برجام در ایستگاه آخر؟

مذاکرات احیای برجام که پس از انتخاب رییس جمهوری آمریکا در دولت روحانی آغاز شده بود و با استقرار دولت ابراهیم رییسی البته با تیم جدیدی تداوم یافت، گویا حالا به روزهای سرنوشت ساز خود نزدیک می شود.

برنامه‌ی هسته ای کشورمان که منتج به مذاکرات طولانی مدتی با قدرت های جهانی شده است، تقریبا بخش عمده ی توان دیپلماسی کشور را در سالهای اخیر مشغول به خود نموده. این در حالیست که به دلیل تبعات اقتصادی بزرگش ذیل تحریم های بسیار گسترده و دشوار تا کنون معیشت مردم و اقتصاد کشورراهم تا حدود زیادی تحت تاثیر خود قرار داده.پاسخ به سوال  هزینه و فایده ی برنامه هسته ای کشوررابه نظر کارشناسان خبره و اهل فن موکول می کنیم اما بنظر آنچه اهمیت اساسی دارد احیای برجام و رفع تحریم های ظالمانه و سنگینیست که اینگونه معیشت مردم و اقتصاد کشور را گروگان خود گرفته. از گفته های طرفین مذاکره چنین بر می آید که مذاکرات روبه جلو پیش می رود و با وقفه ی یک هفته ای در این مذاکرات، گویا هیئت های مذاکره کننده برای اتخاذ تصمیمات مهم به پایتخت های خود بازگشته اند.

همچنین آنچه از طرفین مذاکره به بیرون انتشار پیدا کرده علاوه برنکات فنی، اخذ تضامین جهت عدم خلف وعده ها بویژه از طرف آمریکایی،همچنین ضمانت های لازم جهت راستی آزمایی تعهدات به عنوان جدی ترین مانع پیش روی توافق معرفی شده  است، اما بی شک تعیین کننده ترین مسئله، اراده و میل جدی طرفین برای حصول توافق است که می تواند همه ی موارد اختلافی را حل کند.اگرچه مخالفان احیای برجام در دو کشور اصلی طرف مذاکره یعنی ایران وآمریکا به شدت در حال تلاش برای برهم زدن احیای احتمالی برجام هستند،اما اراده وخواست مقامات بالادستی حرف آخرونهایی را خواهد زد.اما مخالفان وطنی برجام باید بدانند در صورت شکست این مذاکرات، علاوه بر احیای تحریم های به مراتب دشوارتر از آنچه اکنون اعمال می شود،ممکن است دچار خطای بالای محاسباتی هم شوند.

به هرروی آنچه از تریبون های رسمی کشور شنیده می شود اراده ی جدی حاکمیت برای احیای برجام است که خود باعث دلگرمی و امید است. از دیگر سو طرف آمریکایی هم نیاز شدیدی برای احیای برجام در خود احساس می کند، چون علاوه بر تحولات کنونی بازار نفت که همراه با چشم انداز وقوع قیمت های بالادستیست، توافق برجام علاوه برآنکه به زعم آنها دستیابی تهران به سلاح اتمی را به تعویق می اندازد ،این امکان را برایش مهیا می کند تا با مهار تنش های فزاینده ی کنونی، خیال آمریکا را از متحدان منطقه اییش را هم تا حدودی آسوده کند و این کشورمی تواند با فراغ بال بیشتری به مصاف رقیب قدر قدرتش یعنی چین برود، اگرچه می داند این رقیب قدرتمندش دست از سرش در سایر نقاط جهان بویژه خاورمیانه هم برنخواهد داشت ودر اینجا هم آوردگاه رقابتی جدی برایش رقم خواهد زد.این حقایق باید ما رابیش ازپیش به این نکته ی بسیار مهم و حیاتی آگاه کند که فضای حاکم برروابط کشورها بویژه ابرقدرتها کاملا منطبق بر منافع ملی آنهاست و نه چیز دیگری.

پس سیاستگذاران عرصه ی دیپلماسی کشور باید با توجه به این درک از فضای حاکم بر روابط بین الملل راهبردهای خود را در این زمینه تنظیم کنند.همانگونه که اتکای تمام عیار به غرب کاراشتباهیست فروغلطیدن ازطرف دیگر بام و افتادن در دام تکیه ی کامل به شرق نیز غلط است.اتخاذ دیپلماسی متاوزن و داشتن ارتباط با تمامی کشورها در چارچوب منافع ملی کشورمان بهترین راه حل برای جلوگیری از انزوای بین المللی و داشتن روابط یک سویه خواهد بود. اتفاقی که با توجه به موقعیت راهبردی کشور به همراه سایر توانمندی های دیگر ایران می تواند برای دستیابی به توسعه و رفع مشکلات اقتصادی نقش محوری داشته باشد، البته دست یافتن به توسعه ی کشور حداقل بدون اصلاحات گسترده ی اقتصادی هم غیر ممکن است اما بی شک یکی از ملزومات حیاتی آن داشتن روابط متوازن با دنیا خواهد بود.

روزنامه صبح ساحل