این روزها ریاض میزبان پنجاهمین نشست سالانه بانک توسعه اسلامی است. این نشست با حضور مقامات رده بالای دولتی از 57 کشور، سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و جامعه مدنی برگزار شده است. این مجمع از این جهت که پلتفرمی برای گفتگوی استراتژیک در مورد نوآوری امور مالی و توسعه اسلامی است؛ اهمیت دارد. امسال نیز به دلیل همزمانی با بحران‌های متعدد جهانی مانند شوک‌های اقلیمی و عدم اطمینان اقتصادی و افزایش تورم جهانی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. اما موضوع حائز اهمیت برای ما این است که ایران امسال موفق به پرداخت بدهی‌های معوقه خود به ارزش 200 میلیون دلار به بانک توسعه اسلامی شده است و اگرچه که در حال حاضر تامین مالی برای پروژه‌های زیرساختی از سوی این بانک صورت نگرفته است؛ اما می‌توان امید داشت که در آینده‌ای نزدیک ایران نیز در لیست کشورهایی باشد که از این بانک برای ساخت پروژه‌های عمرانی سرمایه دریافت می‌کند. در این نشست 418 میلیون دلار برای پروژه‌های زیرساختی در تاجیکستان، بنین، ساحل عاج و ترکیه تامین مالی شد.

  

بانک توسعه اسلامی توسط نخستین کنفرانس وزرای مالی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در تاریخ 18 دسامبر 1973 تاسیس گردید و هدف آن ترویج توسعه اقتصادی و پیشرفت اجتماعی در کشورهای عضو و جوامع مسلمان در سرتاسر دنیا مبتنی بر اصول شریعت اسلامی است.. این بانک در تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۹۷۵ میلادی از سوی ۲۲ کشور اسلامی و با سرمایه اولیه ۷۵۵ میلیون دینار اسلامی در جده عربستان تأسیس شد. هم‌اکنون اعضای بانک توسعه اسلامی، در برگیرنده 57 کشور از چهار قاره آسیا، آفریقا ، اروپا و آمریکا است. در سال 2012، ایران با 9/32 درصد و به ارزش ۷۰۰ میلیون دینار اسلامی بعد از عربستان (26.5  درصد) و لیبی (حدود ده درصد) از بزرگ‌ترین سهامداران بانک توسعه اسلامی است.  بانک توسعه اسلامی دارای یک ستاد (دفتر مرکزی) در شهر جده و سه دفتر منطقه‌ای در آلماتی (قزاقستان)، کوالالامپور (مالزی) و رباط (مراکش) است. به منظور پیگیری اجرای پروژه‌های مصوب در هر یک از کشورهای ایران، اندونزی، قزاقستان، لیبی، پاکستان، سنگال و سودان، نمایندگان محلی منطقه‌ای دارد.

ساختار سازمانی و مدیریتی این بانک نیز شامل هیأت عامل، هیات مدیره اجرایی و ریاست بانک می‌باشد. عمده تمرکز بانک توسعه اسلامی بر تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی و توسعه‌ای کشورها است و کلیه عملیات‌های بانکی بر مبنای اصول شریعت اسلامی انجام می‌گیرد. بانک توسعه اسلامی در پروژه‌ها از شیوه‌های مختلف  استصناع، لیزینگ و فروش اقساطی و ابزارهای مختلف مالی مانند صکوک و اجاره به شرط تملیک استفاده می‌کند. همچنین در عقود تجاری که به شکل تأمین مالی دومرحله‌ای است؛ اصول اسلامی رعایت می‌شود. به همین دلیل است که عمده بانک‌های بین‌المللی بعد از بحران 2007 و 2008 دچار مشکل شدند؛ ولی برای این بانک مشکلی ایجاد نشد. رتبه اعتباری این بانک درحال حاضر رتبه +AAA است.

  

از زمان شروع تحریم‌های ظالمانه تامین مالی از سوی بانک توسعه اسلامی دیگر صورت نگرفت چراکه ایران قادر به پرداخت اقساط نبود. در نتیجه تمام پروژه‌های توسعه‌ای که از این کانال اتفاق افتاده بود؛ متوقف شد. اما در حال حاضر ایران موفق به پرداخت بدهی‌ 200 میلیون دلاری خود تا پایان سال 1402 شده است و فرآیند بازپرداخت سایر پروژه‌های عمرانی که در استان‌های مختلف در حال انجام است و تامین مالی آن بر عهده بانک توسعه اسلامی است؛ آغاز شده است. بر همین اساس بیش از ۴۰ میلیون یورو بازپرداخت جدید برای تکمیل پروژه‌های گذشته در نظر گرفته شده است.

  

ارتباط با سایر بانک‌های اسلامی، بیشتر از این لحاظ اهمیت دارد که سرمایه‌ بانک‌‌های خارجی وارد کشور می‌شود تا بر اساس اصول بانکداری اسلامی در زیرساخت‌های کشور سرمایه‌گذاری شود. از جمله این نوع سرمایه‌گذاری‌ها، ساختن سد با سرمایه‌گذاری بانک توسعه اسلامی است. از آنجا که به سپرده‌گذاران بانک سود مشارکت تعلق می‌گیرد؛ یک بازی دو سر برد است. لازم به ذکر است که ایران به غیر از بانک توسعه اسلامی با بقیه بانک‌های اسلامی مانند بانک‌های مالزی و ترکیه ارتباط چندانی ندارد و یکی از مشکلات بانکداری کشور این است که در دهه‌های اخیر ارتباطات بانکی با سایر کشورها و بانک‌های اسلامی را به دلیل محدوددیت‌های اقتصادی گسترش نداده است.

  

وب سایت الاخباریه با استناد به بیانیه خبری منتشر شده توسط بانک توسعه اسلامی از تخصیص 418 میلیون دلار برای تأمین مالی پروژه‌های توسعه جدید در کشورهای عضو خبر داده است اما در این میان نامی از ایران نیست. 

با این وجود می‌توان امید دشت که با توجه به پرداخت بدهی معوقه، ایران نیز در سال‌های آتی امکان جذب سرمایه برای راه‌اندازی و تکمیل پروژه‌های جدید توسعه‌ای و عمرانی خود را خواهد داشت.

•تاجیکستان 150 میلیون دلار برای ساخت پروژه نیروگاه آبی روگون دریافت کرد. هدف این پروژه ارائه برق تجدیدپذیر پاک، مقرون به صرفه و قابل اعتماد برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد داخلی کشور، افزایش امنیت انرژی و تجاری سازی آن از طریق بازار برق منطقه‌ای است.

•60 میلیون یورو برای پروژه توسعه زنجیره ارزش کاساوا در بنین تصویب شد. هدف این پروژه بهبود امنیت غذایی، رشد اقتصادی و درآمد خانوار از طریق تولید بهتر، فرآوری، بازاریابی و مشارکت بخش خصوصی در زنجیره‌های ارزش کاساوا، سیب زمینی شیرین است.

•ساحل عاج 70.46 میلیون یورو برای پروژه توسعه زنجیره ارزش کاساوا خود تامین مالی کرد. هدف این پروژه ایجاد فرصت‌های شغلی به ویژه برای زنان و جوانان و همچنین توسعه تجارت ملی و منطقه‌ای است.

•120 میلیون یورو برای پروژه بزرگراه ترکیه ناکاس-باشاکشهیر، که بخشی از طرح بزرگتر بزرگراه شمالی مرمره است؛ تصویب شد. هدف پروژه اصلی ایجاد یک گذرگاه جایگزین است تا ترافیک را کنترل کند و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد.

روزنامه صبح ساحل