شاید برچسب نهادن مداوم به حالات مختلف انسانی و تلاش برای نامگذاری هیجانات و رفتارهای مختلف به نتایج چندان خوبی در دایرهی تعاملات انسانی منجر نشود، اما مواجههی انسان با مجموع رفتارها و حالتهای ناشناخته که نمیتواند آنها را در مجموعهی خاصی بگنجاند، میتواند او را گیج کرده و چنانچه این حالات ناخوشایند باشند راه را بر توانایی حل و فصلشان ببندد.
این روزها با گسترده شدن جهان آنلاین، افزایش
بازیهای ویدیویی، زیاد شدن پلتفرمهای ارتباط مجازی و تنوع زیاد برنامههای تلویزیونی بخصوص سریالها و انیمههای اسیای شرقی شاهد موج نسبتا جدیدی از رفتار جمعی جوانان هستیم. افرادی که از ارتباطات اجتماعی کناره میگیرند، در جمعها و نشستهای خانوادگی و دوستانه شرکت نمیکنند، به ندرت برای خرید یا سایر کارها از خانه خارج میشوند و میتوان گفت تهی از دوستی و ارتباط واقعی و فیزیکی هستند. با شیوع این حالات محققان ژاپنی تلاش کردند مجموعهی این نشانهها را در سندرمی به نام هیکیکوموری بگنجانند. از لحاظ لغتی هیکی به معنای تنهایی و کوموری به معنای درون گزینی است که به طور کلی سعی در بیان حالات این موج جدید رفتاری را دارد.
در ایران به دلیل تابوهای رفتاری و نگرش ناکارامد اکثر خانوادهها، دیدن این حالات در فرزندان نه تنها خانواده را نگران نمیکند، که خیالشان را راحت میکند و با خود اینطور فکر میکنند که "الحمدالله فرزندم زمان خود را خارج از خانه نمیگذراند، به هر حال فضای جامعه خطرناک شده و هرچه کمتر در جامعه باشد خیال ما هم راحتتر است"، این درحالی است که انسان کارآمد و مفید باید بتواند با افزایش مهارتهای زندگی از پس چالشهای موجود در جامعه برآمده و با جامعهی خود ارتباط برقرار کند. محققان درمورد اینکه چرا بعضی افراد درگیر سندرم هیکیکوموری میشوند، تحقیقاتی انجام داده وبه نتایجی دست یافتهاند.
آنها معتقد هستند احساس شرم و خودکمبینی میتواند از دلایل بروز این سندرم باشد چرا که فرد گمان میکند دیگران هم همان احساسات ناخوشایندی که او در مورد خودش دارد را تجربه میکنند و نمیتواند با تصور نفرت دیگران از خودش در جامعه حاضر شود. دلیل مهم دیگر تجربهی منفی در حوزهی ارتباطی است، ممکن است شخص درگیر، چندین تجربهی منفی در حوزهی ارتباط کاری، دوستی و خانوادگی داشته باشد و ترجیح دهد برای آسیب ندیدن بیشتر به کنج خلوت خود پناه ببرد. احساس ناامیدی و استیصال نسبت به آینده هم میتواند دلیل مهم دیگری در بروز این سندرم به حساب بیاید، نداشتن شغل، امنیت مالی، افراد قابل اعتماد و
فضای اجتماعی که فرد به آن احساس تعلق کند، میتواند باعث فاصله گرفتن از اجتماع و درون گزینی باشد.
دکتر مارک تراورز، روانشناس و محقق حوزهی اجتماعی در مقالهی خود در حوزهی این سندرم که در ژورنال روانشناسی امروز منتشر شده برای پیشگیری از بروز سندرم هیکیکوموری توصیه میکند که افراد برنامههایی برای گسترش مهارتهای اجتماعی، تقویت رفتار دوستانه و افزایش توانایی برقراری ارتباط داشته باشند. او توصیه میکند که حضور در فعالیتهای مردمی و اجتماعی خودگردان که میتواند کمکی به دیگران و پیشرفت جامعه کند، احساس مفید بودن و پیوند با جامعه را در افراد تقویت کرده و باعث کمرنگ شدن انزوا میشود. از طرف دیگر قدم گذاشتن در فعالیتهای کوچک و شروع آهسته راهی توصیه شده برای مقابله با سندرم هیکیکوموری است. به طور کلی باید آگاه باشیم که انسان موجودی اجتماعی است و هویت او در گفتمان اجتماعی و در رابطه با دیگر سوژهها شکل گرفته و تعریف میشود، بنابراین گسستن از اجتماع میتواند تاثیر بسیار منفی بر آدمی گذاشته و آیندهی تیرهیی برای او رقم بزند.
روزنامه صبح ساحل