تغییر چهره استان از چهره صرفِ صنعتی و بندری به چهره علمی از رسالت‌های اصلی دانشگاه هرمزگان به عنوان دانشگاه جامع است. در همین راستا طی چند سال اخیر رویکرد تحولی را در این دانشگاه شاهد هستیم که نتیجه آن قرارگیری و اخذ جایگاه در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، حضور اساتید دانشگاه جز دو درصد برتر علمی جهان، جذب دانشجوهای بین‌المللی و بورسیه دانشجویان برتر در صنایع بوده است. توسعه صنایع استان در سواحل مکران و شهر بندرعباس بدون آینده‌نگری برای تربیت نیروی انسانی در رشته‌های مرتبط با صنایع همچنان یکی از دغدغه‌های جدی است که با «دکتر مصطفی ظهیری نیا»، سرپرست دانشگاه هرمزگان پیرامون این موضوع گفت و گو کرده‌ایم. دکتر ظهیری‌نیا ضمن حضور در دفتر گروه رسانه‌ای صبح ساحل و دیدار با مدیریت مجموعه و اعضای تحریریه روزنامه، به دغدغه‌هایی پیرامون تنوع بخشی به رشته‌های آموزش عالی نیز پاسخ دادند.

          

بنده با رسانه بیگانه نیستم و آشنایی نسبی دارم. صبح ساحل از رسانه‌های قدیمی، معتبر و دارای ضریب نفوذ بین مردم استان است. تشکر می‌کنیم از تلاش‌هایی که مجموعه فعال این رسانه برای استان انجام داده‌اند. دانشگاه هرمزگان، جایگاه ارزشمندی برای رسانه‌ها قائل است و به وجود رسانه‌های استانی افتخار می‌کند. امیدواریم بتوانیم تعاملات بیشتری با گروه رسانه‌ای صبح ساحل داشته باشیم و این رسانه هم انعکاس‌دهنده واقعیت‌ها و پیشرفت‌های دانشگاه هرمزگان باشد. سیاست دانشگاه هرمزگان استفاده حداکثری از ظرفیت‌های استان برای قدم نهادن در مسیر و تحقق توسعه است. یکی از این ظرفیت‌ها ارتباط و تعامل دانشگاه با رسانه‌ها است. زمانی که دانشگاه در جامعه احساس نیاز می‌کند در مباحث اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی یا آموزشی؛ این حساسیت‌ها به‌صورت گفت‌وگومحور یا هر نوع دیگری از طریق رسانه به مردم منعکس می‌شود. افزایش فعالیت‌های رسانه‌ای دانشگاه با رسانه‌های استان از برنامه‌های ما است. صبح ساحل از رسانه‌های موردتوجه مردم است و در هرمزگان رصد می‌شود. آمادگی داریم در خصوص معضلات استان با رسانه‌ها همکاری مداوم داشته باشیم. امیدواریم هر چه سریع‌تر به اهداف توسعه‌ای که از کانال رسانه‌ها امکان تحقق دارد برسیم.

صنایع بسیار مهمی در هرمزگان و به‌خصوص شهر بندرعباس مستقرشده‌اند؛ صنایع نفتی، گازی، فولادی و فلزی، صنایع کشتی‌سازی، در کنار این‌ها از ظرفیت بنادر و جزایر هم برخورداریم. مأموریت‌های ملی نیز برای استان هرمزگان تعریف‌شده است. در آینده این مأموریت‌های ملی چند برابر خواهد شد. زمانی که این‌گونه مأموریت‌ها به استان واگذار می‌شود باید زمینه‌سازی برای بهره‌وری بیشتر صنایع و تأسیسات زیر بنایی پیش‌بینی شود. این کار از طریق رسانه با مطالبه گری و نظارت رسانه‌ای صورت می‌گیرد. اگر دانشگاه یکی از محورهای توسعه است، رسانه ناظرِ بر توسعه است. در همه جای دنیا رسانه را یکی از ارکان اصلی توسعه حساب می‌کنند و بحث نظارت را از رسانه طلب می‌کنند. لذا امید داریم ارتباطات متقابل در بحث اطلاع‌رسانی پررنگ‌تر رقم بخورد.

    

مأموریت گرایی و تقاضامحوری جزء برنامه‌های غیرقابل‌اغماض دانشگاه هرمزگان است. به این معنا که یکسری آسیب‌ها و مسائل در استان ما وجود دارد، به‌عنوان‌مثال توسعه آموزش عالی در استان هدفمند و متناسب با تقاضاهای جامعه پیش نرفته است. رشته‌های تحصیلی که در استان فعال هستند اغلب رشته‌های همگانی هستند که این رویکرد تاکنون پاسخگوی نیازهای جامعه نبوده است. لذا چاره‌ای نداریم جز اینکه به سمت تقاضامحوری و مأموریت‌هایی که بر دوش استان گذاشته‌شده برویم. دریا، مهم‌ترین مزیت استان است؛ این مزیت در کشور و دنیا بی‌نظیر است. کمتر شهر و استانی در دنیا پیدا می‌شود که این ویژگی را داشته باشد و بهره‌جویی از این نعمت نیازمند این است که ما برای همگامی با توسعه، در بحث آموزش عالی فعالیت کنیم.

خوشبختانه کارگروهی تحت عنوان پیاده‌سازی آمایش، مدیریت و تحول آموزش در استان راه‌اندازی شده است. ریاست این کارگروه بر عهده استاندار است و نائب رئیس آن دانشگاه هرمزگان است. ریاست کارگروه ازآن‌جهت بر عهده استاندار است که یک همگرایی در کلیه مجموعه استانی ایجاد شود. وظیفه این کارگروه احصای نیازهای استان در بحث آموزش عالی و اولویت‌بندی آن‌ها است. بدین‌صورت که رشته‌های موردنیاز صنایع ایجاد می‌شود یا رشته‌هایی که کاربرد آن کم شده شناسایی و در صورت لزوم با رشته‌های بین‌رشته‌ای جایگزین یا به‌روزرسانی می‌شوند. این موضوع در دانشگاه هرمزگان از مدتی قبل شروع و در استان نیز این کارگروه برای اجرای این مهم تشکیل‌شده است. چهارشنبه هفته آینده اولین جلسه کارگروه مذکور با حضور معاون آموزشی وزیر، مدیر دفتر گسترش آموزش عالی و مسئولان استانی برگزار می‌شود. افزایش تنوع رشته‌های تحصیلی متناسب با نیاز صنایع و فولاد ازجمله مهندسی مواد و متالوژی در این کارگروه مطرح می‌گردد. در اولین جلسه‌ای که در استان برگزار می‌شود رشته‌های مختلفی که در حوزه نفت، گاز، فلز و فولاد نیاز داریم را از مسئولین وزارتی درخواست و مصوب می‌کنیم. صحبت‌های مقدماتی انجام‌شده و مشکل خاصی برای ایجاد رشته‌هایی مرتبط با صنایع نفت، گاز و فولاد نداریم. در بحث رشته‌های مرتبط با صنعت کشتی‌سازی و دریانوردی نیز باید مطالبه‌ای صورت گیرد. همچنین ایجاد دانشکده متالوژی و نفت در برنامه ما است و امیدواریم در سفر اخیر رئیس‌جمهور بودجه موردنیاز آن تأمین شود.

    

۱۱ آبان ماه دومین نشست توسعه آموزشی عالی در منطقه مَکُران برگزار می‌گردد. این نشست به میزبانی مجتمع آموزش عالی میناب، وابسته به دانشگاه هرمزگان است که در سطح ملی برای بررسی رشته‌های موردنیاز منطقه مکران انجام می‌شود. بخش عمده‌ای از مَکُران در استان هرمزگان است. لذا شناسایی رشته‌های موردنیاز این منطقه‌ی درحال‌توسعه باید هرچه سریع‌تر صورت گیرد. بحث بازنگری رشته‌های دانشگاهی در استان به‌طور جد در حال پیگیری است. دانشگاه هرمزگان دراین‌باره پیشتاز بوده است. در همین راستا نیز ما اولین دانشگاهی هستیم که پردیس علوم، فنون و فناوری‌های نوین دریایی را راه‌اندازی کرده‌ایم. در ابتدا یک دانشکده علوم و فنون دریایی داشتیم که این دانشکده به یک پردیس به چهار دانشکده مجزا تبدیل‌شده است. هر دانشکده به‌صورت تخصصی و بین‌رشته‌ای دقیقاً به سراغ مسئله و نیاز استان می‌رود.

   

بسیاری از دانشگاه‌های کشور خواهان قرارگیری در نظام رتبه‌بندی معتبری مثل تایمز هستند. دانشگاه هرمزگان در چند سال گذشته فعالیت‌هایی انجام داده که به لحاظ بین‌المللی جذابیت داشته است. نظام رتبه‌بندی اخیر تایمز یکی از استانداردترین نظام‌های رتبه‌بندی است، جایگاه دانشگاه هرمزگان در بین تمام دانشگاه‌های ایران {حدود 2 هزار و 183 دانشگاه} ۳۲ در نظر گرفته‌شده است. در این رتبه‌بندی دانشگاه هرمزگان بالاتر از دانشگاه‌های مطرحی چون علامه طباطبایی، خوارزمی و شهید باهنر کرمان بوده است. نظام رتبه‌بندی پنج شاخص در بحث آموزش، اثرگذاری آموزش، ارتباط با صنعت و اثرگذاری فارغ‌التحصیلان در جامعه را موردبررسی قرار داده است. اواسط آبان ماه نیز وارد یک رتبه‌بندی جدید می‌شویم که زیرمجموعه رتبه‌بندی تایمز است. در این رتبه‌بندی صرف اثرگذاری در جامعه پیرامون مدنظر قرار می‌گیرد. مقدمات حضور دانشگاه هرمزگان در این رتبه‌بندی فراهم‌شده، قصد داریم جایگاهمان را تثبیت کنیم. با این اتفاق احتمالا سال تحصیلی آینده رتبه دانشگاه هم ارتقا پیدا خواهد کرد.

     

در حال حاضر ۲۵ دانشجو بین‌المللی، دانشگاه هرمزگان را برای تحصیل انتخاب کرده‌اند؛ تنها به‌این‌علت که این دانشگاه رتبه‌ی بالاتری نسبت به سایر داشته است. درواقع دانشگاه هرمزگان یکی از مقاصد تحصیلی دانشجویان بین‌المللی شده است. به‌طورکلی سیاست کشور مبنی بر استفاده از حضور دانشجویان بین‌المللی است؛ به‌این‌علت که توان علمی کشور بالاست، همچنین این حضور می‌تواند علاوه بر تقویت ارتباطات فرهنگی بین دانشجویان خارجی و داخلی باعث انتقال فرهنگ نیز شود.دانشگاه هرمزگان به نسبت دانشگاه‌هایی که متقاضی جذب دانشجویان بین‌المللی هستند، تاکنون عملکرد موفقی داشته است. بسیاری از دانشگاه‌ها علت این موفقیت را از ما جویا می‌شوند اما حقیقت این است که به علت قرارگیری دانشگاه هرمزگان در فهرست‌های بین‌الملل، دانشجویان خودشان این انتخاب را انجام می‌دهند. در حال حاضر علاوه بر کشورهای همسایه از کشور چین نیز دانشجو پذیرفته‌ایم. تعدادی از اساتید دانشگاه جز ۲ درصد شاخص علمی جهان هستند که این نیز افتخاری برای استان است. ما در بعضی از رشته‌‌ها ازجمله در علوم و فنون دریایی در کشور حرف اول را می‌زنیم.

  

تنها دانشگاه کشور هستیم که صنایع رتبه‌های برتر ما را از ترم دوم تحصیلی بورسیه شغلی می‌کنند. در حال حاضر نزدیک ۶۰ نفر از دانشجویان هرمزگان بورسیه هستند، امکانی که حتی دانشگاه شریف و دانشگاه تهران ندارند. درواقع دانشگاه هرمزگان ابداع‌کننده‌ی بورسیه دانشجویان در صنعت {بعداز انقلاب اسلامی} بوده است. دانشگاه‌های دیگر بعد از دانشگاه هرمزگان این موضوع را دنبال کردند. اولین بورسیه دانشگاه در یک شرکت نفتی بود بعدازآن هم شرکت‌های مختلفی به این موضوع ورود کردند. یکی از شرکت‌های مستقر برای بورسیه 3 هزار دانشجو اعلام آمادگی کرده است که قرار است این اتفاق در فواصل زمانی مشخص با تعداد مشخص محقق شود. خوشبختانه مجموعه دانشگاه توانست این موضوع را به صنایع متوجه کند که به‌جای اینکه تا موعد فارغ‌التحصیلی دانشجویان صبر کنند بهتر است در فرآیند استعدادیابی مشارکت و نیروهای موردنیاز و ماندگار را تربیت کنند.

این نکته را عرض کنم که دانشگاه هرمزگان آمادگی دارد نیاز نیروی تحصیل‌کرده و متخصص هر صنعتی در استان هرمزگان ازجمله صنعت هوافضا، دریا، فولاد، پتروشیمی و غیره را در هر رشته و مقطعی برآورده کند؛ هر صنعتی که به‌صورت رسمی اعلام نیاز کند ظرف مدت کمتر از دو ماه، دانشگاه زمینه را برای جذب و آموزش دانشجو فراهم کند. همچنین این توانایی راداریم هر رشته‌ای که صنعت بخواهد را برای آن صنعت ایجاد ‌کنیم و این موضوع لزوماً در گرو فراهم کردن شرایط بورسیه دانشجویان نیست.

  

آینده‌نگری و آینده‌پژوهی مشاغل موردنیاز استان همواره در برنامه‌های دانشگاه بوده است. طبق برآورد و تحقیقات ما قریب به 15 هزار فرصت شغلی در سه سال آینده در هرمزگان در بخش صنعت فراهم خواهد شد که صنایع تاکنون برای سه تا چهار هزار فرصت شغلی برنامه‌ریزی کرده‌اند و برای حدود ده هزار فرصت شغلی دیگر هنوز فکر نشده است.

به‌عنوان نمونه دانشگاه هرمزگان مطالعات زیست‌محیطی پترو پالایشگاه شهید سلیمانی را بر عهده دارد. پس‌ازآن، بلافاصله عملیات اجرایی این پترو پالایشگاه آغاز می‌شود و نهایتاً طی سه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد اما هنوز نیروی آن هنوز تربیت‌نشده است. حداقل دو-سه هزار نفر نیرو لازم دارد و باید در این فرآیند تربیت شود. عملیات اجرایی پتروشیمی نگین مَکُران نیز شروع‌شده و برای تأمین بخشی از نیرو به ما اعلام نیاز کرده‌اند. اگر طبق برنامه‌های پنج‌ساله کشور هم پیش برویم، در برنامه هفتم، توسعه در نیمه جنوبی کشور خیلی پررنگ دیده‌شده است. لذا ما به‌عنوان دانشگاه مادر باید برای تأمین نیروی انسانی ماندگار و پایدار فکر کنیم که این اتفاق در کارگروه آمایش، مدیریت و تحول آموزش استان بررسی و فکر خواهد شد. همچنین سند توسعه آموزش استان برای بلندمدت آماده است و دانشگاه آمادگی دارد هر صنعتی، هر رشته‌ای و در هر مقطع تحصیلی نیرو لازم دارد را تربیت کند.