‌ها به ستوه آمده‌اید، این کتاب می‌تواند صورت دیگری از روایات عاشقانه را در اختیارتان بگذارد.

روزنامه صبح ساحل