امسال هرمزگان 44 زمین لرزه را تجربه کرد

صبح ساحل، اجتماعی _ خانه ناگاه تکان خورد مثل روزهایی که مادر مرا در گهواره تکان می داد. صدای مهیب همراه با شیون زنان و کودکان به گوش می رسید یک آن مرگ را روبروی خود دیدم و ندانستم آیا زمین می لرزد یا دل من؟! وقتی به خود آمدم در جمع انبوهی افراد درپارک نشسته بودم.

آن شب را تا صبح در پارک سپری کردم. وحشتناک بود تا یک هفته از ترس خوابم نمی برد.اینها حرفهای احمد مرد 35 ساله  بندرعباسی است که از احساسش در مقابل زلزله می گوید.محمد شهروند دیگر هرمزگانی نیز می گوید: در طبقه ششم ساختمانی زندگی می کنیم. زلزله که آمد نمی دانستم باید به کجا پناه برم .خانه ما آنقدر مقاومت ندارد که تحمل زلزله های شدید را داشته باشد پارسال که زلزله آمد سقف خانه ترک خورد و همیشه این هراس در دل من است که نکند فرزندانم خواب باشند و زیر آوار بمانند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان می گوید: از ابتدای سال تا کنون 44 مورد زمین لرزه در هرمزگان رخ داده است که بزرگترین زمین لرزه در این مدت در شهرستان حاجی آباد به بزرگی 4 و 7 دهم ریشتر بود.استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان می گوید: از جزیره قشم تا شهرستان حاجی آباد تا سمت تازیان کهنوج از فعالترین مناطق زلزله خیز کشور است.غلام زاده می افزاید: محل خاتمه گسل اصلی زاگرس در هرمزگان است و از صد سال گذشته تا کنون فعال بوده است. وی از بزرگترین زلزله های گسل زاگرس ، زلزله 7ریشتری خورگو بندرعباس در سال 1355نام می برد.استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان تصریح می کند:زلزله یک فعالیت درون زمینی است و عوامل جوی ، آب و هوا، خورشید و فعالیتهای بشری در ایجاد و کنترل آن نقشی ندارند.غلام زاده راهکار مواجهه با زلزله را در منطقه زلزله خیز هرمزگان مقاوم سازی ساختمانها می داند و می گوید: این زلزله نیست که انسان را می کشد این ساختمانها هستند که کشنده اند.او با بیان اینکه هر زلزله پیش لرزه و پس لرزه ای دارد ، پیشنهاد می دهد : اگر زلزله ای رخ داد بهتر است 2 تا 4 ساعت پس از وقوع آن از ساختمانی که براثر زلزله لرزیده خارج شویم.وی  پیش بینی زلزله را با توجه به نامعین بودن سه عامل شدت، مکان و زمان زلزله،ناممکن می داند.استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان می افزاید : برای سنجش و ثبت زلزله ها در هرمزگان یک ایستگاه لرزه نگاری در بندرعباس وجود دارد که از طریق ماهواره ای با مرکز لرزه نگاری در تهران ارتباط دارد و زلزله ها را ثبت می کند و یک شبکه لرزه نگاری هم در شهرستان میناب فعال است.هر شبکه لرزه نگاری از چند ایستگاه تشکیل شده است.غلام زاده می گوید: اگر شبکه و ایستگاه های  دیگری در هرمزگان باشد زلزله های بیشتری ثبت و باعث شناسایی فعالیت گسل ها می شود.این استاد دانشگاه مزیت وجود شبکه های دیگر در استان را شناسایی موقعیت گسل ها ، طول آنها، برآورد شدت زلزله هر گسل  و در نهایت طراحی مقاوم سازی ساختمانها و سدها می داند. موضوع دیگری که همراه با زلزله افکار ساحل نشینان را به خود جلب می کند ،وقوع پدیده سونامی است.سونامی یا آبلرزه یک پدیده جغرافیایی است که به لرزش شدید آب دریا گفته می شود که در پی زمین لرزه های زیر دریا پدید می آید. آبی که به لرزه در آمده به شکل موج های عظیم به ساحل می رسد و ویرانی به بار می آورد.از بزرگترین سونامی میتوان سونامی  سال 2004میلادی در نزدیکی سوماترای اندونزی را نام برد که باعث ویرانی عظیم و کشته شدن حدود 100هزار نفر در جنوب آسیا شد.استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان در این باره می گوید: برای وقوع سونامی چند شرط از قبیل وجود زمین لرزه بالای 7 ریشتر، وقوع زمین لرزه در کف دریا، حرکت گسل های کف دریا یا اقیانوس به شکل عمودی وعمق زیاد آب مورد نیاز است به طوری که بخشی از کف دریا بالا آمده ومی تواند حجم زیادی از آب را جابه جاکند.غلام زاده می افزاید: چون دریای عمان عمقش زیاد است و در کنار سواحل، کوه و جمعیت کم انسانی وجود دارد اگر سونامی هم رخ دهد مانند سریلانکا و تایلند ویرانی به بار نمی آورد.معاون پژوهشی مرکزملی اقیانوس شناسی کشور، شایعترین علت سونامی ها را زلزله های زیر دریا می داند. این در حالیست که به گفته استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان زلزله شدید در نزدیکی ساحل هم می تواند زمینه ایجاد سونامی را فراهم کند. چگینی رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی نیزمی گوید: اگر گسل مکران فعال شود و زمین لرزه ای با شدتی بیشتر از 7ریشترایجاد کند امواج خروشان 8 تا 10 متری ناشی از سونامی ظرف 15 تا 30دقیقه به سواحل ایران می رسد. مکران که چگینی از آن نام می برد، گسلی در دریای عمان است که به موازات سواحل جنوبی ایران کشیده شده است و به ایران نزدیکتر است تا کشور عمان. استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان نیزمی گوید: گسل مکران که شیب کم و رسوبات نرمی دارد از جاسک شروع می شود و تا کراجی پاکستان را در برمی گیرد. گسل مکران آخرین بار در سال 1945با زلزله 7 و هشت دهم ریشتر فعال شد طول امواج سونامی ناشی از آن به12 متر هم رسید و علاوه بر خسارات ناشی از زلزله ، برخورد امواج با ساحل و همچنین وقوع سیلاب موجب تشدید خسارات بسیاری در پاکستان شده بود. رئیس مرکزملی اقیانوس شناسی درمورد تاریخچه فعالیت مکران می گوید: در چند سده گذشته این گسل هر 60سال یکبار موجب زلزله های بزرگ شده و در زمانهای مختلف نیز زلزله های کوچک تر را پدید آورده است. چگینی می افزاید: خطربالقوه وقوع سونامی از هرمزگان تا انتهای استان سیستان و بلوچستان وجود دارد. وی  تاکید می کند: آنچه بیش از هر چیزی در سونامی می تواند باعث خسارت شود  بی اطلاعی مردم است. بهت و حیرت آنان و نا آشنایی از عملکرد سونامی و نحوه وقوع این حادثه است که بیشترین خسارات را بوجود می آورد. غلام زاده استاد زلزله شناسی دانشگاه هرمزگان در این باره می گوید: آموزش و اطلاع رسانی به ساحل نشین ها برای مقابله  با پدیده سونامی باید صورت گیرد. در حالی که احتمال وقوع سونامی در ایران وجود دارد هشدارهای کارشناسان به وقوع این پدیده جدی می شود.مسئولان بر لزوم ایجاد یک مرکز هشدار سونامی در کشور تاکید دارند تا میزان خسارات و تلفات احتمالی ناشی از این پدیده کاهش یابد زیرا اگر سونامی در دریای عمان اتقاق بیفتد امواج ناشی از ان بین 15 تا 30دقیقه به ساحل می رسد و هیچ فرصتی برای جلوگیری از آسیب های وارده برای مسئولان باقی نخواهد گذاشت. چگینی رئیس مرکزملی اقیانوس شناسی می گوید: سونامی پدیده اتفاقی است و دوره بازگشت دارد از همین رو باید برای هشدار این واقعه دستگاه های لرزه نگار در کف گسل مکران نصب شود. اکبرپور معاون پژوهشی مرکزملی اقیانوس شناسی نیز می گوید: با وجود چنین مرکزی اگر لرزه ای در کف دریا صورت گیرد سریع از طریق ماهواره به مرکز اعلام می شود و زمان رسیدن امواج به ساحل و ارتفاع آن و مکانهایی را که تحت تاثیر قرار می دهد رامی توان مشخص کرد.وقوع سونامی در دریای عمان خطر بالقوه ای است که ساکنان هرمزگان و همچنین بخش هایی از سیستان و بلوچستان را تهدید می کند. حادثه دریایی سال 84 چابهار که به "توفان گونو" مشهور است مقدمه ای بر آغاز توفانی بزرگ تر و سونامی در منطقه محسوب می شود.  این در حالیست که برای جلوگیری از آن هیچ مرکز هشدار دهنده ای در این دریا وجود ندارد. اکبر پور معاون مؤسسه ملی اقیانوس شناسی در این باره می گوید: با توجه به خطرات و تلفاتی  که وقوع سونامی در پی خواهد داشت باید مرکز هشدار سونامی در منطقه راه اندازی شود که مذاکره با وزارت کشور صورت گرفته است و منتظر پاسخ  این وزارتخانه هستیم.