09

آبان

1403


سیاسی

07 مرداد 1402 08:32 0 کامنت

در راستای تقویت سیاست همگرایی وهمکاری با کشورهای همسایه از سوی دولت سیزدهم که می توان توافق 10 مارس تهران و ریاض را به عنوان نمونه ای مثبت جهت پیشبرد این سیاست تلقی نمود حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان از ایده  تشکیل مجمع گفتگو و همکاری خلیج فارس سخن به میان آورد که در راستای تقویت همگرایی منطقه ای میان کشورهای حوزه شمال و جنوب خلیج فارس؛ ایران، عراق ،قطر، کویت، امارات، عمان، عربستان و بحرین می تواند اقدام سازنده و مفیدی باشد. پیرامون این ایده گفتگویی با عارف دهقاندار پژوهشگر حوزه خلیج فارس انجام دادیم. 

              

به گزارش صبح ساحل، این پژوهشگر حوزه خلیج فارس در رابطه با ایده وزیرامورخارجه مبنی برتشکیل مجمع گفتگو وهمکاری منطقه ای کشورهای حوزه خلیج فارس  و هدف از آن گفت: این طرح فعلا یک ایده است و حتی ابتکارهم نمی توان به آن گفت. این ایده بیشتر گفتگو محور است و دراین برهه از زمان نمی شود انتظار زیادی از این ایده داشت واینطورتلقی کرد که این ایده می تواند تبدیل به یک سازمان یا نهاد بین المللی یا پیمان امنیتی شودهرچند ممکن است بشود در این مسیرحرکت کرد. این ایده به دنبال گفتگو است چرا که کشورها در حالت جبهه بندی دربرابر یکدیگر قرار داشتند که قطع رابطه دیپلماتیک میان عربستان و ایران، محاصره قطر،تعارض منافع در سوریه از جمله این موارد است. این تعارضات منافع باعث شده بود که سالیان متمادی مذاکرات جدی میان این کشورها رخ ندهد. حال که تا حدودی این مشکلات حل شده و ایران و عربستان روابط دیپلماتیک خود را عادی‌سازی کردند و سوریه نیز به اتحادیه عرب بازگشته و بحران یمن در حال حل و فصل است ایران این ایده را مطرح کرده است براساس این طرح این هشت کشوری که  درخلیج فارس هستند درمورد دغدغه ها و مشکلات و مسائل گفتگو کنند واجازه ندهند که مشکلات دوجانبه وچند جانبه تبدیل به نزاع و درگیری شود و از این فرصت ایجاد شده برای حل و فصل مشکات امنیتی، نظامی، سیاسی و زیست محیطی که سال‌ها منطقه خلیج فارس را درگیر کرده استفاده کنیم.

  
 این ایده می تواند یک فصل جدید در روبط خارجی کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد کند
این پژوهشگر در ادامه بیان داشت: ایران در گذشته نیز طرح هایی در جهت گفتگو در منطقه خلیج فارس مطرح کرده است که به واسطه شرایط وقت مورد استقبال همه کشورهای حوزه خلیج فارس واقع نمی‌شد ولی دراین مرحله نشانه هایی وجود دارد که ما می توانیم نسبت به آینده امیدوار باشیم و پس از توافق 10 مارس ایران وعربستان این فضا بیشتر فراهم شده است اما به این معنی نیست که همه مسائل قابل حل در کوتاه مدت است چرا که مسائل ریشه دار، تاریخی و ژئوپلیتیکی و پرونده های باز میان کشورها وجود دارد. این پژوهشگر گفت: در رابطه با توافق 10 مارس (توافق دیپلماتیک میان ریاض و تهران با میانجی گری پکن ) معتقدم  این توافق هرگز به معنای حل و فصل تمام منازعات تاریخی،هویتی ومناقشات ژئوپلتیکی وامنیتی میان دو کشور نیست بلکه صرفا چارچوبی خواهد بود که می تواند برای مدت زمانی مشخص سطح تنش میان دو کشور را کاهش دهد ولی باز در ایران این تلقی هست که می‌شود موفق شد.
     
 تعاملات ایرانی-عربی و شکل گیری یک ائتلاف
دهقاندار در رابطه با تعاملات ایرانی-عربی  و تاثیر این مراودات بر شکل گیری ائتلاف کشورهای شمال و جنوب خلیج فارس گفت: بحث شکل گیری پیمان امنیتی یا ائتلاف فعلا مطرح نیست و بحث درباره یک ایده است که زمینه را جهت شکل گیری مذاکرات چند جانبه فراهم می کند. فضای روابط بعد از توافق 10 مارس نسبت به قبل کاملا تفاوت پیدا کرده است و امیدواریم که این ایده بتواند به کاهش مسائل کشورها کمک کند ضمن اینکه منافع زیادی می تواند در همکاری میان دو سوی کرانه خلیح فارس وجود داشته باشد که حوزه تجاری و انرژی اصلی ترین حوزه همکاری خواهد بود.
  
 نقش مجمع و حل و فصل اختلافات ژئوپلتیکی
این پژوهشگرحوزه خلیج فارس با بیان اینکه درسایه همگرایی، اختلافات ژئوپلتیک سخت حل می‌شود افزود: کارکرد مجمع این است که بجای تنش های سیاسی مسیرهای گفتگوی دوطرفه برقرار شود. برای حل و فصل مسائل ژئوپلتیک اساسا یک شبه و یک روزه نمی شود کار را جلو برد لذا کشورها می توانند در سایه گفتگو تلاش کنند که بر اساس منافع مشترک حرکت کنند و حتی المقدور از تعرض منافع کاهش دهند  به عنوان نمونه می توان اختلاف بر سر جزایر سه گانه را مطرح کرد .جزایر سه گانه ایران هم به لحاظ تاریخی و هم ژئوپلتیکی و هم به لحاظ حقوق بین‌الملل متعلق به ایران است و این نظر صریح ایران است و موضع گیری آقای امیرعبداللهیان، گفتگوی آقای خرازی با مسئول ژاپنی و احضار سفیر روسیه اقدامات معقولی بود که  در این زمینه صورت گرفت. در هرصورت باید توجه داشت مسائل ژئوپلتیکی به راحتی قابل حل نیست ولی می تواند در قالب این مجمع و از طریق گفتگو حل و فصل شوند. این پژوهشگر حوزه خلیج‌ فارس افزود: ایران به عنوان یک ابرقدرت در منطقه خلیج فارس که به لحاظ وسعت به عنوان پهناورترین کشوردر منطقه خلیج فارس بشمارمی آید درکناراینکه باید راه گفتگو و تعامل و حل مشکلات خودش راهم با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس وعراق دنبال کند باید در کنار آن توان بازدارندگی و توان نظامی خود را نیز گسترش دهد و در حین اینکه پیام صلح و دوستی خود را می رساند توان نظامی خود را نیز به رخ بکشد و این دو می توانند مکمل یکدیگر باشند و به حل و فصل مسائل و مسیر درست کمک کند.
  
 نقش قدرت‌های بزرگ
 این پژوهشگر در رابطه با نقش قدرتهای بزرگ عنوان کردند کشورهایی مانند روسیه،چین،اتحادیه اروپا و ایالات متحده  جز بازیگران مهم در منطقه خلیج فارس می باشند و مساله مهم‌تر حضور اسرائیل در منطقه و روندعادی سازی روابط اعراب با اسرائیل در چارچوب توافق ابراهیم است که اخیرا شاهد هستیم  پس از اینکه امارات متحده عربی و بحرین روند عادی سازی روابط خود را  آغاز کردند عربستان نیز درصدد این است که با گرفتن امتیازات زیاد روند عادی سازی خودش را با اسرائیل انجام دهد هر چند که مسائل زیادی پیش روی عربستانی‌ها و چالش‌های زیادی پیش روی آن‌ها وجود دارد. 
از طرفی ایران می‌تواند با این فرایند گفتگو از نقش مخرب قدرت‌های بزرگی مثل ایالات متحده بکاهد و از سوی دیگر جبهه عبری –عربی که بنا بود در منطقه شکل بگیرد را با گفتگو وحل مشکلات مابین خود و  کشورهای حوزه همکاری خلیج فارس کم اثر کند و مانع از این شود که یک جبهه علیه کشور ما شکل گیرد. با توافق 10 مارس چشمه‌های این اتفاق آغاز و شاهد بودیم که فضای خوبی ایجاد شد.
  
 مهار هژمونی آمریکا 
این پژوهشگر در رابطه با تاثیر این مجمع گفتگو و همگرایی میان هشت کشور در مهار هژمونی آمریکا و تغییر قدرت از غرب به سمت شرق گفت: نقش قدرت‌های بزرگ (چین، روسیه و ایلات متحده)  را باید در نظر گرفت اما بنا نیست این مجمع بر علیه کسی باشد و در حال حاضر  صرفا  یک ایده است و بنا دارد تا  یک فضای گفتگو میان کشورها فراهم شود تا  مسائل و مشکلات از طریق مذاکره و گفتگو حل و فصل شوند و بنا نیست یک نهاد یا سازمان امنیتی بین المللی در چشم انداز آن ببینیم هر چند اگر این ایده به سمتی پیش برود که یک نهاد بین المللی در پی آن ایجاد شود یا تبدیل به یک پیمان منطقه‌ای شود بسیار خوب است ولی فعلا در حد یک ایده است .
دهقاندار در پایان و در رابطه با افزایش توان بازدارندگی و اقتدار کشور بیان داشت: این مساله مکمل بر این مجمع است و ما می‌توانیم علاوه بر اینکه مذاکرات خود را با این کشورها در قالب این مجمع ادامه دهیم می شود مسائل چند جانبه را مورد بحث و بررسی قرار دهیم که با همت کشورهایی که درخلیج فارس هستند بشود مسائل را با یکدیگر پیش برد اما در کنار آن هم باید هم به توان نظامی توجه کرد و هم اینکه بتوانیم مسائل خودمان را با سایر کشورها در سطح جهان جلو ببریم.
دیدگاه ها (0)
img