نیما صفا // نویسنده و پژوهشگر تاریخ
در بخشی از مقالهی «نظری بر عمارت
کلاهفرنگی بندرعباس» به ارائه توضیحاتی در مورد وقایع رخ داده در عمارت کلاهفرنگی پرداختهام. در ادامه با وقایع بیشتری آشنا میشوید.
•در اواخر ماه رمضان سال 1284 .ق / بهمن ماه سال 1246 .ش و در پی ارسال گزارش به تهران مبنی بر اینکه
حاکم بندرعباس [نماینده امام مسقط] نسبت به مردم ظلم و جور فراوانی روا میدارد، لذا با توجه به تجربیات جنگی گذشته بین حکام فارس و سربازان امام مسقط، این بار با اتخاذ تصمیمی مدبرانه، با اندک هزینهای بندرعباس فتح شد، در شرح این واقعه چنین آمده است:
«... نواب مهدی قلی میرزا به لار عود نمود و جماعتی از کدخدایان و بزرگان لارستان و سبعه [روستاهای اطراف بندرعباس] را حاضر کرده، با آنها قرار داد که جماعتی از شماها بهعنوان شکایت از من، وارد بندرعباس گشته، در منازل مختلفه منزل نمایید و جماعتی دیگر متدرجا از عقب آنها به عنوان استمالت از جانب من داخل بندر شوید و مرا خبر کنید ... و جماعتی که پیش از آن در بندرعباس در انتظار نشسته بودند، بعد از اطلاع با او موافقت نموده، بیسوال و جواب وارد عمارت ولندیزی [کلاه فرنگی] که نشیمنگاه حکومتی است، داخل شد و گماشتگان امام مسقط طوعا و کراها در اطاعت در آمده است» (حسینی فسایی، میرزا حسن، همان، ص 830 و 831).
•پس از منسوخ شدن رویهی
اجارهداری حکومت در بندرعباس، ارتباط و رفت و آمد عموم مردم با مقر حکومت و نیز حاکم ایرانی بندرعباس آن زمان، «حاجی احمد خان کبابی»، آسان و ممکن میشود؛ در همین رابطه، در گزارشی خطاب به وزارت امورخارجه در سال 1869 .م / 1248 . ش، چنین آمده:
«سلوک حاجی احمدخان با اهل بندرعباس بسیار خوب و به قاعده و همه کمال رضامندی را دارند. حکومتش به طور و طرز اعراب، خلوت برای خود قرار نداده، همهی مردم از عرب و رعیت و تاجر و کسبه از صبح تا قریب ظهر و از سه ساعت به غروب مانده تا اذان شام، در تالار بزرگ ولندیزی [عمارت کلاه فرنگی] جمع بوده، مطلب خود را اظهار داشته، جواب حاصل می کند و ...» (حبیبی، حسن و وثوقی، محمد باقر، همان، ص 298) .
•روزنامه حبلالمتین درخصوص برگزاری جشن تولد مظفرالدین شاه در مورخ 14 جمادی الثانی سال 1316 .ق، برابر با روز یکشنبه 5 آبانماه 1277 . ش در بندرعباس چنین مینویسد:
«برگزاری جشن
مولود مظفرالدین شاه قاجار: «نایب الحکومه در عمارت کلاه فرنگی جشن بسیار مفصلی گرفته، تمام اعیان و تجار و بزرگان را دعوت به طعام نموده، شربت و شیرینی زیادی هم صرف شد؛ کمتر سالی در بندرعباس عید مولود شاهنشاهی به این شکوه و دستگاه گرفته بودند، تمام بازارها را آذین بسته، چراغان بسیار مفصلی شده، در جلو گمرکخانه و عمارت حکومتی اسباب طرب و چراغانی بود، مردم همه به آواز زنده باد شاهنشاه ما، در وجد و سرور بودند» [نقل از روزنامه حبل المتین، 21 رجب 1316 ق] (گزیده مقالات و اخبار روزنامههای مهم دربارهی خلیج فارس، ص 392).
شمارههای بعدی صبح ساحل را برای خواندن ادامه این مقاله و آشنایی بیشتر با عمارت کلاهفرنگی بندرعباس دنبال کنید.