«تمام غم های دنیا در وجودم جمع شده بود. حس می کردم وزنه ای روی قلبم سنگینی می کند. حس خوبی نداشتم. سرشار از غم و اندوه بودم. عصر بود. خانواده از گرما  به خنکی اتاق هایشان پناه برده بودند. درِ حمام را بستم. کشِ موی سرم را محکم دور مچ دستم بستم.  شیر آب را باز کردم تا تصور شود دوش میگیرم. شنیده بودم که فقط 20 دقیقه طول می کشد. تیغ تیز ریش تراشی برادرم را برداشتم. درحالی که دستانم میلرزید در یک لحظه رگم  را  زدم. خون وحشیانه به کف حمام پاشید. میلرزیدم. درد نداشتم. مسیر خون را که با سرعت روی زمین پخش میشد تماشا میکردم.در یک لحظه یادم به مادرم افتاد. دلم به حالش سوخت. لحظه ای اندیشیدم که از دست دادن فرزندش چگونه او را  از بین خواهد برد؟ دستم را محکم بر روی رگم نهادم.  برادرم خواب بود. بیدارش کردم و گفتم من رگم را زده ام...»

طبق گفته معاون اجتماعی وزارت بهداشت، بر اساس آخرین آمارهای رسمی اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت (WHO) ،  ‏میانگین میزان فوت ناشی از خودکشی 10.6 در هر صد هزار نفر جمعیت جهان است. میزان اقدام به خودکشی نیز  ‏‏20 تا 30 برابر میزان فوت ناشی از آن است. خودکشی 14 درصد  از ‏علل مرگ و  میرهای جهان را تشکیل می‌دهد و پانزدهمین علت مرگ به شمار می‌رود. خودکشی دومین عامل مرگ در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ ساله‌هاست. بالاترین میزان اقدام به خودکشی نیز در دنیا در گروه سنی 15 تا 24 سال است. ‏ایران ازنظر خودکشی در رتبه 150 ام جهان قرار دارد.

‏در ایران با اینکه نرخ خودکشی از بسیاری از کشورهای جهان پایین‌تر است (۳ تا ۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت برطبق آخرین آمار اعلام شده)، اما جوان بودن الگوی خودکشی و بحرانی بودن نرخ خودکشی (بویژه در برخی مناطق غربی کشور) دو موضوع قابل تأمل است.

در یکی از تحقیقات انجام‌ شده بر روی آمار خودکشی در ایران، محققان داده‌های رسمی منتشر شده در سال‌های گذشته و همچنین تحقیقات انجام شده بر روی خودکشی‌ها در پایگاه‌های علمی ایران، PubMed و Google Scholar در بیست سال گذشته را بررسی کرده‌اند. یافته‌های این پژوهشگران نشان می‌دهد روند کلی مرگ ‌و میر ناشی از خودکشی در ایران افزایش یافته است. مثلاً در سال ۲۰۰۳ نرخ خودکشی ۶.۲ در ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده که تقریباً ۳۱ برابر بیشتر از سال ۱۹۹۱ است. بر اساس یافته‌های این مقاله که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده است، ایران در دهه‌های اخیر بیشترین مرگ و میر ناشی از خودکشی را در میان کشورهای منطقه شرقی مدیترانه و همچنین کشور‌های اسلامی داشته است.

نمودار نرخ اقدام به خودکشی در سه دهه گذشته در ایران نشان می‌دهد که نرخ اقدام به خودکشی از دهه ۶۰ تا دهه ۷۰ رشد چشمگیر و بی‌ سابقه‌ای داشته است. این نرخ از دهه ۷۰ تا اوایل دهه ۸۰ روند صعودی را پیموده ولی از اواسط دهه ۸۰ به بعد، در یک سیر نزولی قرار گرفته تا بالاخره در دهه ۹۰ به نرخ ثابتی می‌رسد.

منصور اخلاقی پور، مدیرکل سابق امور اجتماعی و فرهنگی استانداری هرمزگان سال گذشته اعلام کرد که میزان خودکشی استان هرمزگان از سال 75 تاکنون از میانگین کشوری بالاتر است.  این در حالی است که 99 درصد این خودکشی ها در بین جوانان 17 تا 34 ساله انجام می شود.

سرهنگ بهرامی، معاون اجتماعی سابق نیروی انتظامی هرمزگان نیز پیش از این  از افزایش تعداد خودکشی های موفق در استان خبر داده بود.

آمار رسمی از میزان خودکشی در سال 97 در هرمزگان تاکنون منتشر نشده است. اما تحقیق های میدانی و آمار غیررسمی اعلام شده از جانب روانشناسان در سطح استان از افزایش خودکشی در سطح استان خبر می دهد.

در زمینه خودکشی در هرمزگان به پژوهش علمی* می‌توان اشاره کرد که 712 مورد خودکشی ثبت شده سال 90 ، که شامل 63.3 درصد زن و 36.7 درصد مرد بود، را مورد بررسی قرار داده است. داده های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بیشترین خودکشی ها در گروه سنی 15 تا 34 سال اتفاق افتاده است که 89.2 درصد کل خودکشی ها را تشکیل می دهد. بر طبق این پژوهش دانشگاهی، بیشترین میزان خودکشی ها در فصل تابستان و در شهریور ماه صورت گرفته است. مصرف قرص، حلق آویز کردن و مصرف سم از شایع ترین روش های خودکشی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که 9.6 درصد مردان و 2.4 درصد زنان خودکشی منجر به فوت داشته اند.

نرگس شریف زاده، روانپزشک و روان درمانگر تحلیلی، معتقد است که با توجه به شرایط اقلیمی خاص استان هرمزگان توجه به خودکشی در این استان موضوع مهمی است. تفاوت های فرهنگی و مذهبی، محرومیت های اجتماعی به ویژه در میان زنان این استان، فقر و کمبود امکانات در مناطق روستایی،  بیکاری های فصلی ناشی از گرمای هوا، مهاجرت های بی رویه ازمناطق روستایی به شهرها، استرس  مشاغل ویژه در استان از علل افزایش بار خودکشی در هرمزگان است.

« آمارها نشان می دهد که مردان بیش از زنان خودکشی منجر به فوت دارند. این در حالیست که اقدام به خودکشی در زنان بیشتر است. همچنین افرادی که مجرد هستند نسبت به متاهلان بیشتر اقدام به خودکشی می کنند. تنهایی و انزوا، حس بی ارزشی، اعتماد به نفس پایین، احساس بی پناهی، همه عواملی هستند که  می توانند زمینه ساز وقوع خودکشی شوند. علاوه بر این بیماری های روانپزشکی و به ویژه اختلال افسردگی فرد را مستعد اقدام به خودکشی می کند.

 اختلال روان پریشی، اختلال استرس بعد از سانحه، حملات هراس و استرس و اضطراب از سایر علل روانپزشکی اقدام به خودکشی است. داشتن انتظارات غیر واقع بینانه از زندگی، ناموفق بودن در تحصیل یا شغل، پایان دادن یک رابطه عاطفی، همه جز عوامل بروز خودکشی هستند.
یکی از عوامل مهمی که زمینه خودکشی را در افراد تقویت میکند استفاده از مواد محرک و مخدر و به ویژه مشروبات الکلی است.

در این میان می توان به افرادی که از بیماری های جسمی مزمن و دردهای شدید بدنی شکایت دارند اشاره کرد که میزان اقدام به خودکشی در بین شان بیشتر است. طلاق و یا داشتن یک رابطه زناشویی ناسالم فرد، از دست دادن یکی از نزدیکان در بازماندگان فرد متوفی نیز ایده مرگ را تقویت میکند.
 
اگر فکر خودکشی در سر دارید مهم است با یک درمانگر (روانپزشک یا روان شناس) صحبت کنید. فکر خودکشی لزوما به این معنا نیست که شما واقعا میخواهید به زندگی خود پایان دهید. بلکه غالبا معنای آن این است که شما میخواهید به درد و رنج فعلی تان پایان دهید. فکر خودکشی را نباید پنهان نگه دارید. مهم است که درمورد این موضوع با یک مشاور، روان شناس یا یک روانپزشک مشورت کنید. فردی که به خودکشی فکر میکند اغلب به عنوان یک راه حل به خودکشی نگاه میکند. مطرح کردن با یک درمانگر راه حل های دیگری را پیش روی شما میگذارد. به یاد داشته باشید خودکشی نه تنها راه حل مشکلات نیست، بلکه به معنای از بین بردن فرصتی برای پیدا کردن راه حل و ایجاد تغییر است.»

با توجه به یافته های تحقیق و پژوهش های اجتماعی در زمینه خودکشی در کشور، در شکل گیری خودکشی، عوامل بسیاری از قبیل سن، جنس، وضعیت تاهل، سطح درآمد، سطح سواد و موارد نظایر آن تاثیر گذار اند. بنظر می رسد برای کاهش میزان خودکشی، باید به تربیت و پرورش اجتماعی افراد بها داده شود و خانواده ها و مربیان  به طور دقیق و محبت آمیز رفتار کودکان و نوجوانان را تحت نظر بگیرند. علاوه بر این مراکز مشاوره باید توسعه یابند و در نهایت مسئولین امور اجتماعی باید در جهت نیازهای اجتماعی افراد هدایت گردند.

 منابع:
Suicide in Iran: the Facts and the Figures From Nationwide Reports
keyou.ir
* سیمای خودكشی در استان هرمزگان در سال 1390- دكتر ابراهیم خواجه، دكتر محمود حسین پور، دكتر بیتا صدیق، یوسف رضوانی