زندگی در تقابل با زلزله

    

رعایت آیین نامه‌های مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله، از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید در ساختمان‌هایی که از ایمنی کافی برخوردار نیستند، ساکن شد. پس از اطمینان از سازه و مقاومت در برابر زلزله، افراد باید به فکر بیمه محل سکونت باشند تا در صورت بروز حوادثی چون زلزله، امکان جبران خسارت وجود داشته باشد. ایمن سازی فضای داخل خانه یا محل کار، از دیگر مواردی است که نباید آن را نادیده گرفت. برای این منظور باید سیم‌کشی برق، لوله‌های گاز، آب و فاضلاب بررسی شوند و در صورت بروز خرابی، تعمیرات لازم به خوبی انجام شوند. راه‌های خروج اضطراری و مکان‌های ایمن ساختمان باید شناسایی شوند. علاوه بر این، تمامی وسایل اضافه داخل راهروها و پله‌ها باید جمع آوری شوند تا در زمان بروز زلزله، باعث مسدود شدن مسیر یا آسیب به افراد نشوند. 

  

شناسایی موارد ناایمن باید توسط ساکنین خانه انجام شود برای مثال، وسایلی چون کمد، یخچال، اجاق گاز و...، باید با بست و تسمه مناسب به کف و دیوار محکم شوند تا در صورت بروز زلزله به راحتی نیفتند. این کار را برای قفسه‌ها، کتابخانه، آینه ، بوفه و سایر وسایل مشابه نیز باید انجام داد. همچنین از گذاشتن وسایل سنگین، شکننده، تیز یا برنده در ارتفاع باید پرهیز کرد. علاوه بر این، مواد شیمیایی یا ظروف سرکه، ترشی و...، نباید در ارتفاع قرار بگیرند. لوسترها و پایه‌های روشنایی باید محکم شوند تا احتمال سقوط آن‌ها به حداقل ممکن برسد. شیشه‎‎‌هایی که احتمال شکستن و پرت شدن آن‌ها از ارتفاع وجود دارد باید با شیشه‌ سکوریت تعویض شوند. نصب چسب‌های مخصوص روی شیشه‌های پنجره نیز احتمال بروز حوادث را کاهش خواهد داد. وسایل خارج از ساختمان مثل گلدان، دودکش ، کولر و ...، باید محکم شوند و در جایی که احتمال سقوط آن‌ها وجود دارد، قرار نگیرند. 

  

آمادگی در برابر زلزله، اهمیت زیادی دارد به همین منظور نقاط ایمن خانه را باید شناسایی کرد. تمرین نحوه پناه‌گیری با اعضای خانواده باید به شکل دوره‌ای انجام شود تا افراد آمادگی کافی را در زمان بروز حادثه داشته باشند. علاوه بر این، تمام اعضای خانه باید جای کنتورها و شیرهای اصلی آب و گاز را بدانند. آماده کردن کیف نجات پیش از زلزله نیز ضروری است و این کیف باید در دسترس باشد. کیف نجات یا کیف شرایط اضطراری شامل جعبه کمک‌های اولیه، آب معدنی، کپی یا اصل کارت شناسایی، اسناد مهم، پول نقد، غذای خشک یا کنسرو (غذاهایی که فاسد نشوند)، چراغ قوه، باتری و رادیو است. همچنین وسایلی چون سوت، طناب، لباس‌های سبک، داروها، لوازم بهداشتی و ...، باید در این کیف قرار بگیرند. تاریخ انقضای داروها و خوراکی‌های این کیف باید به شکل دوره‌ای بررسی و در صورت انقضاء با محصول جدیدتر جایگزین شوند. نوشتن خلاصه‌ای از تعداد اعضای خانواده و وضعیت سلامتی افراد یا نوع گروه خونی آن‌ها و...، می‌تواند مفید باشد پس بهتر است کاغذ حاوی اطلاعات در کیف نجات قرار بگیرد. 

  

در صورت بروز زلزله ضمن حفظ خونسردی باید اقداماتی را انجام داد. اگر در زمان بروز زلزله افراد در رختخواب باشند، باید همان‌جا بمانند. برای این منظور باید به سمت چپ چرخید، پاها را داخل شکم برد و به شکل جنین خوابید. در این حالت یک دست زیر سر و دست دیگر به همراه بالشت روی سر و گردن قرار می‌گیرد. چنانچه محل خواب ناایمن باشد، ضمن رعایت احتیاط باید فورا به محل ایمن رفت. هنگام زلزله از فرار کردن باید پرهیز کرد و پناهگیری در اولویت است. تنها در شرایطی که افراد به در خروجی نزدیک باشند و خانه خشت و گلی باشد باید از ساختمان خارج و در محل امنی به دور از ساختمان پناه گرفت. در همه شرایط حفاظت از سر و گردن با دست‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. برای پناه‌گیری می‌توان زیر میز یا نیمکت مستحکم رفت و با نشستن روی یک زانو، پایه‌های میز را با دو دست محکم گرفت. نشستن در کنار ستون‌های اصلی یا گوشه یکی از دیوارهای داخلی ( دیواری که در پشت آن فضای باز مثل خیابان، حیاط و ...، نباشد) مفید است. برای این منظور باید روی یک زانو نشست و با دست‌ها از سر و گردن محافظت کرد. دور شدن از شیشه‌ها، درها و وسایلی که احتمال پرت شدن دارند، ضروری است. برای پناه‌گیری نباید در چهارچوب درها قرار گرفت چون در حالت ایستاده احتمال حفظ تعادل کم است ضمن اینکه احتمال پرت شدن وسایل به طرف فرد نیز وجود دارد. تا زمانی که لرز‌ش‌ها ادامه دارند نباید از محل ایمن خارج شد. موتورخانه، آشپزخانه ، بالکن و...، ایمنی کافی ندارند و باید سریعا از این محل‌ها خارج شد و در جای امنی پناه گرفت. 

  

استفاده از آسانسور در زمان بروز زلزله ممنوع است و در زمان زلزله باید سریعا از آسانسور خارج شد. در راهروها باید به سمت دیوار داخلی رفت و با نشستن روی یک زانو با دست‌ها از سر و گردن خود محافظت کرد. در رابطه با پله‌ها هم باید از نرده‌ها، شیشه و پنجره فاصله گرفت و کنار دیوار داخلی پناه‌گیری انجام شود. چنانچه افراد هنگام زلزله در مراکز خرید، فروشگاه‌ها، سینما، ورزشگاه و ...، باشند، با حفظ خونسردی نباید برای خروج هجوم ببرند. ضمن دور شدن از قفسه‌ها و وسایلی که احتمال سقوط دارند، باید در جایی امن پناه گرفت و از سر و گردن خود محافظت کرد و تا زمان قطع لرزش‌ها در محل امن ماند. در فضای باز، نزدیک درهای خروجی، کنار ساختمان‌ها، کنار دیوارهای خارجی و...، ناامن محسوب می‌شوند و باید سریعا از ساختمان‌ها فاصله گرفت و در جای امنی پناه‌گیری انجام شود. تیرهای برق و تلفن، کابل‌ها و ...، نیز خطرناک به حساب می‌آیند و باید از آن‌ها فاصله گرفت. علاوه بر این، از داخل کوچه‌ها و خیابان‌های باریک باید سریعا و با احتیاط خارج شد. پل‌ها به ویژه پل عابر پیاده نیز خطرناک هستند و باید از چنین جاهایی فاصله گرفت. علاوه بر این نواحی ساحلی، ناایمن و خطرناک به حساب می‌آیند و باید سریعا از این مناطق دور شد. 

  

چنانچه در زمان وقوع زلزله افراد مشغول رانندگی باشند باید سریعا در مکانی کم خطر توقف کنند و در ماشین بمانند و از اخبار به وسیله رادیو مطلع شوند. رانندگان باید از جاده‌های آسیب دیده ، پل‌ها، ساختمان‌ها، درختان، تیرهای برق، دکل‌ها و ...، دور شوند. رانندگی در زمان بروز لرز‌ش‌ها ممکن است باعث بروز حوادث جبران‌ناپذیر شود پس با هدف فرار از زلزله و رفتن به یک نقطه ایمن نباید سوار ماشین شد. 

   

پس از شروع زلزله ، لرزش‌های بعدی یا پس لرزه‌ها اتفاق خواهند افتاد. این لرزش‌ها ممکن است باعث فرو ریختن ساختمان‌های ناایمن شوند در نتیجه باید از ساختمان‌ها فاصله گرفت. بعد از اتمام لرزش‌های اولیه با احتیاط باید از ساختمان خارج شد و در صورت امکان برق، آب و گاز را قطع کرد. هنگام خروج از ساختمان ضمن در نظر گرفتن ایمنی باید به سالمندان، کودکان ، بیماران و افراد دارای معلولیت کمک کرد و به محل امن رفت. از نزدیک شدن به مکان‌های آسیب دیده باید خودداری کرد مگر در شرایطی که نیروهای امدادی اعلام نیاز برای کمک کنند. در خیابان‌ها و مسیرهای عبور و مرور نباید تجمع کرد تا نیروهای امدادی بتوانند به راحتی رفت و آمد کنند. آن دسته از افرادی که به کمک‌های اولیه آشنایی کافی دارند می‌توانند به مصدومان کمک کنند. اطلاع رسانی به نیروهای امدادی در رابطه با افرادی که در زیر آوار مانده‌اند، از اهمیت زیادی برخوردار است. آن دسته از افرادی که در زیر آوار قرار دارند و بیهوش نشده‌اند نباید حرکت کنند و تلاش برای خروج از زیر آوار ممکن است نتیجه عکس داشته باشد. تنها در شرایطی که حضور نیروهای امدادی یا افراد محلی احساس می‌شود باید فریاد کشید یا در صورت امکان صدایی ایجاد کرد تا به کمک بیایند. البته در شرایطی که احتمال خفگی و بروز مشکل باشد، فریاد کشیدن توصیه نمی‌شود. تا زمانی‌که نیروهای امدادی اعلام نکرده‌اند نباید به محل سکونت رفت. اسکان در مکان‌هایی که نیروهای امدادی اعلام کرده‌اند، تا زمان اطمینان از ایمنی باید ادامه داشته باشد. برای پیگیری اخبار زلزله باید از منابع معتبر مثل رادیو یا تلویزیون کمک گرفت و نسبت به اخبار جعلی باید بی‌اعتنایی کرد. پس از اجازه حضور در خانه، باید از ایمنی ساختمان اطمینان داشت. روشن کردن فندک، کلید برق و...، تا زمانی که از عدم نشت گاز اطمینان حاصل نشده، نباید انجام شود. ترک‌ها و آسیب‌هایی که به ساختمان وارد شده باید به وسیله مهندسین سازه برطرف شوند و تا زمان ایمنی کامل نباید در ساختمان مستقر شد.