خطر وقوع سیل، افزایش موارد ابتلا به اومیکرون، زلزله و
پشه آئدس مخاطراتی هستند که همزمان به جان استان هرمزگان افتادهاند. بحرانهایی که مدام در پی هم میآیند و جان مردم استان را تهدید میکنند. در چنین شرایطی مرحله پیش از بحران به منزله زمان طلایی برای پیشگیری از وقوع خطرات جانی است و یکی از مهمترین گامها برای کاهش آسیب بلایای طبیعی و همچنین پیشگیری از خسارتهای محیطی و انسانی و اقتصادی است و زیانهای احتمالی را به حداقل ممکن میرساند. استان هرمزگان استانی است که هرساله با بلایای طبیعی متعددی مواجه است و بنابراین باید از این قبیل حوادث تاثرانگیز، درس گرفت تا از تکرار آنها و آسیب جانی و مالی مردم جلوگیری کرد یا آنها را کاهش داد. در این گزارش قصد داریم نگاهی بیندازیم به این چهارعامل تهدیدکننده سلامت و امنیت جانی مردم که در روزهای اخیر بسیاری را نگران کردهاست و تدبیری که دستگاههای مسئول نسبت به این بحرانها اندیشیدهاند.
زلزله
هرمزگان جزو مناطق پر خطر از نظر
رخداد طبیعی زمینلرزه است. 23 آبان ماه بود که دو زمین لرزه بالای 6 ریشتر در بخش فین شهرستان بندرعباس رخ داد که در پی آن یک نفر جان خود را از دست داد و بیش از 70 نفر مصدوم شدند. بعد از این زلزله شدید بود که پسلرزههای زیادی در روزهای بعدی گریبان هرمزگان را گرفت و خواب را از چشمان مردم این استان ربود. وضعیت به گونهای بود که بسیاری از کارشناسان احتمال دادند که این پسلرزهها ممکن است تا چند ماه ادامه داشتهباشند. چند روز قبل بعد از گذشت حدود 44 روز از زلزله شدید 6 و 4 دهم ریشتری آبانماه، بار دیگر یک زمینلرزه 5 ریشتری استان هرمزگان را لرزاند. کانون این زمینلرزه در ۳۱ کیلومتری قلعه قاضی، ۳۷ کیلومتری تخت و ۳۸ کیلومتری فین در استان هرمزگان بود. در جریان این زمینلرزه واحدهای مسکونی آسیبدیده از زلزله قبلی باری دیگر آسیب دیدند و باعث نگرانی مردم شدند. این زلزله در شرایطی اتفاق افتاد که هنوز بازسازی و تعمیر خانههای آسیبدیده در زلزله قبلی سرعت نگرفته و در برخی مناطق حتی آغاز هم نشدهاست. حالا اما باتوجه به سردشدن هوا و پیشبینی سیل در هرمزگان نگرانیها درباره احتمال وقوع زلزله در هرمزگان افزایش یافتهاست.
پشه آئدس
«
پشه آئدس» هم یکی دیگر از بلایایی است که این روزها کابوس مردم هرمزگان شده. این پشه ناقل ویروسهای خطرناکی است که با گزش یک فرد، ممکن است او را بیمار کند. بیماریهایی نظیر تب دنگی و زیکا از جمله این بیماریها است. شیوع تب دنگی در شرایط درگیری استان هرمزگان با ویروس کرونا میتواند بحران جدیدی را رقم بزند. از آنجا که برخی علائم تب دنگی مثل تب و سردرد شبیه به بیماری کووید-19 است، ممکن است این دو بیماری با یکدیگر اشتباه گرفتهشود. از سوی دیگر استان هرمزگان و به خصوص بندرعباس دارای ویژگیهایی است که شهرهای این استان را برای گسترش و همهگیری این بیماری مستعد میکند. ویژگیهایی که باید برای مسئولان کشور به منزله زنگ خطری جدی برای مقابله به موقع با این پشه خطرناک باشند. از ابتدای آذرماه عملیات گسترده سمپاشی و مهپاشی برای ضدعفونی و کشتن این حشره خطرناک در چند محله بندرعباس که پشه در آن دیده شده، آغاز شد و دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان خواستار افزایش توجه مردم به هشدارها درباره پشه آئدس شد. چند روز قبل هم بهدنبال وقوع شایعاتی در فضای مجازی مبنی بروز تب دانگی در یک فرد در شرق هرمزگان، «فاطمه نوروزیان» سخنگوی
دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: «هنوز بیماری که بهصورت قطعی تب دانگی در وی تایید شده باشد، نداشتهایم. اما اگر فردی نشانههای تب را داشته باشد اما تست کرونایش منفی شود، بهعنوان مورد مشکوک تب دانگی شناخته و نمونه وی برای تست نهایی به تهران ارسال میشود».
اومیکرون
محققان در سراسر جهان در حال گردآوری دادههای مربوط به سویه اومیکرون هستند. سویه اومیکرون جهش یافتهترین سویه ویروس کرونا است که تاکنون کشف شده و به سرعت در بعضی کشورها در حال افزایش است. بر اساس آنچه گفته شده سویه جدید میتواند حتی ایمنی ایجاد شده با دو دوز واکسن را هم از بین ببرد. در حال حاضر شماری از کشورها با تجدیدنظر در قوانین کرونا در حال بازگرداندن محدودیتها و پروتکلهای سختگیرانهاند. ورود اُمیکرون به ایران هم موجب بیم از افزایش دوباره مبتلایان به کرونا در کشور شده است. استان هرمزگان هم یکی از استانهای پر خطر در برابر این بیماری است و در همین رابطه سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان 5 دیماه از شناسایی و ثبت پنج بیمار مبتلا به اومیکرون در استان خبر داد. فاطمه نوروزیان با اعلام این خبر به رسانه ها اظهار کرد: «پنج مورد نمونه مشکوک به اومیکرون از هرمزگان به تهران ارسال شده بود، که پس از آزمایش های انجام شده قطعیت مبتلای همه موارد به این سویه جدید قطعی شد. با این حال به گفته کارشناسان میزان موارد ابتلا به اُمیکرون احتمالا بالاتر از آمار رسمی ارائه شده است و از آنجا که علایم اُمیکرون بیشتر شبیه یک سرما خوردگی ساده است بسیاری از مبتلایان به مراکز اخذ تست کرونا مراجعه نکردهاند. ظرف چند روز گذشته نیز وزارت بهداشت نسبت به موج ششم کرونا در اواخر دی و بهمن ماه با ویروس اومیکرون هشدار داده است».
سیل
سیل یکی دیگر از خطراتی است که در این روزها بر نگرانی مردم افزودهاست. طبق پیش بینی موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، احتمال وقوع سیل در ۶ استان کشور وجود خواهد داشت. این بارشهای فراگیر در سطح کشور از عصر روز 4 شنبه آغاز میشود و از 9 تا 12 دی ماه، وقوع بارشی به میزان تجمعی ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر در نواحی جنوبی خصوصا در استان هرمزگان با احتمال وقوع سیل همراه خواهدبود. مدیریت بحران استانداری هرمزگان نسبت به جاری شدن سیلاب و طغیان رودخانههای فصلی از عصر امروز تا روز دوشنبه اخطار دادهاست. این در حالی است که سالهای گذشته نیز وقوع سیل در استان هرمزگان باعث خسارات جانی و مالی زیادی در استان شدهبود و به عنوان یکی از مخاطراتی که هرساله با وقوع بارندگی در هرمزگان ایجاد میشود، باید مورد توه جدی مسئولان قرار گیرد.
گفتوگو با مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان درباره محاصره استان با چند بحران
هشدار برای پرهیز از ترددهای غیرضروری
بحران و راه خروج از آن در سطوح مختلفی در جهان امروز مطرح است. کارشناسان میگویند از
بحرانهای جهانی که امروز با آن درگیر هستیم تا بحرانهای که پیشبینی میشود در صورت عدم کنترل در آینده گریبان مردم را خواهد گرفت. در چنین شرایطی بحث جدیدی در مدیریت مطرح میشود که همان اداره وکنترل بحرانها پیش از وقوع آنهاست که به منظور پیشگیری یا کاهش خطرات احتمالی انجام میشود. در همین رابطه «مهرداد حسنزاده»، مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان در خصوص مراحل مدیریت بحران پیش از وقوع آن، حین و پس از بحرانهای یاد شده توضیح میدهد.
باتوجه به اینکه در حال حاضر استان هرمزگان درگیر مخاطراتی چون سیل، اومیکرون، آئدس و زلزله است، لطفا ابتدا توضیح دهید که آیا اصلا چنین مخاطراتی در استان هرمزگان در مرحلهای قرار دارند که بتوانیم آنها را بحران بنامیم؟
مدیریت بحران استانداری بیشتر با بلایای طبیعی سر و کار داریم که در سطح کشور دستهبندی شدهاند و مراجع و دستگاههای خاصی پیگیر این موضوع هستند. در مورد کرونا و سویه اومیکرون که یک موضوع ملی است در ستاد کرونای کشور و استان هرمزگان جلسات هفتگی برگزار میشود و طبق شاخصهایی که دارند درباره این بیماری تصمیمگیری میکنند و اقدامات لازم را انجام میدهند. در بحث پشه آئدس باز هم مقابله با این مخاطره مربوط به دانشگاه علومپزشکی و دستگاههای اجرایی است و به عنوان یک موضوع بحرانی هنوز به ما چیزی اعلام نشدهاست. دانشگاه علومپزشکی هم به عنوان متولی مبارزه با این پشه کار خود را با همکاری سایر دستگاهها کار خود را انجام میدهد و تاکنون به عنوان یک بحران در این خصوص چیزی را به ما اعلام نکردهاند. در خصوص سیل و زلزله اما موضوع به مدیریت بحران مربوط میشود. زلزله تاکنون حدود 300 پسلرزه داشتهاست و خسارات مربوط به آن جمعبندی و تخمین زدهشد که بیش از هزار میلیارد تومان است. همچنین بیش از 3 هزار و 100 واحد مسکونی، کانالهای آبیاری، چشمهها و ... هم آسیب دید. در حال حاضر هم بحث آواربرداری و پیداکردن نقشه و بازسازی خانهها در حال انجام است.
موضوع خطر وقوع سیل یکی از مهمترین چالشهایی است که در چند روز آینده با آن مواجهیم. چه تمهیداتی برای کنترل و پیشگیری از خطرات احتمالی این سیل اندیشیده شدهاست؟
درباره سیل یک سطح هشدار نارنجی جوی و دریایی صادر شدهاست که ممکن است در آینده تبدیل به هشدار قرمز هم بشود. این سطح بالاترین سطح هشدار مدیریت بحران است و از مراحل آگاهی، اقدام و عمل در مدیریت بحران فراتر است. در این زمینه هم فعالیتهای سامانه کل استان است و اثرات مخاطرهای آن هم آبگرفتگی معابر و سیلابیشدن مسیلها و بالا آمدن سطح رودخانهها، لغزندگی جادهها و حتی بسته شدن راه روستاها است. اقداماتی که برای پیشگیری از این موضوع انجام دادیم تشکیل ستاد فوقالعاده بحران در مرکز استان بود که مصوبات مهمی داشت و به دستگاههایی اجرایی استان ابلاغ شد. جلسات ستاد فوقالعاده شهرستانها و تشکیل کمیته بحران بخشها، لغو مرخصی و ماموریت کلیه مدیران دستگاههای اجرایی، اعلام آمادهباش به کلیه دستگاهها، اتخاذ تمهیدات لازم در همه بخشها و خصوصا مناطق زلزلهزده بخش دیگری از از تمهیدات و اقدامات ما برای کاهش خطرات و مدیریت وقوع سیل بودهاست.
توصیه شما به مردم استان در چند روز آینده برای کاهش خطرات و جلوگیری از آسیبهای احتمالی ناشی از آن چیست؟
خیلی مهم است که شهروندان توصیههای مدیریت بحران را جدی بگیرند. شهروندان از توقف و تردد در حاشیه رودخانهها، آبراهها، دهانه پلها، جلوگیری از فعالیت کوهنوردی، پرهیز از ترددهای غیرضرور درونشهری و برونشهری خصوصا در بندرعباس و میناب از جمله این توصیههاست. در بندرعباس ما با معضل دفع آبهای سطحی و در نتیجه آبگرفتگی معابر مواجهیم. در نتیجه به شهروندان توصیه میکنیم که از پنجشنبه تا دوشنبه مگر در مواقع ضروری از منزل خارج نشوند. در جادههای برونشهری هم باتوجه به احتمال لغزندگی جادهها در این چند روز احتمال بروز خسارات وجود دارد لذا باز هم توصیه ما این است که از سفرهای غیرضروری جلوگیری شود. نکته دیگر این است که مردم در این مدت اخبار و هشدارهای صادره را از مدیریت بحران، رسانههای رسمی، روزنامههای محلی و منابع موثق پیگیری کنند و اخبار کذب را در مواقع بروز بحران در خصوص حوادث طبیعی باور نکنند.
روزنامه صبح ساحل